Chronologizacja
Pochodzenie
Pochodny od obserwować
1. ptaki
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zobaczyć |
Połączenia
- astronomowie, ornitolodzy zaobserwowali
- zaobserwować coś u chorego, u pacjentów, u zwierząt
- zaobserwować coś w przyrodzie; w jakimś rejonie
- zaobserwować coś ze zdziwieniem
Cytaty
|
Turyści wędrujący przed wojną przez pokrytą żółtym piaskiem pustynię [...] mieli okazję zaobserwować zjawisko fatamorgany i burzy piaskowej. źródło: NKJP: Jacek Sypień: Pustynia pachnąca żywicą, Dziennik Polski, 2001-09-07 |
|
|
Mało kto uświadamia sobie [...], jak ciekawe i rzadkie gatunki ptaków można spotkać w okolicach Wisły. Tymczasem ornitolodzy zaobserwowali tu choćby będącego pod ochroną bąka. źródło: NKJP: SA: Sztuczne wyspy, Dziennik Polski, 2005-10-14 |
|
|
Jowisz jest najszybciej obracającą się planetą w układzie słonecznym, co powoduje duże spłaszczenie planety, łatwe do zaobserwowania przez teleskop. źródło: Internet |
|
|
Prawdopodobnie kradzież była przypadkowa. Sprawca zaobserwował, że kasjerki nie ma chwilowo w pokoju, i wykorzystał sytuację. źródło: NKJP: BEA: Pusta kasa, Dziennik Polski, 1998-10-23 |
|
|
W ogrodzie warto zaobserwować, czy przy konarach drzew nie widać wykopanych w śniegu wejść do norek niewielkich gryzoni. źródło: NKJP: DD: Kalendarz ogrodnika, Dziennik Polski, 2008-12-31 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zaobserwuję |
zaobserwujemy |
|||
| 2 os. |
zaobserwujesz |
zaobserwujecie |
|||
| 3 os. |
zaobserwuje |
zaobserwują |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaobserwowałem +(e)m zaobserwował |
zaobserwowałam +(e)m zaobserwowała |
zaobserwowałom +(e)m zaobserwowało |
zaobserwowaliśmy +(e)śmy zaobserwowali |
zaobserwowałyśmy +(e)śmy zaobserwowały |
| 2 os. |
zaobserwowałeś +(e)ś zaobserwował |
zaobserwowałaś +(e)ś zaobserwowała |
zaobserwowałoś +(e)ś zaobserwowało |
zaobserwowaliście +(e)ście zaobserwowali |
zaobserwowałyście +(e)ście zaobserwowały |
| 3 os. |
zaobserwował |
zaobserwowała |
zaobserwowało |
zaobserwowali |
zaobserwowały |
bezosobnik: zaobserwowano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zaobserwujmy |
|
| 2 os. |
zaobserwuj |
zaobserwujcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaobserwowałbym bym zaobserwował |
zaobserwowałabym bym zaobserwowała |
zaobserwowałobym bym zaobserwowało |
zaobserwowalibyśmy byśmy zaobserwowali |
zaobserwowałybyśmy byśmy zaobserwowały |
| 2 os. |
zaobserwowałbyś byś zaobserwował |
zaobserwowałabyś byś zaobserwowała |
zaobserwowałobyś byś zaobserwowało |
zaobserwowalibyście byście zaobserwowali |
zaobserwowałybyście byście zaobserwowały |
| 3 os. |
zaobserwowałby by zaobserwował |
zaobserwowałaby by zaobserwowała |
zaobserwowałoby by zaobserwowało |
zaobserwowaliby by zaobserwowali |
zaobserwowałyby by zaobserwowały |
bezosobnik: zaobserwowano by
bezokolicznik: zaobserwować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zaobserwowawszy
gerundium: zaobserwowanie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zaobserwowanie |
zaobserwowania |
| D. | zaobserwowania |
zaobserwowań |
| C. | zaobserwowaniu |
zaobserwowaniom |
| B. | zaobserwowanie |
zaobserwowania |
| N. | zaobserwowaniem |
zaobserwowaniami |
| Ms. | zaobserwowaniu |
zaobserwowaniach |
| W. | zaobserwowanie |
zaobserwowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zaobserwowany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zaobserwowany |
zaobserwowany |
zaobserwowany |
zaobserwowane |
zaobserwowana |
| D. | zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowanej |
| C. | zaobserwowanemu |
zaobserwowanemu |
zaobserwowanemu |
zaobserwowanemu |
zaobserwowanej |
| B. | zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowany |
zaobserwowane |
zaobserwowaną |
| N. | zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowaną |
| Ms. | zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zaobserwowani |
zaobserwowani |
zaobserwowane |
zaobserwowane |
| D. | zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
| C. | zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
| B. | zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowane |
| N. | zaobserwowanymi |
zaobserwowanymi |
zaobserwowanymi |
zaobserwowanymi |
| Ms. | zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
odpowiednik aspektowy: obserwować
Składnia
| Rzżywotny | + | zaobserwować | + |
KOGO/CO
|
| Rzżywotny | + | zaobserwować | + |
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
2. postęp
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- badacze, naukowcy zaobserwowali
