UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tęgi

Chronologizacja

XVI w., Bor

Pochodzenie

psł. *tǫgъ 'napięty, naciągnięty', ' twardy, sztywny, naprężony; pojemny'

Obocznością rdzennych samogłosek *ę : *ǫ związany z psł. *tęgti, *tęgǫ ‘ciągnąć' : -*tęgati 'rozciągać, napinać'

1. mężczyzna

Definicja

odznaczający się tuszą, otyłością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	gruby, kwadratowy, nalany
	antonimy:	chudy, szczupły

Połączenia

tęgi chłop, facet, mężczyzna; kark; tęga baba, kobieta; budowa ciała, figura, postać; tęgie ciało; tęgie uda
tęgi w barach, w biodrach
dość, bardzo, za tęgi

Cytaty

Wyszli nam na spotkanie też we dwójkę: tęgi facet po czterdziestce, z twarzą okrągłą jak księżyc, i jego dwa razy chudszy rówieśnik.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005

Rudowłosy odsunął talerz parujących klusek, wstał i przepchnął swoje tęgie ciało w stronę stolika Mannhaupta.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga
D.	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiej
C.	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiej
B.	tęgiego	tęgiego	tęgi	tęgie	tęgą
N.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgą
Ms.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgiej
W.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie
D.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
C.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim
B.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgie
N.	tęgimi	tęgimi	tęgimi	tęgimi
Ms.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
W.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęższy	tęższy	tęższy	tęższe	tęższa
D.	tęższego	tęższego	tęższego	tęższego	tęższej
C.	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższej
B.	tęższego	tęższego	tęższy	tęższe	tęższą
N.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższą
Ms.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tężsi	tężsi	tęższe	tęższe
D.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych
C.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym
B.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższe
N.	tęższymi	tęższymi	tęższymi	tęższymi
Ms.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych

2. byk

Definicja

dobrze zbudowany i silny fizycznie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Cytaty

[...] tą drogą przyjeżdżał co tydzień wóz zaprzężony w trójkę tęgich ogierów, naładowany tytoniem ze składu głównego w Tarnowie.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

Fernando [...] wyrósł nad podziw na całkiem tęgiego byka.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga
D.	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiej
C.	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiej
B.	tęgiego	tęgiego	tęgi	tęgie	tęgą
N.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgą
Ms.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgiej
W.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie
D.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
C.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim
B.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgie
N.	tęgimi	tęgimi	tęgimi	tęgimi
Ms.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
W.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęższy	tęższy	tęższy	tęższe	tęższa
D.	tęższego	tęższego	tęższego	tęższego	tęższej
C.	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższej
B.	tęższego	tęższego	tęższy	tęższe	tęższą
N.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższą
Ms.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tężsi	tężsi	tęższe	tęższe
D.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych
C.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym
B.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższe
N.	tęższymi	tęższymi	tęższymi	tęższymi
Ms.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych

3. łyk

Definicja

książk.

odznaczający się dużym rozmiarem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Połączenia

tęgi kij, łyk, skobel; tęga kłódka, grzywna; tęgie drzewo

Cytaty

[...] dobył piersiówki i pociągnął tęgi łyk [...] whisky.

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

Dla włamywaczy, rozbijających do tej pory bez żadnych problemów wieka drewnianych i metalowych skrzyń, wyrywających bezceremonialnie najtęższe skoble i kłódki, skończył się czas łatwych zdobyczy.

źródło: NKJP: None: Tajna misja kasiarza, Dziennik Polski, 2003-01-15

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga
D.	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiej
C.	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiej
B.	tęgiego	tęgiego	tęgi	tęgie	tęgą
N.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgą
Ms.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgiej
W.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie
D.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
C.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim
B.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgie
N.	tęgimi	tęgimi	tęgimi	tęgimi
Ms.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
W.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęższy	tęższy	tęższy	tęższe	tęższa
D.	tęższego	tęższego	tęższego	tęższego	tęższej
C.	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższej
B.	tęższego	tęższego	tęższy	tęższe	tęższą
N.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższą
Ms.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tężsi	tężsi	tęższe	tęższe
D.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych
C.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym
B.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższe
N.	tęższymi	tęższymi	tęższymi	tęższymi
Ms.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych

4. mróz

Definicja

książk.

odznaczający się dużym nasileniem i przez to silnie odczuwany

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

tęgi mróz, wiatr; apetyt; tęga zima

Cytaty

[...] doświadczyli innego świata i nowych relacji międzyludzkich przy pracy z paczkami. Mimo że rozwożenie w warunkach tęgiej zimy nie było łatwe, mówią obaj jednogłośnie, że gdyby zaszła taka potrzeba, podjęliby ten trud ponownie, bo pięknie było przeżywać radość z tymi wszystkimi dziećmi, dla których najczęściej byliśmy jedynym „mikołajem”.

