UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaciskać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaciskam	zaciskamy
2 os.	zaciskasz	zaciskacie
3 os.	zaciska	zaciskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaciskałem +(e)m zaciskał	zaciskałam +(e)m zaciskała	zaciskałom +(e)m zaciskało	zaciskaliśmy +(e)śmy zaciskali	zaciskałyśmy +(e)śmy zaciskały
2 os.	zaciskałeś +(e)ś zaciskał	zaciskałaś +(e)ś zaciskała	zaciskałoś +(e)ś zaciskało	zaciskaliście +(e)ście zaciskali	zaciskałyście +(e)ście zaciskały
3 os.	zaciskał	zaciskała	zaciskało	zaciskali	zaciskały

bezosobnik: zaciskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zaciskał będę zaciskać	będę zaciskała będę zaciskać	będę zaciskało będę zaciskać	będziemy zaciskali będziemy zaciskać	będziemy zaciskały będziemy zaciskać
2 os.	będziesz zaciskał będziesz zaciskać	będziesz zaciskała będziesz zaciskać	będziesz zaciskało będziesz zaciskać	będziecie zaciskali będziecie zaciskać	będziecie zaciskały będziecie zaciskać
3 os.	będzie zaciskał będzie zaciskać	będzie zaciskała będzie zaciskać	będzie zaciskało będzie zaciskać	będą zaciskali będą zaciskać	będą zaciskały będą zaciskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaciskajmy
2 os.	zaciskaj	zaciskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaciskałbym bym zaciskał	zaciskałabym bym zaciskała	zaciskałobym bym zaciskało	zaciskalibyśmy byśmy zaciskali	zaciskałybyśmy byśmy zaciskały
2 os.	zaciskałbyś byś zaciskał	zaciskałabyś byś zaciskała	zaciskałobyś byś zaciskało	zaciskalibyście byście zaciskali	zaciskałybyście byście zaciskały
3 os.	zaciskałby by zaciskał	zaciskałaby by zaciskała	zaciskałoby by zaciskało	zaciskaliby by zaciskali	zaciskałyby by zaciskały

bezosobnik: zaciskano by

bezokolicznik: zaciskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zaciskając

gerundium: zaciskanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaciskanie	zaciskania
D.	zaciskania	zaciskań
C.	zaciskaniu	zaciskaniom
B.	zaciskanie	zaciskania
N.	zaciskaniem	zaciskaniami
Ms.	zaciskaniu	zaciskaniach
W.	zaciskanie	zaciskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zaciskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaciskający	zaciskający	zaciskający	zaciskające	zaciskająca
D.	zaciskającego	zaciskającego	zaciskającego	zaciskającego	zaciskającej
C.	zaciskającemu	zaciskającemu	zaciskającemu	zaciskającemu	zaciskającej
B.	zaciskającego	zaciskającego	zaciskający	zaciskające	zaciskającą
N.	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającą
Ms.	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaciskający	zaciskający	zaciskające	zaciskające
D.	zaciskających	zaciskających	zaciskających	zaciskających
C.	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającym	zaciskającym
B.	zaciskających	zaciskających	zaciskających	zaciskające
N.	zaciskającymi	zaciskającymi	zaciskającymi	zaciskającymi
Ms.	zaciskających	zaciskających	zaciskających	zaciskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaciskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaciskany	zaciskany	zaciskany	zaciskane	zaciskana
D.	zaciskanego	zaciskanego	zaciskanego	zaciskanego	zaciskanej
C.	zaciskanemu	zaciskanemu	zaciskanemu	zaciskanemu	zaciskanej
B.	zaciskanego	zaciskanego	zaciskany	zaciskane	zaciskaną
N.	zaciskanym	zaciskanym	zaciskanym	zaciskanym	zaciskaną
Ms.	zaciskanym	zaciskanym	zaciskanym	zaciskanym	zaciskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaciskani	zaciskani	zaciskane	zaciskane
D.	zaciskanych	zaciskanych	zaciskanych	zaciskanych
C.	zaciskanym	zaciskanym	zaciskanym	zaciskanym
B.	zaciskanych	zaciskanych	zaciskanych	zaciskane
N.	zaciskanymi	zaciskanymi	zaciskanymi	zaciskanymi
Ms.	zaciskanych	zaciskanych	zaciskanych	zaciskanych

odpowiednik aspektowy: zacisnąć

Pochodzenie

Zob. ciskać

1. krawat

Definicja

opasywać czymś ciasno

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

zaciskać krawat, lasso, pętlę
zaciskać na kierownicy, na poręczy, na rękojeści, na rurze, na szyi
zaciskać wokół belki, wokół szyi
zaciskać kurczowo, mocno

Cytaty

- Hm, w każdym razie pamiętaj o tym, jakby cię przypiliło - dokończył na wdechu, zaciskając pasek.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006

Władek stał obok i zaciskał dłonie na poręczy.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Beta zaciska rękę na kolbie pistoletu w lewej, wewnętrznej kieszeni marynarki.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 2, 1980

Składnia

Rz_osobowy

zaciskać

CO + (na CZYM)

2. powieki

Definicja

zwierać ze sobą mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ściskać

Połączenia

zaciskać gardło, kolana, krtań, oczy, pięści, powieki, szczęki, uda, usta, wargi, zęby
zaciskać z gniewu
zaciskać gniewnie

Cytaty

Słuchaj - szepce, zaciskając co chwila szczęki, żeby opanować dreszcz - Słuchaj... To przecież niemożliwe!

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Spojrzałem kątem oka na Myszkę. Zaciskał mocno powieki.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Małgorzata zaciska wargi, milczy.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977

Składnia

Rz_osobowy

zaciskać

3. uścisk

Definicja

powodować, że coś staje się silniejsze

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:

rozluźniać

Połączenia

zaciskać chwyt, uścisk

Cytaty

Natomiast odruch zaciskania chwytu w momencie zagrożenia jest nie tyle oczywisty, co wrodzony. Inaczej małe małpki by odpadały od futra uciekających przed zagrożeniem matek.

źródło: NKJP: Internet

Frazeologizmy

ktoś trzyma kciuki
ktoś zaciska kciuki
ktoś zaciska pasa
ktoś zaciska zęby
ktoś/coś zaciska pętlę na szyi komuś

Data ostatniej modyfikacji: 04.10.2019