- zaobserwować efekt, korelacje, nieprawidłowości, objawy, oznaki, poprawę, prawidłowość, reakcję, regres, różnice, spadek, symptomy, tendencję, trend, (systematyczny, znaczący) wzrost, zachowania, jakieś zjawisko
Cytaty
|
Latem zaobserwowaliśmy wzrost zainteresowania naszą miejscowością. Obliczamy, że wypoczywało u nas o ponad dziesięć procent więcej gości niż w 2005 r. źródło: NKJP: Co czwarte małżeństwo nie może mieć dzieci, Dziennik Polski, 2003-03-10 |
|
|
Obfitość pożywienia może być [...] przyczyną innej, zaobserwowanej przez myśliwych anomalii. Normalnie lochy proszą się w marcu, teraz przez cały rok. źródło: NKJP: A. Dik: Dziki problem, Nowiny Raciborskie, 2005-08-23 |
|
|
Zaobserwowano, że zachodzą pewne różnice w stopniu popadania w nałóg zażywania nikotyny w zależności od miejsca zamieszkania. Największy odsetek palących papierosy odnotowano w małych miastach. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.08.1995 |
|
|
Eksperyment jest to [...] złożona czynność polegająca na tym, iż staramy się wpłynąć na określone zjawisko, zmieniając w sposób przez nas kontrolowany warunki, w których ono przebiega, po to żeby zaobserwować, czy i jakie zmiany wystąpią. źródło: KWSJP: Zygmunt Ziembiński: Logika praktyczna, 1958 |
|
|
Należy uczciwie powiedzieć, że na dzień dzisiejszy misja telewizji publicznej nie jest rzetelnie realizowana. Możemy zaobserwować, jak stronniczo przedstawiane są fakty. źródło: KWSJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.06.2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zaobserwuję |
zaobserwujemy |
|||
| 2 os. |
zaobserwujesz |
zaobserwujecie |
|||
| 3 os. |
zaobserwuje |
zaobserwują |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaobserwowałem +(e)m zaobserwował |
zaobserwowałam +(e)m zaobserwowała |
zaobserwowałom +(e)m zaobserwowało |
zaobserwowaliśmy +(e)śmy zaobserwowali |
zaobserwowałyśmy +(e)śmy zaobserwowały |
| 2 os. |
zaobserwowałeś +(e)ś zaobserwował |
zaobserwowałaś +(e)ś zaobserwowała |
zaobserwowałoś +(e)ś zaobserwowało |
zaobserwowaliście +(e)ście zaobserwowali |
zaobserwowałyście +(e)ście zaobserwowały |
| 3 os. |
zaobserwował |
zaobserwowała |
zaobserwowało |
zaobserwowali |
zaobserwowały |
bezosobnik: zaobserwowano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zaobserwujmy |
|
| 2 os. |
zaobserwuj |
zaobserwujcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaobserwowałbym bym zaobserwował |
zaobserwowałabym bym zaobserwowała |
zaobserwowałobym bym zaobserwowało |
zaobserwowalibyśmy byśmy zaobserwowali |
zaobserwowałybyśmy byśmy zaobserwowały |
| 2 os. |
zaobserwowałbyś byś zaobserwował |
zaobserwowałabyś byś zaobserwowała |
zaobserwowałobyś byś zaobserwowało |
zaobserwowalibyście byście zaobserwowali |
zaobserwowałybyście byście zaobserwowały |
| 3 os. |
zaobserwowałby by zaobserwował |
zaobserwowałaby by zaobserwowała |
zaobserwowałoby by zaobserwowało |
zaobserwowaliby by zaobserwowali |
zaobserwowałyby by zaobserwowały |
bezosobnik: zaobserwowano by
bezokolicznik: zaobserwować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zaobserwowawszy
gerundium: zaobserwowanie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zaobserwowanie |
zaobserwowania |
| D. | zaobserwowania |
zaobserwowań |
| C. | zaobserwowaniu |
zaobserwowaniom |
| B. | zaobserwowanie |
zaobserwowania |
| N. | zaobserwowaniem |
zaobserwowaniami |
| Ms. | zaobserwowaniu |
zaobserwowaniach |
| W. | zaobserwowanie |
zaobserwowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zaobserwowany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zaobserwowany |
zaobserwowany |
zaobserwowany |
zaobserwowane |
zaobserwowana |
| D. | zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowanej |
| C. | zaobserwowanemu |
zaobserwowanemu |
zaobserwowanemu |
zaobserwowanemu |
zaobserwowanej |
| B. | zaobserwowanego |
zaobserwowanego |
zaobserwowany |
zaobserwowane |
zaobserwowaną |
| N. | zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowaną |
| Ms. | zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zaobserwowani |
zaobserwowani |
zaobserwowane |
zaobserwowane |
| D. | zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
| C. | zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
zaobserwowanym |
| B. | zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowane |
| N. | zaobserwowanymi |
zaobserwowanymi |
zaobserwowanymi |
zaobserwowanymi |
| Ms. | zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
zaobserwowanych |
odpowiednik aspektowy: obserwować
Składnia
| Rzosobowy | + | zaobserwować | + |
CO
|
| Rzosobowy | + | zaobserwować | + |
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|