Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
usposobię |
usposobimy |
|||
| 2 os. |
usposobisz |
usposobicie |
|||
| 3 os. |
usposobi |
usposobią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
usposobiłem +(e)m usposobił |
usposobiłam +(e)m usposobiła |
usposobiłom +(e)m usposobiło |
usposobiliśmy +(e)śmy usposobili |
usposobiłyśmy +(e)śmy usposobiły |
| 2 os. |
usposobiłeś +(e)ś usposobił |
usposobiłaś +(e)ś usposobiła |
usposobiłoś +(e)ś usposobiło |
usposobiliście +(e)ście usposobili |
usposobiłyście +(e)ście usposobiły |
| 3 os. |
usposobił |
usposobiła |
usposobiło |
usposobili |
usposobiły |
bezosobnik: usposobiono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
usposóbmy |
|
| 2 os. |
usposób |
usposóbcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
usposobiłbym bym usposobił |
usposobiłabym bym usposobiła |
usposobiłobym bym usposobiło |
usposobilibyśmy byśmy usposobili |
usposobiłybyśmy byśmy usposobiły |
| 2 os. |
usposobiłbyś byś usposobił |
usposobiłabyś byś usposobiła |
usposobiłobyś byś usposobiło |
usposobilibyście byście usposobili |
usposobiłybyście byście usposobiły |
| 3 os. |
usposobiłby by usposobił |
usposobiłaby by usposobiła |
usposobiłoby by usposobiło |
usposobiliby by usposobili |
usposobiłyby by usposobiły |
bezosobnik: usposobiono by
bezokolicznik: usposobić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
usposobiwszy
gerundium: usposobienie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | usposobienie |
usposobienia |
| D. | usposobienia |
usposobień |
| C. | usposobieniu |
usposobieniom |
| B. | usposobienie |
usposobienia |
| N. | usposobieniem |
usposobieniami |
| Ms. | usposobieniu |
usposobieniach |
| W. | usposobienie |
usposobienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: usposobiony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | usposobiony |
usposobiony |
usposobiony |
usposobione |
usposobiona |
| D. | usposobionego |
usposobionego |
usposobionego |
usposobionego |
usposobionej |
| C. | usposobionemu |
usposobionemu |
usposobionemu |
usposobionemu |
usposobionej |
| B. | usposobionego |
usposobionego |
usposobiony |
usposobione |
usposobioną |
| N. | usposobionym |
usposobionym |
usposobionym |
usposobionym |
usposobioną |
| Ms. | usposobionym |
usposobionym |
usposobionym |
usposobionym |
usposobionej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | usposobieni |
usposobieni |
usposobione |
usposobione |
| D. | usposobionych |
usposobionych |
usposobionych |
usposobionych |
| C. | usposobionym |
usposobionym |
usposobionym |
usposobionym |
| B. | usposobionych |
usposobionych |
usposobionych |
usposobione |
| N. | usposobionymi |
usposobionymi |
usposobionymi |
usposobionymi |
| Ms. | usposobionych |
usposobionych |
usposobionych |
usposobionych |
odpowiednik aspektowy: usposabiać
Pochodzenie
Z przedrostkiem u- od czasownika sposobić (< psł. *sъ-posobiti 'uczynić coś według siebie, dla własnych potrzeb')
1. nastroić
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | nastroić |
Połączenia
- bojowo, dobrze, łaskawie, krytycznie, niechętnie, nieprzychylnie, pogodnie, przychylnie, przyjacielsko, przyjaźnie, wrogo, życzliwie; fanatycznie, nacjonalistycznie, pacyfistycznie, patriotycznie, romantycznie; cholerycznie, flegmatycznie usposobiony
Cytaty
|
Kapitan w czasie krótkiej odprawy w hotelu od razu dobrze usposobił mnie do siebie. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Wolne miasto, 2002 |
|
|
Najbliższe dni usposobią Cię miło i radośnie, pozwolą się cieszyć pełnią wiosny [...]. źródło: NKJP: Jakub Ciećkiewicz: Horoskop, Dziennik Polski, 2006-04-29 |
|
|
[...] całokształt działalności kongresmana na pewno nie usposobi do niego ławników przychylnie. źródło: NKJP: Tomasz Zalewski: Żelazny Tom i szeryfowie, Polityka, 2005-10-15 |
|
|
[...] zawsze była uśmiechnięta i życzliwie usposobiona do całego świata [...]. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997 |
|
|
Jest usposobiony filantropijnie i z chęcią popiera akcje dobroczynne. źródło: NKJP: Internet |
Składnia
|
+ | usposobić | + |
KOGO +
JAK +
(do KOGO/CZEGO)
|
2. zachęcić
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- usposobić do rozmów
Cytaty
|
Ton listu był bardzo umiarkowany i to miało usposobić kanclerza do bezpośrednich rozmów. źródło: NKJP: Robert Łoś: Wschodnia polityka kanclerza Konrada Adenauera, |
|
|
[...] przestrzeganie diety wegetariańskiej przez zdrowego człowieka pozwoli mu zachować zdrowie i jednocześnie usposobi do myślenia o sprawach duchowych. źródło: NKJP: Maria A., Dorota M., Miłosz Woźniak: Cudowny lek – mocz. Tradycja urynoterapii, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 1994-03-01 |
|
|
Muzułmanie zabili chrześcijan wychodzących z pasterki, [...] a Mosad ich do tego usposobił. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Moje pytania o finanse denerwują kierownika ekonomicznego. Nie jest usposobiony do poważnej rozmowy. źródło: NKJP: Witold Gadomski: Chłopi ’97, Gazeta Wyborcza, 1997-05-23 |
|
|
Po całym dniu szkolnej harówki nie bardzo był usposobiony do tego rodzaju wysiłków [...]. źródło: NKJP: Leon Kruczkowski: Szkice z piekła uczciwych, 1963 |
Składnia
|
|
+ | usposobić | + |
KOGO +
do CZEGO
|