UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zginąć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. ginąć

1. w katastrofie

Definicja

umrzeć śmiercią gwałtowną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ktoś poniósł śmierć
	hiperonimy:	umrzeć

Połączenia

kierowca, pilot, żołnierz zginął; cywile zginęli
zginąć śmiercią walecznych, (bohaterską, męczeńską...) śmiercią
zginąć na froncie, na polowaniu, na wojnie; na barykadzie, na posterunku; na jezdni, na przejściu dla pieszych, na ulicy
zginąć od bomby, od ciosów, od kuli, od miecza, od noża, od pioruna, od ran, od strzału, od uderzenia, od wybuchu
zginąć pod kołami samochodu; pod gruzami, pod lawiną, pod wodą
zginąć podczas strzelaniny, podczas wybuchu
zginąć w ataku, w bitwie, w boju, w bombardowaniu, w eksplozji, w katastrofie, w powstaniu, w starciach, w strzelaninie, w walce, w wypadku, w zamachu, w zamieszkach; w łagrze, w obozie koncentracyjnym; w obronie czegoś; w (niewyjaśnionych, tajemniczych...) okolicznościach; w górach; w ogniu, w płomieniach, w pożarze; w mękach
zginąć z głodu, z pragnienia, z zimna; z honorem
zginąć za ojczyznę, za jakąś sprawę, za wiarę
zginąć bohatersko, marnie, niechybnie, tragicznie; na miejscu; z czyichś rąk

Cytaty

	Sekcja zwłok potwierdziła, że mężczyzna zginął od ciosów tępym narzędziem. źródło: NKJP: Izabela A. Kolasińska: Spisek bratowej, Gazeta Poznańska, 2001-09-17
	To był ciężki tydzień dla strażaków ze Świecia. W wypadku i pożarze zginęły dwie osoby. źródło: NKJP: bart deks: Świecie: To był ciężki tydzień dla strażaków ze Świecia, Gazeta Pomorska, 2010-01-02
	Większość członków ekspedycji zginęła z głodu i zimna u wybrzeży Syberii. źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988
	Mężczyzn od dziecka przygotowywano do tego, że może będą musieli zginąć za swoją ojczyznę. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Imię twoje, 2008
	Zginęli pod gruzami domu trafionego niemiecką bombą. źródło: NKJP: Marek Jarosz: Poznawanie świata, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zginę	zginiemy
2 os.	zginiesz	zginiecie
3 os.	zginie	zginą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłem +(e)m zginął	zginęłam +(e)m zginęła	zginęłom +(e)m zginęło	zginęliśmy +(e)śmy zginęli	zginęłyśmy +(e)śmy zginęły
2 os.	zginąłeś +(e)ś zginął	zginęłaś +(e)ś zginęła	zginęłoś +(e)ś zginęło	zginęliście +(e)ście zginęli	zginęłyście +(e)ście zginęły
3 os.	zginął	zginęła	zginęło	zginęli	zginęły

bezosobnik: zginięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zgińmy
2 os.	zgiń	zgińcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłbym bym zginął	zginęłabym bym zginęła	zginęłobym bym zginęło	zginęlibyśmy byśmy zginęli	zginęłybyśmy byśmy zginęły
2 os.	zginąłbyś byś zginął	zginęłabyś byś zginęła	zginęłobyś byś zginęło	zginęlibyście byście zginęli	zginęłybyście byście zginęły
3 os.	zginąłby by zginął	zginęłaby by zginęła	zginęłoby by zginęło	zginęliby by zginęli	zginęłyby by zginęły

bezosobnik: zginięto by

bezokolicznik: zginąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zginąwszy

gerundium: zginięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zginięcie	zginięcia
D.	zginięcia	zginięć
C.	zginięciu	zginięciom
B.	zginięcie	zginięcia
N.	zginięciem	zginięciami
Ms.	zginięciu	zginięciach
W.	zginięcie	zginięcia

odpowiednik aspektowy: ginąć

Składnia

Rz_żywotny

zginąć

(od CZEGO | w CZYM | z CZEGO | za CO)

2. o zwyczaju

Definicja

przestać istnieć

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

ból, strach zginął; pamięć o kimś zginęła; jakieś pojęcie zginęło; dobre obyczaje, zwyczaje zginęły

