Chronologizacja
Pochodzenie
pol. *krętati sę 'kręcić się'
1. w kuchni
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | uwijać się | |
| hiperonimy: | pracować |
Połączenia
- gospodarz, gospodyni, mama, żona krząta się; robotnicy krzątają się
- krzątać się po domu, po kuchni
- krzątać się przy gospodarstwie, przy kuchni
- krzątać się w kuchni, w obejściu, w ogrodzie
- krzątać się gorączkowo, nerwowo, żwawo
Cytaty
|
Grupa nowicjuszy w wieku od kilku do kilkunastu lat krząta się przy obejściu. źródło: KWSJP: Przemysław Kozłowski: Buddyści komuniści, prasa, 2005 |
|
|
Pani Janeczka obładowana zakupami wychodzi ze sklepu, potem powoli krząta się po własnej kuchni. źródło: KWSJP: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska: Misja przedmiotu, prasa, 2005 |
|
|
W ogrodzie na skarpach w kurniku krzątają się siostry zakonne. źródło: KWSJP: EP: Nikt zakonnic siłą nie wyrzuci, prasa, 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
krzątam się |
krzątamy się |
|||
| 2 os. |
krzątasz się |
krzątacie się |
|||
| 3 os. |
krząta się |
krzątają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
krzątałem się +(e)m się krzątał |
krzątałam się +(e)m się krzątała |
krzątałom się +(e)m się krzątało |
krzątaliśmy się +(e)śmy się krzątali |
krzątałyśmy się +(e)śmy się krzątały |
| 2 os. |
krzątałeś się +(e)ś się krzątał |
krzątałaś się +(e)ś się krzątała |
krzątałoś się +(e)ś się krzątało |
krzątaliście się +(e)ście się krzątali |
krzątałyście się +(e)ście się krzątały |
| 3 os. |
krzątał się |
krzątała się |
krzątało się |
krzątali się |
krzątały się |
bezosobnik: krzątano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się krzątał będę się krzątać |
będę się krzątała będę się krzątać |
będę się krzątało będę się krzątać |
będziemy się krzątali będziemy się krzątać |
będziemy się krzątały będziemy się krzątać |
| 2 os. |
będziesz się krzątał będziesz się krzątać |
będziesz się krzątała będziesz się krzątać |
będziesz się krzątało będziesz się krzątać |
będziecie się krzątali będziecie się krzątać |
będziecie się krzątały będziecie się krzątać |
| 3 os. |
będzie się krzątał będzie się krzątać |
będzie się krzątała będzie się krzątać |
będzie się krzątało będzie się krzątać |
będą się krzątali będą się krzątać |
będą się krzątały będą się krzątać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
krzątajmy się |
|
| 2 os. |
krzątaj się |
krzątajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
krzątałbym się bym się krzątał |
krzątałabym się bym się krzątała |
krzątałobym się bym się krzątało |
krzątalibyśmy się byśmy się krzątali |
krzątałybyśmy się byśmy się krzątały |
| 2 os. |
krzątałbyś się byś się krzątał |
krzątałabyś się byś się krzątała |
krzątałobyś się byś się krzątało |
krzątalibyście się byście się krzątali |
krzątałybyście się byście się krzątały |
| 3 os. |
krzątałby się by się krzątał |
krzątałaby się by się krzątała |
krzątałoby się by się krzątało |
krzątaliby się by się krzątali |
krzątałyby się by się krzątały |
bezosobnik: krzątano by się
bezokolicznik: krzątać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
krzątając się
gerundium: krzątanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | krzątanie się |
krzątania się |
| D. | krzątania się |
krzątań się |
| C. | krzątaniu się |
krzątaniom się |
| B. | krzątanie się |
krzątania się |
| N. | krzątaniem się |
krzątaniami się |
| Ms. | krzątaniu się |
krzątaniach się |
| W. | krzątanie się |
krzątania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: krzątający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | krzątający się |
krzątający się |
krzątający się |
krzątające się |
krzątająca się |
| D. | krzątającego się |
krzątającego się |
krzątającego się |
krzątającego się |
krzątającej się |
| C. | krzątającemu się |
krzątającemu się |
krzątającemu się |
krzątającemu się |
krzątającej się |
| B. | krzątającego się |
krzątającego się |
krzątający się |
krzątające się |
krzątającą się |
| N. | krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającą się |
| Ms. | krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | krzątający się |
krzątający się |
krzątające się |
krzątające się |
| D. | krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
| C. | krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
| B. | krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
krzątające się |
| N. | krzątającymi się |
krzątającymi się |
krzątającymi się |
krzątającymi się |
| Ms. | krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
Składnia
| Rzosobowy | + | krzątać się | + |
GDZIE
|
2. koło dzieci
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zajmować się |
Połączenia
- krzątać się wokół awansu, wokół gości, wokół kariery, wokół rannych
Cytaty
|
