UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

silnik

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Kalka  niem.  Motor,  ang.  engine / motor,  fr.  moteur 'silnik' (por.  łac.  mōtor 'ten (to), co wprawia w ruch, porusza' : mōtāre 'poruszać, potrząsać').
Od:  siła 

1. samochodowy

Definicja

urządzenie zamieniające jakiś rodzaj energii na siłę wykorzystywaną do poruszania pojazdów, maszyn i urządzeń

Noty o użyciu

Wyraz używany jako składnik terminów technicznych, np.  silnik Diesela ,  silnik wysokoprężny ,  silnik turbośmigłowy .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  motor
hiperonimy:  napęd

Połączenia

  • lotniczy, samochodowy, rakietowy; aluminiowy; benzynowy, elektryczny, odrzutowy, spalinowy; cylindrowy, dieslowski, litrowy, dwusuwowy; potężny; ekologiczny, ekonomiczny, elastyczny, oszczędny; seryjny, sportowy silnik; silnik czołgowy, motocyklowy, okrętowy, samolotowy; hamujący, korekcyjny, napędowy; benzynowy, jonowy; parowy, hydrauliczny; asynchroniczny, marszowy, przyczepny, rotacyjny, rzędowy, tłokowy
  • silnik auta, bombowca, ciężarówki, czołgu, koparki, maszyny, mechanizmu, motocykla, pojazdu, samochodu, samolotu, wozu; Boeinga, Fiata, Poloneza, Mercedesa
  • silnik do bolidu, do kosiarki, do motorówki; od helikoptera, od pralki
  • silnik na gaz, na prąd
  • silnik z cylindrami, z katalizatorem, z ssaniem, z turbodoładowaniem, z zapłonem
  • silnik o jakiejś pojemności, o jakiejś mocy, o jakimś zapłonie
  • silnik i hamulce, silnik i podwozie, silnik i skrzynia biegów
  • blok, cylinder, dysza, elektronika, głowica, gondola, kadłub, komora, maska, obudowa, osłona, pokrywa, rozrząd, turbiny, wał; awaria, defekt, eksploatacja, naprawa, praca, przegląd, przeróbka, regulacja, remont, rozruch, smarowanie, tuning; budowa, ciąg, moc, obroty, osiągi, pojemność, prędkość, sprawność, temperatura, żywotność; dźwięk, hałas, huk, odgłos, pomruk, ryk, szum, warkot, wycie silnika
  • olej, paliwo do silnika; spaliny z silnika
  • kłopoty z silnikiem
  • zawór w silniku
  • silnik działa, gaśnie, pracuje, odpalił, włącza się, wysiadł, zaskoczył, zgasł, zawiódł; napędza coś, rozpędza coś; spala paliwo; ryknął/ryczy, wyje, zawarczał
  • używać silnika
  • gasić, grzać, odpalić/odpalać, rozgrzewać, uruchomić/uruchamiać, włączyć/włączać, wyłączyć, zapalać, zapuścić/zapuszczać, zgasić; montować, sprząc/sprzęgać, umieścić, wymienić, zamontować, zastosować; uszkodzić, zatrzeć; dostarczyć, posiadać; konstruować, opracować, skonstruować, zbudować silnik
  • hamować silnikiem
  • korzystać z silnika
  • grzebać w silniku

Cytaty

Auto ma benzynowy silnik o pojemności prawie trzech litrów.

źródło: NKJP: (acz): Nagrają i dogonią, Tygodnik Rybnicki, 2008-02-19

Gdy podczas rewolucji przemysłowej zastosowano silnik parowy, a potem elektryczny, zaobserwowano kilkukrotny wzrost wydajności.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002

Nowy pojazd posiada silnik Euro 3, emitujący do atmosfery kilkakrotnie mniej szkodliwych związków chemicznych.

źródło: NKJP: R.Nadaj: Plany ciechanowskiego ZKM. Nie tylko nowe autobusy..., Tygodnik Ciechanowski, 2003-11-07

Pozbawiony smarowania silnik zatarł się błyskawicznie, a pięciometrowe, czterołopatowe śmigło Hamilton Standard znieruchomiało.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk 2007

Marek zgasił silnik i wyszedł z samochodu, zabierając kluczyki.

źródło: NKJP: Paulina Grych, Schiza, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. silnik
 silniki
D. silnika
 silników
C. silnikowi
 silnikom
B. silnik
 silniki
N. silnikiem
 silnikami
Ms. silniku
 silnikach
W. silniku
 silniki

Składnia

bez ograniczeń + silnik +
(JAKI)

2. wyszukiwarki internetowej

Definicja

inform. 
zasadniczy element programu komputerowego, odpowiedzialny za to, aby prawidłowo wykonywał on zadanie, do którego został przeznaczony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Połączenia

  • silnik JavaScript, Webkit
  • silnik gry komputerowej, programu, wyszukiwarki; wyszukiwania
  • (program) oparty na silniku jakimś

Cytaty

[...] silnik gry będzie wykorzystywał grafikę 3D, ale spokojnie - gra, mimo oczywistego skoku jakościowego w kwestii grafiki, nadal wykorzystuje rzut izometryczny.

źródło: NKJP: Paweł Kolankowski: Diablo znów zasieje terror, Dziennik Polski:,2008-08-21

Zmianie uległ też silnik przeglądarki . W obecnej formie znacznie lepiej obsługuje CSS3, wprowadzono nowy, zoptymalizowany silnik JavaScriptu i dodano też częściową obsługę SVG Tiny 1.2.

źródło: NKJP: Marcin Opolski, Dziennik Internautów, 2007-09-04

Tymczasem [...] projekt Minimo (określany przez Schroepfera mianem eksperymentu), którego celem było opracowanie mobilnej przeglądarki na silniku Gecko, nie przyniósł wydania stabilnej wersji i po trzech latach ma ostatecznie zostać porzucony.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. silnik
 silniki
D. silnika
 silników
C. silnikowi
 silnikom
B. silnik
 silniki
N. silnikiem
 silnikami
Ms. silniku
 silnikach
W. silniku
 silniki

Składnia

bez ograniczeń + silnik +
(CZEGO)

Frazeologizmy

pojemność skokowa silnika
silnik rozbiega się
Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN