UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nakryć

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. kryć

1. kocem

Definicja

położyć coś na kimś lub na czymś po to, żeby osłonić tę osobę lub rzecz

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przykryć

Połączenia

nakryć dziecko, głowę, miskę, naczynie, tapczan, twarz, zbiornik
nakryć czapką, dłonią, folią, gazetą, kapą, kapeluszem, kocem, kołdrą, narzutą, pieluszką, pierzyną, plandeką, płachtą, pledem, płaszczem, płótnem, pokrywką, prześcieradłem, ręcznikiem, ręką, serwetą

Cytaty

	Zdjął czapkę, kilkakrotnie przesunął ręką po wełnistych włosach, potem znowu nakrył głowę. źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Wyczerpać morze, 1972
	Położył się na wznak i nogi nakrył kocem. źródło: KWSJP: Marian Pankowski: Fara na Pomorzu, 1997
	Na uboczu przy ognisku, w oryginalnej kołysce leżało niemowlę, nakryte futrzaną kołderką przysznurowaną do drewnianych boków. źródło: KWSJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Choć piwonie należą do roślin bardzo wytrzymałych na mróz, poleca się przed pierwszą zimą po posadzeniu nakryć je torfem, liśćmi lub gałązkami drzew iglastych. źródło: KWSJP: Jacek Marcinkowski: Piwonie, Działkowiec, 1970, nr 5
	W odpowiednio wybudowanym basenie można próbować przetrzymać złote rybki przez zimę. Zbiornik należy wtedy nakryć drewnianą kratownicą i położyć na niej szklaną taflę lub matę. źródło: KWSJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1975

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nakryję	nakryjemy
2 os.	nakryjesz	nakryjecie
3 os.	nakryje	nakryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłem +(e)m nakrył	nakryłam +(e)m nakryła	nakryłom +(e)m nakryło	nakryliśmy +(e)śmy nakryli	nakryłyśmy +(e)śmy nakryły
2 os.	nakryłeś +(e)ś nakrył	nakryłaś +(e)ś nakryła	nakryłoś +(e)ś nakryło	nakryliście +(e)ście nakryli	nakryłyście +(e)ście nakryły
3 os.	nakrył	nakryła	nakryło	nakryli	nakryły

bezosobnik: nakryto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nakryjmy
2 os.	nakryj	nakryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłbym bym nakrył	nakryłabym bym nakryła	nakryłobym bym nakryło	nakrylibyśmy byśmy nakryli	nakryłybyśmy byśmy nakryły
2 os.	nakryłbyś byś nakrył	nakryłabyś byś nakryła	nakryłobyś byś nakryło	nakrylibyście byście nakryli	nakryłybyście byście nakryły
3 os.	nakryłby by nakrył	nakryłaby by nakryła	nakryłoby by nakryło	nakryliby by nakryli	nakryłyby by nakryły

bezosobnik: nakryto by

bezokolicznik: nakryć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nakrywszy

gerundium: nakrycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nakrycie	nakrycia
D.	nakrycia	nakryć
C.	nakryciu	nakryciom
B.	nakrycie	nakrycia
N.	nakryciem	nakryciami
Ms.	nakryciu	nakryciach
W.	nakrycie	nakrycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nakryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nakryty	nakryty	nakryty	nakryte	nakryta
D.	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytej
C.	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytej
B.	nakrytego	nakrytego	nakryty	nakryte	nakrytą
N.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytą
Ms.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nakryci	nakryci	nakryte	nakryte
D.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych
C.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym
B.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakryte
N.	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi
Ms.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych

odpowiednik aspektowy: nakrywać

Składnia

Rz_osobowy

nakryć

KOGO/CO + (CZYM)

