UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pocałować

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  całować 

1. w policzek

Definicja

dotykając wargami, okazać miłość, sympatię lub szacunek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ucałować

Połączenia

  • pocałować chłopaka, ciocię, córkę, dziecko, dziewczynę, mamę, ojca, syna, ukochaną, ukochanego; dłoń, rękę, usta
  • pocałować na powitanie, na pożegnanie
  • pocałować w czoło, w dłoń, w policzek, w rękę, w szyję, w ucho, w usta
  • pocałować czule, delikatnie, gorąco, mocno, namiętnie
  • pocałować i przytulić; objąć i pocałować

Cytaty

Przytulił ją gwałtownym ruchem i pocałował w usta.

źródło: KWSJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967

Ojciec pocałował mamę w szyję, objął ją czule i poszli do domu, jakby przed chwilą w ogóle nie było mowy o rozwodzie.

źródło: KWSJP: Lucyna Legut: Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości, 1983

Długo rozmawiali, chwilami się śmiali, aż siwy pan się skłonił i pocałował Kassarabową w rękę.

źródło: KWSJP: Julian Stryjkowski: Echo, 1988

Tak go zapamiętała, gdy pochylił się, aby pocałować ją na pożegnanie. Ta chwila wydawała się teraz bardzo odległa.

źródło: KWSJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978

- Trzeba wezwać lekarza - pocałował jej suche, chropowate wargi. - Nie całuj - prosiła - nie wiemy, co mi jest, a jakbyś i ty zachorował...

źródło:

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pocałuję
 pocałujemy
2 os. pocałujesz
 pocałujecie
3 os. pocałuje
 pocałują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pocałowałem
+(e)m pocałował
 pocałowałam
+(e)m pocałowała
 pocałowałom
+(e)m pocałowało
 pocałowaliśmy
+(e)śmy pocałowali
 pocałowałyśmy
+(e)śmy pocałowały
2 os. pocałowałeś
+(e)ś pocałował
 pocałowałaś
+(e)ś pocałowała
 pocałowałoś
+(e)ś pocałowało
 pocałowaliście
+(e)ście pocałowali
 pocałowałyście
+(e)ście pocałowały
3 os. pocałował
 pocałowała
 pocałowało
 pocałowali
 pocałowały

bezosobnik: pocałowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pocałujmy
2 os. pocałuj
 pocałujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pocałowałbym
bym pocałował
 pocałowałabym
bym pocałowała
 pocałowałobym
bym pocałowało
 pocałowalibyśmy
byśmy pocałowali
 pocałowałybyśmy
byśmy pocałowały
2 os. pocałowałbyś
byś pocałował
 pocałowałabyś
byś pocałowała
 pocałowałobyś
byś pocałowało
 pocałowalibyście
byście pocałowali
 pocałowałybyście
byście pocałowały
3 os. pocałowałby
by pocałował
 pocałowałaby
by pocałowała
 pocałowałoby
by pocałowało
 pocałowaliby
by pocałowali
 pocałowałyby
by pocałowały

bezosobnik: pocałowano by

bezokolicznik: pocałować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pocałowawszy

gerundium: pocałowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: pocałowany

odpowiednik aspektowy: całować

Składnia

Rzosobowy + pocałować +
KOGO/CO + (GDZIE)

2. krucyfiks

Definicja

dotknięciem warg okazać cześć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ucałować

Połączenia

  • pocałować krzyż, pierścień, sztandar, ziemię

Cytaty

Ksiądz Petrucchini przyklęknął i pocałował pierścienie obu kardynałów.

źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Wyczerpać morze, 1972

Papież wysiadł z samolotu i pocałował ziemię.

źródło: KWSJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Paweł chciał mu dać jeszcze do pocałowania krzyż. Ale mały drewniany krzyżyk, który zwykł był nosić przy sobie, został w więzieniu.

źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pocałuję
 pocałujemy
2 os. pocałujesz
 pocałujecie
3 os. pocałuje
 pocałują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pocałowałem
+(e)m pocałował
 pocałowałam
+(e)m pocałowała
 pocałowałom
+(e)m pocałowało
 pocałowaliśmy
+(e)śmy pocałowali
 pocałowałyśmy
+(e)śmy pocałowały
2 os. pocałowałeś
+(e)ś pocałował
 pocałowałaś
+(e)ś pocałowała
 pocałowałoś
+(e)ś pocałowało
 pocałowaliście
+(e)ście pocałowali
 pocałowałyście
+(e)ście pocałowały
3 os. pocałował
 pocałowała
 pocałowało
 pocałowali
 pocałowały

bezosobnik: pocałowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pocałujmy
2 os. pocałuj
 pocałujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pocałowałbym
bym pocałował
 pocałowałabym
bym pocałowała
 pocałowałobym
bym pocałowało
 pocałowalibyśmy
byśmy pocałowali
 pocałowałybyśmy
byśmy pocałowały
2 os. pocałowałbyś
byś pocałował
 pocałowałabyś
byś pocałowała
 pocałowałobyś
byś pocałowało
 pocałowalibyście
byście pocałowali
 pocałowałybyście
byście pocałowały
3 os. pocałowałby
by pocałował
 pocałowałaby
by pocałowała
 pocałowałoby
by pocałowało
 pocałowaliby
by pocałowali
 pocałowałyby
by pocałowały

bezosobnik: pocałowano by

bezokolicznik: pocałować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pocałowawszy

gerundium: pocałowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: pocałowany

odpowiednik aspektowy: całować

Składnia

Rzosobowy + pocałować +
CO

Frazeologizmy

ktoś może kogoś pocałować w dupę
ktoś pocałował klamkę
pocałuj mnie w dupę
pocałuj mnie w nos
pocałuj mnie gdzieś
pocałuj mnie w dupę
pocałuj mnie w nos
pocałuj mnie gdzieś
z pocałowaniem ręki
Data ostatniej modyfikacji: 04.02.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN