UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spóźniać się

krak. spaźniać się

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spóźniam się	spóźniamy się
2 os.	spóźniasz się	spóźniacie się
3 os.	spóźnia się	spóźniają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałem się +(e)m się spóźniał	spóźniałam się +(e)m się spóźniała	spóźniałom się +(e)m się spóźniało	spóźnialiśmy się +(e)śmy się spóźniali	spóźniałyśmy się +(e)śmy się spóźniały
2 os.	spóźniałeś się +(e)ś się spóźniał	spóźniałaś się +(e)ś się spóźniała	spóźniałoś się +(e)ś się spóźniało	spóźnialiście się +(e)ście się spóźniali	spóźniałyście się +(e)ście się spóźniały
3 os.	spóźniał się	spóźniała się	spóźniało się	spóźniali się	spóźniały się

bezosobnik: spóźniano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się spóźniał będę się spóźniać	będę się spóźniała będę się spóźniać	będę się spóźniało będę się spóźniać	będziemy się spóźniali będziemy się spóźniać	będziemy się spóźniały będziemy się spóźniać
2 os.	będziesz się spóźniał będziesz się spóźniać	będziesz się spóźniała będziesz się spóźniać	będziesz się spóźniało będziesz się spóźniać	będziecie się spóźniali będziecie się spóźniać	będziecie się spóźniały będziecie się spóźniać
3 os.	będzie się spóźniał będzie się spóźniać	będzie się spóźniała będzie się spóźniać	będzie się spóźniało będzie się spóźniać	będą się spóźniali będą się spóźniać	będą się spóźniały będą się spóźniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spóźniajmy się
2 os.	spóźniaj się	spóźniajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałbym się bym się spóźniał	spóźniałabym się bym się spóźniała	spóźniałobym się bym się spóźniało	spóźnialibyśmy się byśmy się spóźniali	spóźniałybyśmy się byśmy się spóźniały
2 os.	spóźniałbyś się byś się spóźniał	spóźniałabyś się byś się spóźniała	spóźniałobyś się byś się spóźniało	spóźnialibyście się byście się spóźniali	spóźniałybyście się byście się spóźniały
3 os.	spóźniałby się by się spóźniał	spóźniałaby się by się spóźniała	spóźniałoby się by się spóźniało	spóźnialiby się by się spóźniali	spóźniałyby się by się spóźniały

bezosobnik: spóźniano by się

bezokolicznik: spóźniać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: spóźniając się

gerundium: spóźnianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spóźnianie się	spóźniania się
D.	spóźniania się	spóźniań się
C.	spóźnianiu się	spóźnianiom się
B.	spóźnianie się	spóźniania się
N.	spóźnianiem się	spóźnianiami się
Ms.	spóźnianiu się	spóźnianiach się
W.	spóźnianie się	spóźniania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: spóźniający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spóźniający się	spóźniający się	spóźniający się	spóźniające się	spóźniająca się
D.	spóźniającego się	spóźniającego się	spóźniającego się	spóźniającego się	spóźniającej się
C.	spóźniającemu się	spóźniającemu się	spóźniającemu się	spóźniającemu się	spóźniającej się
B.	spóźniającego się	spóźniającego się	spóźniający się	spóźniające się	spóźniającą się
N.	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającą się
Ms.	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spóźniający się	spóźniający się	spóźniające się	spóźniające się
D.	spóźniających się	spóźniających się	spóźniających się	spóźniających się
C.	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającym się	spóźniającym się
B.	spóźniających się	spóźniających się	spóźniających się	spóźniające się
N.	spóźniającymi się	spóźniającymi się	spóźniającymi się	spóźniającymi się
Ms.	spóźniających się	spóźniających się	spóźniających się	spóźniających się

Pochodzenie

Zob. późny

1. do szkoły

Definicja

przybywać gdzieś później, niż należy

Warianty

krak. spaźniać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

autobus, pociąg; miesiączka, okres spóźnia się
spóźniać się kwadrans, parę minut
spóźniać się do biura, szkoły, pracy, sądu
spóźniać się na autobus, pociąg, samolot, statek, tramwaj; obiad, kolację; mszę; spotkanie; wykład
spóźniać się o 10 minut, godzinę...
notorycznie, sporadycznie spóźniać się
bardzo spóźniać się

Cytaty

W opinii napisano, że Marcin spóźnia się na lekcje, jest średnio zdolny, trzeba go upominać, żeby wyjął zeszyt, ale przy pewnym wysiłku jest w stanie opanować minimum programowe...

źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Beznadziejna ucieczka przed Basią. Reportaże seksualne, 2007

Dlaczego mężczyźni prawie nigdy nie przynoszą mi kwiatów? Dlaczego pozwalają sobie spóźniać się na spotkanie ze mną? [...] Jak ja to robię, że jestem kobietą, którą można tak traktować?

źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008

A potem nas zacząłeś olewać coraz bardziej. Brak wiedzy, wieczne spóźnienia w dojazdach z Mysłowic.
Mam nadzieję, że przynajmniej teraz się nie spaźniasz. Bo raczej wiedzy to już nie nabyłeś.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

	+	spóźniać się	+	(ILE) + (do CZEGO/na CO)
	+	spóźniać się	+	(o ILE) + (do CZEGO/na CO)

2. z wypłatą

Definicja

robić coś za późno, już po odpowiednim terminie

Warianty

krak. spaźniać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

spóźniać

Połączenia

spóźniać się z interwencją; decyzją; płaceniem, wypłatą; obiadem, kolacją

Cytaty

Pewnie, byłam chyba jedyną osobą, która nie kłóciła się o każde wycięte słowo i nigdy nie spóźniała się z tekstami. Cała ja. Pracownik idealny.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia na rozdrożu, 2008

Ponakręcałem się jeszcze ze dwie godziny, na koniec zaczęła się sprawa kuchni: że część kuchcików sobie nie radzi; że spóźniają się z posiłkami; że wolno zmywają podłogę [...].

źródło: NKJP: Wojciech Wanat: Rok w Monarze, 2006

Gielarowski odbił piłkę przed siebie po pierwszym wolnym, zawalili zaś doświadczeni obrońcy, spaźniając się z interwencją.

źródło: NKJP: Spory niepokój, Gazeta Krakowska, 2006-05-26

Składnia

Rz osobowy

spóźniać się

z CZYM

3. obiad się spóźnia

Definicja

odbywać się później niż zwykle

Warianty

krak. spaźniać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

obiad, kolacja, zebranie spóźnia się
spóźniać się kwadrans, pół godziny...
spóźniać się o 10 minut, godzinę...

Cytaty

Kiedy nie ma osoby odpowiedzialnej za budzenie zdarza się, że ktoś zaśpi. Kiedy nie ma kucharki, obiad czasami spóźnia się nawet o godzinę czy dwie.

źródło: NKJP: Katarzyna Skrzypek: Bez pobudki, Dziennik Zachodni, 2003-05-30

Składnia

Rz nieżywotny	+	spóźniać się	+	(ILE)
Rz nieżywotny	+	spóźniać się	+	(o ILE)

4. o zegarze

Definicja

wskazywać czas późniejszy niż jest w rzeczywistości

Warianty

krak. spaźniać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	opóźniać się, późnić, późnić się, spóźniać
	antonimy:	spieszyć

Połączenia

zegar, zegarek spóźnia się
spóźniać się 3 minuty, 5 minut...
spóźniać się o 3 minuty, o 5 minut...

Cytaty

– Aż tak późno? – szukając potwierdzenia, rzucił okiem na tissota połyskującego na jego przegubie. Było jeszcze później. Stojący zegar spóźniał się trzy minuty.

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

[...] spod bezrzęsych powiek spojrzał na wieżę ze złotym kurkiem i plamistą ręką sięgnął do kieszonki po zegarek. - Wasz zegar spóźnia się o pięć minut - odezwał się cierpko do woźnicy.

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998

Tolerancja zegara mechanicznego określonej klasy może wynosić 5 sekund na dobę, zaś jego elektroniczny odpowiednik będzie spaźniał się 5 sekund na miesiąc.

źródło: NKJP: Jerzy Pikuła: Strażnik czasu, Dziennik Zachodni, 2011

Składnia

Rz nieżywotny	+	spóźniać się	+	(ILE)
Rz nieżywotny	+	spóźniać się	+	(o ILE)

Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2019