Cytaty

	Na razie za wcześnie jeszcze na orzekanie, że komunizm zginął bezpowrotnie. źródło: NKJP: Leon Bójko: 75 lat po rewolucji, Gazeta Wyborcza, 1992-11-07
	Ból zginął. Przypominało o nim tylko lekkie odrętwienie w okolicach kości krzyżowej i mostka. źródło: KWSJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000
	Za kilka dni ich świat zginie. Nie pozostanie z niego nic. źródło: KWSJP: Rafał A. Ziemkiewicz: Recenzje, Nowa Fantastyka, 1996, nr 5
	Świąteczne klekotanie cieszy się dużym powodzeniem, znane jest od dziada - pradziada i na pewno ten ciekawy zwyczaj nie zginie. źródło: NKJP: mg: Świąteczne klekotanie, Nowiny Raciborskie, 2004-04-27
	Wierzę panu, panie radco... To, że zdradziłem, gdzie jest Erwin, nie sprawi, że nasza przyjaźń zginie... źródło: KWSJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zginę	zginiemy
2 os.	zginiesz	zginiecie
3 os.	zginie	zginą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłem +(e)m zginął	zginęłam +(e)m zginęła	zginęłom +(e)m zginęło	zginęliśmy +(e)śmy zginęli	zginęłyśmy +(e)śmy zginęły
2 os.	zginąłeś +(e)ś zginął	zginęłaś +(e)ś zginęła	zginęłoś +(e)ś zginęło	zginęliście +(e)ście zginęli	zginęłyście +(e)ście zginęły
3 os.	zginął	zginęła	zginęło	zginęli	zginęły

bezosobnik: zginięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zgińmy
2 os.	zgiń	zgińcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłbym bym zginął	zginęłabym bym zginęła	zginęłobym bym zginęło	zginęlibyśmy byśmy zginęli	zginęłybyśmy byśmy zginęły
2 os.	zginąłbyś byś zginął	zginęłabyś byś zginęła	zginęłobyś byś zginęło	zginęlibyście byście zginęli	zginęłybyście byście zginęły
3 os.	zginąłby by zginął	zginęłaby by zginęła	zginęłoby by zginęło	zginęliby by zginęli	zginęłyby by zginęły

bezosobnik: zginięto by

bezokolicznik: zginąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zginąwszy

gerundium: zginięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zginięcie	zginięcia
D.	zginięcia	zginięć
C.	zginięciu	zginięciom
B.	zginięcie	zginięcia
N.	zginięciem	zginięciami
Ms.	zginięciu	zginięciach
W.	zginięcie	zginięcia

odpowiednik aspektowy: ginąć

Składnia

Rz_nieżywotny

zginąć

3. o dźwięku

Definicja

przestać być zauważalnym

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zniknąć

Połączenia

dźwięk, głos zginął
zginąć w gąszczu, w hałasie, w mroku
zginąć z oczu

Cytaty

	Rozejrzał się bezradnie. Majki nie było już widać, zginęła w gąszczu tarniny i sosen. źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972
	Balon leciał bardzo wysoko i po kilkunastu minutach zginął za horyzontem. źródło: KWSJP: jp: Balon nad Pasłękiem, Głos Pasłęka, 2004
	ze smutkiem wysłuchałam krytyki pana posła Aszkiełowicza, który zarzucił, że w gąszczu szczegółowych regulacji zginęły problemy. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.03.2004
	- Poczekaj, niech skończę, wiedziałem... Reszta słów zginęła w charkocie. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007
	Nikt nie powiedział ani słowa. Jedynie więzień zaczął wrzeszczeć. Jego wycie zginęło w huku pociągu. źródło: KWSJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zginę	zginiemy
2 os.	zginiesz	zginiecie
3 os.	zginie	zginą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłem +(e)m zginął	zginęłam +(e)m zginęła	zginęłom +(e)m zginęło	zginęliśmy +(e)śmy zginęli	zginęłyśmy +(e)śmy zginęły
2 os.	zginąłeś +(e)ś zginął	zginęłaś +(e)ś zginęła	zginęłoś +(e)ś zginęło	zginęliście +(e)ście zginęli	zginęłyście +(e)ście zginęły
3 os.	zginął	zginęła	zginęło	zginęli	zginęły

bezosobnik: zginięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zgińmy
2 os.	zgiń	zgińcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłbym bym zginął	zginęłabym bym zginęła	zginęłobym bym zginęło	zginęlibyśmy byśmy zginęli	zginęłybyśmy byśmy zginęły
2 os.	zginąłbyś byś zginął	zginęłabyś byś zginęła	zginęłobyś byś zginęło	zginęlibyście byście zginęli	zginęłybyście byście zginęły
3 os.	zginąłby by zginął	zginęłaby by zginęła	zginęłoby by zginęło	zginęliby by zginęli	zginęłyby by zginęły

bezosobnik: zginięto by

bezokolicznik: zginąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zginąwszy

gerundium: zginięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zginięcie	zginięcia
D.	zginięcia	zginięć
C.	zginięciu	zginięciom
B.	zginięcie	zginięcia
N.	zginięciem	zginięciami
Ms.	zginięciu	zginięciach
W.	zginięcie	zginięcia

odpowiednik aspektowy: ginąć

4. o liście

Definicja

znaleźć się w miejscu, które jest dla kogoś niewidoczne lub nieznane

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przepaść II, zamotać się, zgubić się
	antonimy:	odnaleźć się, znaleźć się
	hiperonimy:	zniknąć

Połączenia

długopis zginął; portmonetka zginęła; dziecko zginęło; listy zginęły
zginąć bez śladu
zginąć w tłumie

Cytaty

	Wystarczył moment nieuwagi i dziewczynka zginęła w tłumie plażowiczów. źródło: NKJP: JJ: Tragiczna kąpiel, Dziennik Bałtycki, 2001-08-21
	Nie można nic dokładniej powiedzieć na ten temat, ponieważ cała dokumentacja zginęła podczas wojny. źródło: KWSJP: Jolanta Flach: Ścieżką Królowej Jadwigi, Tygodnik Podhalański, 1997, nr 25
	Zaczął pechowo mistrzostwa Europy. W czasie lotu do Sewilli zginął bezpowrotnie jego bagaż. źródło: NKJP: Stefan Tuszyński: Pływanie. XXIII Mistrzostwa Europy, Gazeta Wyborcza, 1997-08-20
	Ja znam ten zegar doskonale! [...] Właściwie nie jest zepsuty. Przysłała go tu piękna, bardzo znakomita dama. Prosiła o dorobienie zgubionego kluczyka. - Więc kluczyk zginął? - zdenerwowała się Anda. źródło: KWSJP: Maria Krüger: Godzina pąsowej róży, 1960

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zginę	zginiemy
2 os.	zginiesz	zginiecie
3 os.	zginie	zginą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłem +(e)m zginął	zginęłam +(e)m zginęła	zginęłom +(e)m zginęło	zginęliśmy +(e)śmy zginęli	zginęłyśmy +(e)śmy zginęły
2 os.	zginąłeś +(e)ś zginął	zginęłaś +(e)ś zginęła	zginęłoś +(e)ś zginęło	zginęliście +(e)ście zginęli	zginęłyście +(e)ście zginęły
3 os.	zginął	zginęła	zginęło	zginęli	zginęły

bezosobnik: zginięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zgińmy
2 os.	zgiń	zgińcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłbym bym zginął	zginęłabym bym zginęła	zginęłobym bym zginęło	zginęlibyśmy byśmy zginęli	zginęłybyśmy byśmy zginęły
2 os.	zginąłbyś byś zginął	zginęłabyś byś zginęła	zginęłobyś byś zginęło	zginęlibyście byście zginęli	zginęłybyście byście zginęły
3 os.	zginąłby by zginął	zginęłaby by zginęła	zginęłoby by zginęło	zginęliby by zginęli	zginęłyby by zginęły

bezosobnik: zginięto by

bezokolicznik: zginąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zginąwszy

gerundium: zginięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zginięcie	zginięcia
D.	zginięcia	zginięć
C.	zginięciu	zginięciom
B.	zginięcie	zginięcia
N.	zginięciem	zginięciami
Ms.	zginięciu	zginięciach
W.	zginięcie	zginięcia

odpowiednik aspektowy: ginąć

5. o biżuterii

Definicja

zostać ukradzionym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Połączenia

rower zginął; kolekcja zginęła; coś wartościowego zginęło; dokumenty, pieniądze zginęły
zginąć z mieszkania

Cytaty

	Otrzymaliśmy zgłoszenie o włamaniu do jednego z mieszkań w centrum Krakowa. Doniesienie złożył lokator, który twierdził, że zginęły mu pieniądze, kawa i herbata. źródło: NKJP: Z prawem sędziego, Dziennik Polski, 2003-12-02
	W nocy z wtorku na środę po wybiciu szyby w drzwiach wejściowych nieznani sprawcy odryglowali zamki, a później dostali się do wnętrza. Ze sklepu zginęły kożuchy, kurtki skórzane, plecaki, rękawiczki. źródło: KWSJP: Nielegalne zakupy, Super Nowości, 1999, nr 8
	Od trzech miesięcy do pięciu lat więzienia grozi trzem mężczyznom podejrzewanym o kradzież dwudziestu jeden żeliwnych kratek burzowych i dwóch włazów kanalizacyjnych [...]. Pokrywy zginęły w nocy z czwartku na piątek. źródło: KWSJP: M.B.: Policja łapie ‘złomiarzy’, Echo Dnia, 2006-06-07
	Policja nie wykluczyła, że plądrowanie mieszkania mogło zostać upozorowane, a zabójstwa dokonano z osobistej zemsty. [...] Jeśli nawet był to rabunek, to jeszcze nie wiadomo, czy cokolwiek zginęło. źródło: KWSJP: Henryk Malanowski: Sprawy nie rozwiązane, Detektyw, 1999, nr 2
	Nawet nie zauważyłam, że coś zginęło. Dopiero jak zadzwonili z milicji, połapałam się, że garniturów nie ma w szafie. źródło: KWSJP: Jan Brzechwa, Opowiadania drastyczne, 1966-1968