2. śnieg

Definicja

spocząć na czymś i zasłonić to

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

dach, śnieg nakrył; chusta, czapka, kopuła nakryła; chmury nakryły
nakryć głowę

Cytaty

	W końcu nadejdzie błogosławiona zima, śnieg nakryje pola. źródło: KWSJP: Henryk Worcell: Widzę stąd Sudety, 1959
	Wzburzone jezioro nakryło nas. źródło: KWSJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967
	W tej chwili podwórko nakrył warkot gnających nisko messerschmittów. źródło: KWSJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957
	Wydało mu się, że mimo lekkiego oparu benzyny i smarów, wyczuwa przykry swąd konopi, ale wszystko nakrył ostry, zwierzęcy odór perfum dziewczyny, która przysunęła się w mroku. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Nim się kto obejrzał, polankę nakrył dach z liści i owoców. źródło: Ewa Białołęcka, Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nakryję	nakryjemy
2 os.	nakryjesz	nakryjecie
3 os.	nakryje	nakryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłem +(e)m nakrył	nakryłam +(e)m nakryła	nakryłom +(e)m nakryło	nakryliśmy +(e)śmy nakryli	nakryłyśmy +(e)śmy nakryły
2 os.	nakryłeś +(e)ś nakrył	nakryłaś +(e)ś nakryła	nakryłoś +(e)ś nakryło	nakryliście +(e)ście nakryli	nakryłyście +(e)ście nakryły
3 os.	nakrył	nakryła	nakryło	nakryli	nakryły

bezosobnik: nakryto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nakryjmy
2 os.	nakryj	nakryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłbym bym nakrył	nakryłabym bym nakryła	nakryłobym bym nakryło	nakrylibyśmy byśmy nakryli	nakryłybyśmy byśmy nakryły
2 os.	nakryłbyś byś nakrył	nakryłabyś byś nakryła	nakryłobyś byś nakryło	nakrylibyście byście nakryli	nakryłybyście byście nakryły
3 os.	nakryłby by nakrył	nakryłaby by nakryła	nakryłoby by nakryło	nakryliby by nakryli	nakryłyby by nakryły

bezosobnik: nakryto by

bezokolicznik: nakryć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nakrywszy

gerundium: nakrycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nakrycie	nakrycia
D.	nakrycia	nakryć
C.	nakryciu	nakryciom
B.	nakrycie	nakrycia
N.	nakryciem	nakryciami
Ms.	nakryciu	nakryciach
W.	nakrycie	nakrycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nakryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nakryty	nakryty	nakryty	nakryte	nakryta
D.	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytej
C.	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytej
B.	nakrytego	nakrytego	nakryty	nakryte	nakrytą
N.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytą
Ms.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nakryci	nakryci	nakryte	nakryte
D.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych
C.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym
B.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakryte
N.	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi
Ms.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych

odpowiednik aspektowy: nakrywać

Składnia

Rz _nieosobowy

nakryć

KOGO/CO

3. do stołu

Definicja

przygotować miejsce do posiłku, kładąc na czymś obrus i naczynia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

nakryć stół
nakryć do kolacji, do obiadu; do stołu
nakryć elegancko, ładnie, pięknie

Cytaty

	Tekla szybko nakryła do stołu i podała śniadanie. źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958
	W mieszkaniu na parterze Ewelina dostrzegła stół nakryty do obiadu. źródło: KWSJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1992
	Julka, żeby odpowiednio uczcić gościa, nakryła do obiadu w największym pokoju. źródło: KWSJP: Andrzej Gerłowski: Ukochany uczeń, 1985
	Przed obiadem oprowadziła panią Zofię po domu, by pochwalić się najnowszymi artystycznymi nabytkami […]. Potem wszyscy zasiedli do starannie nakrytego stołu. źródło: KWSJP: Joanna Olczak-Ronikierowa: W ogrodzie pamięci, 2002
	Stół był nakryty na pięć osób. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nakryję	nakryjemy
2 os.	nakryjesz	nakryjecie
3 os.	nakryje	nakryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłem +(e)m nakrył	nakryłam +(e)m nakryła	nakryłom +(e)m nakryło	nakryliśmy +(e)śmy nakryli	nakryłyśmy +(e)śmy nakryły
2 os.	nakryłeś +(e)ś nakrył	nakryłaś +(e)ś nakryła	nakryłoś +(e)ś nakryło	nakryliście +(e)ście nakryli	nakryłyście +(e)ście nakryły
3 os.	nakrył	nakryła	nakryło	nakryli	nakryły

bezosobnik: nakryto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nakryjmy
2 os.	nakryj	nakryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłbym bym nakrył	nakryłabym bym nakryła	nakryłobym bym nakryło	nakrylibyśmy byśmy nakryli	nakryłybyśmy byśmy nakryły
2 os.	nakryłbyś byś nakrył	nakryłabyś byś nakryła	nakryłobyś byś nakryło	nakrylibyście byście nakryli	nakryłybyście byście nakryły
3 os.	nakryłby by nakrył	nakryłaby by nakryła	nakryłoby by nakryło	nakryliby by nakryli	nakryłyby by nakryły

bezosobnik: nakryto by

bezokolicznik: nakryć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nakrywszy