źródło: NKJP: Elżbieta Pyszczak: Dziecięca radość, Dziennik Polski, 2001-12-22

Rzeka pod mostem toczy jak zawsze czarną wodę zmarszczonymi, ściętymi chłodem falami. Tutaj nurt nigdy nie zamarza, nawet w najtęższe mrozy.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga
D.	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiej
C.	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiej
B.	tęgiego	tęgiego	tęgi	tęgie	tęgą
N.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgą
Ms.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgiej
W.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie
D.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
C.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim
B.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgie
N.	tęgimi	tęgimi	tęgimi	tęgimi
Ms.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
W.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęższy	tęższy	tęższy	tęższe	tęższa
D.	tęższego	tęższego	tęższego	tęższego	tęższej
C.	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższej
B.	tęższego	tęższego	tęższy	tęższe	tęższą
N.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższą
Ms.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tężsi	tężsi	tęższe	tęższe
D.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych
C.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym
B.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższe
N.	tęższymi	tęższymi	tęższymi	tęższymi
Ms.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych

5. cios

Definicja

książk.

wykonywany przy użyciu dużej siły

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

tęgi cios, kopniak, łomot; tęgie baty, lanie

Cytaty

Do jego ulubionych zajęć należało wybijanie szyb procą. Tęgie lanie nie pomagało.

źródło: NKJP: Katarzyna Krzan: Praktyczny kurs pisarstwa, 2008

Nie oglądałem walki bokserskiej Adamek – Kliczko. [...] Ale z relacji człowieka, który walkę oglądał, wiem że to była katastrofa. Adamek dostał tęgie baty, a Kliczko, gdyby tylko chciał, toby go i zabił na tym ringu.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga
D.	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiej
C.	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiej
B.	tęgiego	tęgiego	tęgi	tęgie	tęgą
N.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgą
Ms.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgiej
W.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie
D.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
C.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim
B.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgie
N.	tęgimi	tęgimi	tęgimi	tęgimi
Ms.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
W.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęższy	tęższy	tęższy	tęższe	tęższa
D.	tęższego	tęższego	tęższego	tęższego	tęższej
C.	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższej
B.	tęższego	tęższego	tęższy	tęższe	tęższą
N.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższą
Ms.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tężsi	tężsi	tęższe	tęższe
D.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych
C.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym
B.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższe
N.	tęższymi	tęższymi	tęższymi	tęższymi
Ms.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych

6. prawnik

Definicja

książk.

znający się dobrze na swojej pracy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Połączenia

tęgi adwokat, analityk, chemik, doradca, prawnik, satyryk

Cytaty

- Słyszę od gen. Klimeckiego, żeście, pułkowniku, wyrazili zgodę na odejście do służby w Armii Krajowej, bardzo się z tego cieszę, bo zależy mi na obsadzeniu sztabu AK tęgimi oficerami i na spełnieniu prośby gen. Roweckiego.

źródło: NKJP:Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie : wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004

[...] zdaniem włoskiego chemika nie można wykluczyć zsyntetyzowania życia w probówce. Ewentualne potwierdzenie tych spekulacji (pracują nad nim w wielu laboratoriach najtężsi chemicy) będzie miało wielkie znaczenie nie tylko dla nauki i lepszego zrozumienia ewolucji życia w kosmosie.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga
D.	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiego	tęgiej
C.	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiemu	tęgiej
B.	tęgiego	tęgiego	tęgi	tęgie	tęgą
N.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgą
Ms.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim	tęgiej
W.	tęgi	tęgi	tęgi	tęgie	tęga

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie
D.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
C.	tęgim	tęgim	tęgim	tęgim
B.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgie
N.	tęgimi	tęgimi	tęgimi	tęgimi
Ms.	tęgich	tęgich	tęgich	tęgich
W.	tędzy	tędzy	tęgie	tęgie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęższy	tęższy	tęższy	tęższe	tęższa
D.	tęższego	tęższego	tęższego	tęższego	tęższej
C.	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższemu	tęższej
B.	tęższego	tęższego	tęższy	tęższe	tęższą
N.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższą
Ms.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym	tęższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tężsi	tężsi	tęższe	tęższe
D.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych
C.	tęższym	tęższym	tęższym	tęższym
B.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższe
N.	tęższymi	tęższymi	tęższymi	tęższymi
Ms.	tęższych	tęższych	tęższych	tęższych

Frazeologizmy

tęga głowa
tęgi umysł
tęgi mózg
tęga mina

Data ostatniej modyfikacji: 05.06.2014