Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. strzec
1. we mgle
Definicja
Wymowa
[dostszegać] lub pot. [dosczszegać], lub pot. [doszczszegać]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Połączenia
- dostrzegać kontury, plamy, ślady, znajomą; faul; podobieństwo
- dostrzegać kątem oka
- dostrzegać coś w lustrze; kogoś w tłumie
- ledwie dostrzegać
Cytaty
Jeśli w ogrodzie znajdują się także białe meble, nasz wzrok skupia się na nich, przez co nie dostrzegamy kolorów otaczających kwiatów. źródło: NKJP: Kolory w ogrodzie, Dziennik Polski, 2003-05-28 |
|
Nie potrafił pogodzić się z podobną niegodziwością. Kiedy więc wydało mu się, że dostrzega w tłumie złodzieja, ruszył ku niemu mężnie niczym lew. źródło: Internet |
|
Wśród kamieni - obok dominujących szafirów - dostrzegamy ametysty, szmaragdy, rubiny oraz niewielki czarny diament. źródło: NKJP: Czarny diament z relikwiarza, Dziennik Polski, 2000-05-13 |
|
Idzie do windy, ale kątem oka dostrzega, że stoi tam panienka z księgowości, wspólna jazda wymagałaby konwersacji, a na to nie jest gotowy. źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000 |
|
Gapił się więc przez te swoje teleskopy na miniaturowe bąble atramentu i wydawało mu się nawet, że dostrzega, jak falują pod wpływem jego parującego oddechu. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
dostrzegam |
dostrzegamy |
|||
2 os. |
dostrzegasz |
dostrzegacie |
|||
3 os. |
dostrzega |
dostrzegają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
dostrzegałem +(e)m dostrzegał |
dostrzegałam +(e)m dostrzegała |
dostrzegałom +(e)m dostrzegało |
dostrzegaliśmy +(e)śmy dostrzegali |
dostrzegałyśmy +(e)śmy dostrzegały |
2 os. |
dostrzegałeś +(e)ś dostrzegał |
dostrzegałaś +(e)ś dostrzegała |
dostrzegałoś +(e)ś dostrzegało |
dostrzegaliście +(e)ście dostrzegali |
dostrzegałyście +(e)ście dostrzegały |
3 os. |
dostrzegał |
dostrzegała |
dostrzegało |
dostrzegali |
dostrzegały |
bezosobnik: dostrzegano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę dostrzegał będę dostrzegać |
będę dostrzegała będę dostrzegać |
będę dostrzegało będę dostrzegać |
będziemy dostrzegali będziemy dostrzegać |
będziemy dostrzegały będziemy dostrzegać |
2 os. |
będziesz dostrzegał będziesz dostrzegać |
będziesz dostrzegała będziesz dostrzegać |
będziesz dostrzegało będziesz dostrzegać |
będziecie dostrzegali będziecie dostrzegać |
będziecie dostrzegały będziecie dostrzegać |
3 os. |
będzie dostrzegał będzie dostrzegać |
będzie dostrzegała będzie dostrzegać |
będzie dostrzegało będzie dostrzegać |
będą dostrzegali będą dostrzegać |
będą dostrzegały będą dostrzegać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
dostrzegajmy |
|
2 os. |
dostrzegaj |
dostrzegajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
dostrzegałbym bym dostrzegał |
dostrzegałabym bym dostrzegała |
dostrzegałobym bym dostrzegało |
dostrzegalibyśmy byśmy dostrzegali |
dostrzegałybyśmy byśmy dostrzegały |
2 os. |
dostrzegałbyś byś dostrzegał |
dostrzegałabyś byś dostrzegała |
dostrzegałobyś byś dostrzegało |
dostrzegalibyście byście dostrzegali |
dostrzegałybyście byście dostrzegały |
3 os. |
dostrzegałby by dostrzegał |
dostrzegałaby by dostrzegała |
dostrzegałoby by dostrzegało |
dostrzegaliby by dostrzegali |
dostrzegałyby by dostrzegały |
bezosobnik: dostrzegano by
bezokolicznik: dostrzegać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
dostrzegając
gerundium: dostrzeganie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | dostrzeganie |
dostrzegania |
D. | dostrzegania |
dostrzegań |
C. | dostrzeganiu |
dostrzeganiom |
B. | dostrzeganie |
dostrzegania |
N. | dostrzeganiem |
dostrzeganiami |
Ms. | dostrzeganiu |
dostrzeganiach |
W. | dostrzeganie |
dostrzegania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: dostrzegający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | dostrzegający |
dostrzegający |
dostrzegający |
dostrzegające |
dostrzegająca |
D. | dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegającej |
C. | dostrzegającemu |
dostrzegającemu |
dostrzegającemu |
dostrzegającemu |
dostrzegającej |
B. | dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegający |
dostrzegające |
dostrzegającą |
N. | dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającą |
Ms. | dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | dostrzegający |
dostrzegający |
dostrzegające |
dostrzegające |
D. | dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
C. | dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
B. | dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegające |
N. | dostrzegającymi |
dostrzegającymi |
dostrzegającymi |
dostrzegającymi |
Ms. | dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: dostrzegany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | dostrzegany |
dostrzegany |
dostrzegany |
dostrzegane |
dostrzegana |
D. | dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzeganej |
C. | dostrzeganemu |
dostrzeganemu |
dostrzeganemu |
dostrzeganemu |
dostrzeganej |
B. | dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzegany |
dostrzegane |
dostrzeganą |
N. | dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganą |
Ms. | dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | dostrzegani |
dostrzegani |
dostrzegane |
dostrzegane |
D. | dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
C. | dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
B. | dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzegane |
N. | dostrzeganymi |
dostrzeganymi |
dostrzeganymi |
dostrzeganymi |
Ms. | dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
odpowiednik aspektowy: dostrzec
Składnia
Rzosobowy | + | dostrzegać | + |
KOGO/CO
|
Rzosobowy | + | dostrzegać | + |
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
2. problem
Definicja
Wymowa
[dostszegać] lub pot. [dosczszegać], lub pot. [doszczszegać]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | widzieć |
Połączenia
- społeczeństwo dostrzega; badacze, czytelnicy, krytycy, obserwatorzy dostrzegają coś
- dostrzegać analogie, błędy, fakty, hipokryzję, konieczność czegoś, konsekwencje, korzyści, mankamenty, niebezpieczeństwo, objawy, oznaki czegoś, paradoks, piękno, poprawę, potrzebę, powiązania, problemy, przemiany, przeszkody, różnicę, sens, jakąś skłonność, skutki, sprzeczności, symptomy, szansę, czyjąś urodę, wady, wagę, walory czegoś, zagrożenia, zalety, zmiany, związek
- dostrzegać coś z łatwością, z niepokojem; ze zdumieniem, ze zdziwieniem
- trafnie dostrzegać
- przestać, zaczynać dostrzegać
Cytaty
Proboszcz [...], dostrzegając potrzeby parafian i stale rosnącą liczbę ludności, postanowił wybudować drugi kościół. źródło: NKJP: 20 lat po koronacji, Dziennik Polski, 2000-08-29 |
|
Mimo że nie widział jej zaledwie dwa miesiące, skonstatował nagle, że bardzo posunęła się w latach. Tak niedawno jeszcze dostrzegał w niej damę z powodzeniem walczącą z nieubłaganym prawem przemijania. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk. Opowiadania starej daty, 2003 |
|
Z moich obserwacji wynika, że pedagodzy bardzo wiele robią. Niestety, ich praca nie zawsze jest dostrzegana. źródło: NKJP: K.Kowalski: Nie jesteśmy od wygłaszania kazań, Tygodnik Ciechanowski, 2008-04-01 |
|
Oszuści bogacili się przynajmniej kilka lat [...]. Zdumiewające jest, że przez ostatnie lata nie dostrzegano, iż cena cukru w sklepach detalicznych była niższa niż jego minimalna cena sprzedaży w cukrowniach. źródło: NKJP: Jarosław Knap: Cukier krzepi, Wprost, 1999 |
|
Gdy próbujemy porównać sposoby rozstrzygania sporów w tzw. społeczeństwach prymitywnych ze współczesnym sądownictwem, dostrzegamy, jak wielkie zachodzą tu różnice. źródło: NKJP: Lech Falandysz: W kręgu kryminologii radykalnej, Studia Paedagogica I, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
dostrzegam |
dostrzegamy |
|||
2 os. |
dostrzegasz |
dostrzegacie |
|||
3 os. |
dostrzega |
dostrzegają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
dostrzegałem +(e)m dostrzegał |
dostrzegałam +(e)m dostrzegała |
dostrzegałom +(e)m dostrzegało |
dostrzegaliśmy +(e)śmy dostrzegali |
dostrzegałyśmy +(e)śmy dostrzegały |
2 os. |
dostrzegałeś +(e)ś dostrzegał |
dostrzegałaś +(e)ś dostrzegała |
dostrzegałoś +(e)ś dostrzegało |