Ludowy Klub Sportowy reaktywowali przedstawiciele średniej generacji: na tyle młodzi, żeby chciało im się krzątać wokół zorganizowania wszystkiego, na tyle dojrzali, żeby mieć już podrosłe dzieci, a więc mniej obowiązków domowych. źródło: KWSJP: Najpierw był gościniec, Dziennik Polski - Pejzaż, 2004-01-30 |
|
|
Strzegłam żywego trupa, krzątałam się wokół niego, gotowałam, szyłam, sprzątałam, ale już nie z dawną gniewną, bolesną namiętnością - z nowym, łagodnym oddaniem zakonnicy. źródło: KWSJP: Margit Kaffka: Barwy i lata, 1960 |
|
|
Matka, imieniem Rachel, krzątała się koło przygotowania wieczerzy paschalnej i przynaglała męża, żeby się śpieszył z kupieniem baranka. źródło: KWSJP: siostra Maria Pociask: Chrystus prawdziwie zmartwychwstał, alleluja, prasa, 1997 |
|
|
Nie narzekał, co prawda, na Hankę, która wprost z anielską cierpliwością krzątała się koło teścia, nie miał pretensji do nikogo z domowników, za to tym silniej i zjadliwiej złorzeczył całemu światu. źródło: KWSJP: Władysław Dunarowski: Skazani na dożywocie, 1985 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
krzątam się |
krzątamy się |
|||
| 2 os. |
krzątasz się |
krzątacie się |
|||
| 3 os. |
krząta się |
krzątają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
krzątałem się +(e)m się krzątał |
krzątałam się +(e)m się krzątała |
krzątałom się +(e)m się krzątało |
krzątaliśmy się +(e)śmy się krzątali |
krzątałyśmy się +(e)śmy się krzątały |
| 2 os. |
krzątałeś się +(e)ś się krzątał |
krzątałaś się +(e)ś się krzątała |
krzątałoś się +(e)ś się krzątało |
krzątaliście się +(e)ście się krzątali |
krzątałyście się +(e)ście się krzątały |
| 3 os. |
krzątał się |
krzątała się |
krzątało się |
krzątali się |
krzątały się |
bezosobnik: krzątano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się krzątał będę się krzątać |
będę się krzątała będę się krzątać |
będę się krzątało będę się krzątać |
będziemy się krzątali będziemy się krzątać |
będziemy się krzątały będziemy się krzątać |
| 2 os. |
będziesz się krzątał będziesz się krzątać |
będziesz się krzątała będziesz się krzątać |
będziesz się krzątało będziesz się krzątać |
będziecie się krzątali będziecie się krzątać |
będziecie się krzątały będziecie się krzątać |
| 3 os. |
będzie się krzątał będzie się krzątać |
będzie się krzątała będzie się krzątać |
będzie się krzątało będzie się krzątać |
będą się krzątali będą się krzątać |
będą się krzątały będą się krzątać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
krzątajmy się |
|
| 2 os. |
krzątaj się |
krzątajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
krzątałbym się bym się krzątał |
krzątałabym się bym się krzątała |
krzątałobym się bym się krzątało |
krzątalibyśmy się byśmy się krzątali |
krzątałybyśmy się byśmy się krzątały |
| 2 os. |
krzątałbyś się byś się krzątał |
krzątałabyś się byś się krzątała |
krzątałobyś się byś się krzątało |
krzątalibyście się byście się krzątali |
krzątałybyście się byście się krzątały |
| 3 os. |
krzątałby się by się krzątał |
krzątałaby się by się krzątała |
krzątałoby się by się krzątało |
krzątaliby się by się krzątali |
krzątałyby się by się krzątały |
bezosobnik: krzątano by się
bezokolicznik: krzątać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
krzątając się
gerundium: krzątanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | krzątanie się |
krzątania się |
| D. | krzątania się |
krzątań się |
| C. | krzątaniu się |
krzątaniom się |
| B. | krzątanie się |
krzątania się |
| N. | krzątaniem się |
krzątaniami się |
| Ms. | krzątaniu się |
krzątaniach się |
| W. | krzątanie się |
krzątania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: krzątający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | krzątający się |
krzątający się |
krzątający się |
krzątające się |
krzątająca się |
| D. | krzątającego się |
krzątającego się |
krzątającego się |
krzątającego się |
krzątającej się |
| C. | krzątającemu się |
krzątającemu się |
krzątającemu się |
krzątającemu się |
krzątającej się |
| B. | krzątającego się |
krzątającego się |
krzątający się |
krzątające się |
krzątającą się |
| N. | krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającą się |
| Ms. | krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | krzątający się |
krzątający się |
krzątające się |
krzątające się |
| D. | krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
| C. | krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
krzątającym się |
| B. | krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
krzątające się |
| N. | krzątającymi się |
krzątającymi się |
krzątającymi się |
krzątającymi się |
| Ms. | krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
krzątających się |
Składnia
| Rzosobowy | + | krzątać się | + |
koło KOGO/CZEGO
|
| Rzosobowy | + | krzątać się | + |
wokół KOGO/CZEGO
|