gerundium: nakrycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nakrycie	nakrycia
D.	nakrycia	nakryć
C.	nakryciu	nakryciom
B.	nakrycie	nakrycia
N.	nakryciem	nakryciami
Ms.	nakryciu	nakryciach
W.	nakrycie	nakrycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nakryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nakryty	nakryty	nakryty	nakryte	nakryta
D.	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytej
C.	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytej
B.	nakrytego	nakrytego	nakryty	nakryte	nakrytą
N.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytą
Ms.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nakryci	nakryci	nakryte	nakryte
D.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych
C.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym
B.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakryte
N.	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi
Ms.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych

odpowiednik aspektowy: nakrywać

Składnia

Rz_osobowy	+	nakryć	+	CO + (do CZEGO)
Rz_osobowy	+	nakryć	+	do CZEGO

4. na zdradzie

Definicja

zastać kogoś w momencie, gdy robi coś złego lub zabronionego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przyłapać, zdybać

Połączenia

mąż nakrył; matka, policja, żona nakryła; policjanci, rodzice nakryli
nakryć męża, żonę; włamywacza, złodziei
nakryć na gorącym uczynku, na kradzieży, na próbie wyłudzenia, na ściąganiu, na zdradzie
wytropić i nakryć

Cytaty

	O wpół do dziesiątej nakryłem najlepszą z żon, jak wykrada kiełbasę z lodówki i potajemnie ją zjada. źródło: KWSJP: Monika Piątkowska, Leszek Talko: Talki w wielkim mieście, 2002
	Nakrywszy swoje bóstwo na jawnej zdradzie, znajdował pocieszenie w gronie wiernych kompanów. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Pewnego pięknego wiosennego dnia szef nakrył Marcina z własną żoną. źródło: KWSJP: Karol Kruczkowski: Fatalne zauroczenie, CKM, 1999, nr 5
	Gdy nakryła włamywacza, ten rzucił się na nią z kawałkiem szkła w ręku. źródło: KWSJP: Superbabcia, prasa, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nakryję	nakryjemy
2 os.	nakryjesz	nakryjecie
3 os.	nakryje	nakryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłem +(e)m nakrył	nakryłam +(e)m nakryła	nakryłom +(e)m nakryło	nakryliśmy +(e)śmy nakryli	nakryłyśmy +(e)śmy nakryły
2 os.	nakryłeś +(e)ś nakrył	nakryłaś +(e)ś nakryła	nakryłoś +(e)ś nakryło	nakryliście +(e)ście nakryli	nakryłyście +(e)ście nakryły
3 os.	nakrył	nakryła	nakryło	nakryli	nakryły

bezosobnik: nakryto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nakryjmy
2 os.	nakryj	nakryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakryłbym bym nakrył	nakryłabym bym nakryła	nakryłobym bym nakryło	nakrylibyśmy byśmy nakryli	nakryłybyśmy byśmy nakryły
2 os.	nakryłbyś byś nakrył	nakryłabyś byś nakryła	nakryłobyś byś nakryło	nakrylibyście byście nakryli	nakryłybyście byście nakryły
3 os.	nakryłby by nakrył	nakryłaby by nakryła	nakryłoby by nakryło	nakryliby by nakryli	nakryłyby by nakryły

bezosobnik: nakryto by

bezokolicznik: nakryć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nakrywszy

gerundium: nakrycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nakrycie	nakrycia
D.	nakrycia	nakryć
C.	nakryciu	nakryciom
B.	nakrycie	nakrycia
N.	nakryciem	nakryciami
Ms.	nakryciu	nakryciach
W.	nakrycie	nakrycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: nakryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nakryty	nakryty	nakryty	nakryte	nakryta
D.	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytego	nakrytej
C.	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytemu	nakrytej
B.	nakrytego	nakrytego	nakryty	nakryte	nakrytą
N.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytą
Ms.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nakryci	nakryci	nakryte	nakryte
D.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych
C.	nakrytym	nakrytym	nakrytym	nakrytym
B.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakryte
N.	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi	nakrytymi
Ms.	nakrytych	nakrytych	nakrytych	nakrytych

odpowiednik aspektowy: nakrywać

Składnia

Rz_osobowy

nakryć

KOGO + (na CZYM)

Frazeologizmy

diabeł nakrył ogonem
ktoś nakrył czapkami kogoś
nakrycie głowy

Data ostatniej modyfikacji: 18.06.2013