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zginę	zginiemy
2 os.	zginiesz	zginiecie
3 os.	zginie	zginą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłem +(e)m zginął	zginęłam +(e)m zginęła	zginęłom +(e)m zginęło	zginęliśmy +(e)śmy zginęli	zginęłyśmy +(e)śmy zginęły
2 os.	zginąłeś +(e)ś zginął	zginęłaś +(e)ś zginęła	zginęłoś +(e)ś zginęło	zginęliście +(e)ście zginęli	zginęłyście +(e)ście zginęły
3 os.	zginął	zginęła	zginęło	zginęli	zginęły

bezosobnik: zginięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zgińmy
2 os.	zgiń	zgińcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłbym bym zginął	zginęłabym bym zginęła	zginęłobym bym zginęło	zginęlibyśmy byśmy zginęli	zginęłybyśmy byśmy zginęły
2 os.	zginąłbyś byś zginął	zginęłabyś byś zginęła	zginęłobyś byś zginęło	zginęlibyście byście zginęli	zginęłybyście byście zginęły
3 os.	zginąłby by zginął	zginęłaby by zginęła	zginęłoby by zginęło	zginęliby by zginęli	zginęłyby by zginęły

bezosobnik: zginięto by

bezokolicznik: zginąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zginąwszy

gerundium: zginięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zginięcie	zginięcia
D.	zginięcia	zginięć
C.	zginięciu	zginięciom
B.	zginięcie	zginięcia
N.	zginięciem	zginięciami
Ms.	zginięciu	zginięciach
W.	zginięcie	zginięcia

odpowiednik aspektowy: ginąć

Składnia

Rz_nieżywotny

zginąć

(SKĄD)

6. nie poradzić sobie

Definicja

pot.

nie poradzić sobie z trudną sytuacją

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

	Bez kalendarza zginąłbym. Wiem na parę miesięcy z góry, jak będą wyglądały moje dni. źródło: KWSJP: Maciej Stuhr: Pierwszy wierny, Glamour, 2003, nr 5
	Adam nie zginie - Zawód ma, jest dekarzem, zawsze może to robić - babcia nie obawia się o przyszłość wnuczka. źródło: NKJP: Mirosław Łukaszuk, Zbigniew Pendel: Zwycięstwo Adama Małysza w Pucharze Świata, Gazeta Wyborcza, 1996-03-18
	- Jezu! To co ja mam robić - sąsiad był zupełnie ogłupiały. - Koleś, z nami nie zginiesz - roześmiał się pan Janeczek. źródło: KWSJP: Dobrochna Kędzierska: Żal na luzie, 1985
	Napisz mi o [...] wychowaniu bez porażek - bez Twego mądrego wsparcia zginę, szukając złotego środka między liberalizmem a zamordyzmem. źródło: NKJP: Bohaterowie tryptyku,Tygodnik Podhalański, 1996, nr 19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zginę	zginiemy
2 os.	zginiesz	zginiecie
3 os.	zginie	zginą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłem +(e)m zginął	zginęłam +(e)m zginęła	zginęłom +(e)m zginęło	zginęliśmy +(e)śmy zginęli	zginęłyśmy +(e)śmy zginęły
2 os.	zginąłeś +(e)ś zginął	zginęłaś +(e)ś zginęła	zginęłoś +(e)ś zginęło	zginęliście +(e)ście zginęli	zginęłyście +(e)ście zginęły
3 os.	zginął	zginęła	zginęło	zginęli	zginęły

bezosobnik: zginięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zgińmy
2 os.	zgiń	zgińcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zginąłbym bym zginął	zginęłabym bym zginęła	zginęłobym bym zginęło	zginęlibyśmy byśmy zginęli	zginęłybyśmy byśmy zginęły
2 os.	zginąłbyś byś zginął	zginęłabyś byś zginęła	zginęłobyś byś zginęło	zginęlibyście byście zginęli	zginęłybyście byście zginęły
3 os.	zginąłby by zginął	zginęłaby by zginęła	zginęłoby by zginęło	zginęliby by zginęli	zginęłyby by zginęły

bezosobnik: zginięto by

bezokolicznik: zginąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zginąwszy

gerundium: zginięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zginięcie	zginięcia
D.	zginięcia	zginięć
C.	zginięciu	zginięciom
B.	zginięcie	zginięcia
N.	zginięciem	zginięciami
Ms.	zginięciu	zginięciach
W.	zginięcie	zginięcia

Inne uwagi

Zwykle neg

Składnia

Rz_osobowy

zginąć

Frazeologizmy

ktoś/coś zniknął/zniknęło z oczu

Data ostatniej modyfikacji: 23.05.2024