dostrzegaliście +(e)ście dostrzegali |
dostrzegałyście +(e)ście dostrzegały |
3 os. |
dostrzegał |
dostrzegała |
dostrzegało |
dostrzegali |
dostrzegały |
bezosobnik: dostrzegano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę dostrzegał będę dostrzegać |
będę dostrzegała będę dostrzegać |
będę dostrzegało będę dostrzegać |
będziemy dostrzegali będziemy dostrzegać |
będziemy dostrzegały będziemy dostrzegać |
2 os. |
będziesz dostrzegał będziesz dostrzegać |
będziesz dostrzegała będziesz dostrzegać |
będziesz dostrzegało będziesz dostrzegać |
będziecie dostrzegali będziecie dostrzegać |
będziecie dostrzegały będziecie dostrzegać |
3 os. |
będzie dostrzegał będzie dostrzegać |
będzie dostrzegała będzie dostrzegać |
będzie dostrzegało będzie dostrzegać |
będą dostrzegali będą dostrzegać |
będą dostrzegały będą dostrzegać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
dostrzegajmy |
|
2 os. |
dostrzegaj |
dostrzegajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
dostrzegałbym bym dostrzegał |
dostrzegałabym bym dostrzegała |
dostrzegałobym bym dostrzegało |
dostrzegalibyśmy byśmy dostrzegali |
dostrzegałybyśmy byśmy dostrzegały |
2 os. |
dostrzegałbyś byś dostrzegał |
dostrzegałabyś byś dostrzegała |
dostrzegałobyś byś dostrzegało |
dostrzegalibyście byście dostrzegali |
dostrzegałybyście byście dostrzegały |
3 os. |
dostrzegałby by dostrzegał |
dostrzegałaby by dostrzegała |
dostrzegałoby by dostrzegało |
dostrzegaliby by dostrzegali |
dostrzegałyby by dostrzegały |
bezosobnik: dostrzegano by
bezokolicznik: dostrzegać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
dostrzegając
gerundium: dostrzeganie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | dostrzeganie |
dostrzegania |
D. | dostrzegania |
dostrzegań |
C. | dostrzeganiu |
dostrzeganiom |
B. | dostrzeganie |
dostrzegania |
N. | dostrzeganiem |
dostrzeganiami |
Ms. | dostrzeganiu |
dostrzeganiach |
W. | dostrzeganie |
dostrzegania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: dostrzegający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | dostrzegający |
dostrzegający |
dostrzegający |
dostrzegające |
dostrzegająca |
D. | dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegającej |
C. | dostrzegającemu |
dostrzegającemu |
dostrzegającemu |
dostrzegającemu |
dostrzegającej |
B. | dostrzegającego |
dostrzegającego |
dostrzegający |
dostrzegające |
dostrzegającą |
N. | dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającą |
Ms. | dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | dostrzegający |
dostrzegający |
dostrzegające |
dostrzegające |
D. | dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
C. | dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
dostrzegającym |
B. | dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegające |
N. | dostrzegającymi |
dostrzegającymi |
dostrzegającymi |
dostrzegającymi |
Ms. | dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
dostrzegających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: dostrzegany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | dostrzegany |
dostrzegany |
dostrzegany |
dostrzegane |
dostrzegana |
D. | dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzeganej |
C. | dostrzeganemu |
dostrzeganemu |
dostrzeganemu |
dostrzeganemu |
dostrzeganej |
B. | dostrzeganego |
dostrzeganego |
dostrzegany |
dostrzegane |
dostrzeganą |
N. | dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganą |
Ms. | dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | dostrzegani |
dostrzegani |
dostrzegane |
dostrzegane |
D. | dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
C. | dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
dostrzeganym |
B. | dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzegane |
N. | dostrzeganymi |
dostrzeganymi |
dostrzeganymi |
dostrzeganymi |
Ms. | dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
dostrzeganych |
odpowiednik aspektowy: dostrzec
Składnia
Rzosobowy | + | dostrzegać | + |
KOGO/CO +
(w KIM/CZYM)
|
Rzosobowy | + | dostrzegać | + |
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|