UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wstawać

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. stawać

1. na nogi

Definicja

podnosić się z pozycji siedzącej lub leżącej i stawać na nogach

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	powstawać
	antonimy:	kłaść się

Połączenia

wstawać o własnych siłach
wstawać z klęczek, z kolan; z fotela, z krzesła, z ławki, z łóżka, z podłogi, z ziemi; z miejsca
wstawać z trudem
wstawać niechętnie

Cytaty

Doktor Gruber wstaje z fotela i podchodzi do okna. Otwiera je na oścież.

źródło: NKLJP: Hubert Klimko-Dobrzaniecki: Rzeczy pierwsze, 2009

Ludzie wstawali z miejsc, narastał niespokojny szmer. Fala szeptów i okrzyków przesuwała się do przodu kościoła.

źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Poza nurtem czasu, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstaję	wstajemy
2 os.	wstajesz	wstajecie
3 os.	wstaje	wstają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałem +(e)m wstawał	wstawałam +(e)m wstawała	wstawałom +(e)m wstawało	wstawaliśmy +(e)śmy wstawali	wstawałyśmy +(e)śmy wstawały
2 os.	wstawałeś +(e)ś wstawał	wstawałaś +(e)ś wstawała	wstawałoś +(e)ś wstawało	wstawaliście +(e)ście wstawali	wstawałyście +(e)ście wstawały
3 os.	wstawał	wstawała	wstawało	wstawali	wstawały

bezosobnik: wstawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstawał będę wstawać	będę wstawała będę wstawać	będę wstawało będę wstawać	będziemy wstawali będziemy wstawać	będziemy wstawały będziemy wstawać
2 os.	będziesz wstawał będziesz wstawać	będziesz wstawała będziesz wstawać	będziesz wstawało będziesz wstawać	będziecie wstawali będziecie wstawać	będziecie wstawały będziecie wstawać
3 os.	będzie wstawał będzie wstawać	będzie wstawała będzie wstawać	będzie wstawało będzie wstawać	będą wstawali będą wstawać	będą wstawały będą wstawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstawajmy
2 os.	wstawaj	wstawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałbym bym wstawał	wstawałabym bym wstawała	wstawałobym bym wstawało	wstawalibyśmy byśmy wstawali	wstawałybyśmy byśmy wstawały
2 os.	wstawałbyś byś wstawał	wstawałabyś byś wstawała	wstawałobyś byś wstawało	wstawalibyście byście wstawali	wstawałybyście byście wstawały
3 os.	wstawałby by wstawał	wstawałaby by wstawała	wstawałoby by wstawało	wstawaliby by wstawali	wstawałyby by wstawały

bezosobnik: wstawano by

bezokolicznik: wstawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstając

gerundium: wstawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstawanie	wstawania
D.	wstawania	wstawań
C.	wstawaniu	wstawaniom
B.	wstawanie	wstawania
N.	wstawaniem	wstawaniami
Ms.	wstawaniu	wstawaniach
W.	wstawanie	wstawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstający	wstający	wstający	wstające	wstająca
D.	wstającego	wstającego	wstającego	wstającego	wstającej
C.	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającej
B.	wstającego	wstającego	wstający	wstające	wstającą
N.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającą
Ms.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstający	wstający	wstające	wstające
D.	wstających	wstających	wstających	wstających
C.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym
B.	wstających	wstających	wstających	wstające
N.	wstającymi	wstającymi	wstającymi	wstającymi
Ms.	wstających	wstających	wstających	wstających

odpowiednik aspektowy: wstać

Składnia

wstawać

z CZEGO

2. zaczynać dzień

Definicja

opuszczać posłanie, przestając spać lub odpoczywać leżąc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

antonimy:

kłaść się, układać się

Połączenia

wstawać do pracy
wstawać o szóstej, o świcie
wstawać wcześnie

Cytaty

Dzień dobry, gołąbki, czas wstawać. Chrapanie głośne jak odgłos kanonady armatniej wypełnia pokój.

źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988

Gustaw wstawał o siódmej, wiózł żonę do pracy, kupował gazetę.

źródło: NKJP: Piotr Czerwiński: Przebiegum życiae czyli Kartonowa sieć, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstaję	wstajemy
2 os.	wstajesz	wstajecie
3 os.	wstaje	wstają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałem +(e)m wstawał	wstawałam +(e)m wstawała	wstawałom +(e)m wstawało	wstawaliśmy +(e)śmy wstawali	wstawałyśmy +(e)śmy wstawały
2 os.	wstawałeś +(e)ś wstawał	wstawałaś +(e)ś wstawała	wstawałoś +(e)ś wstawało	wstawaliście +(e)ście wstawali	wstawałyście +(e)ście wstawały
3 os.	wstawał	wstawała	wstawało	wstawali	wstawały

bezosobnik: wstawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstawał będę wstawać	będę wstawała będę wstawać	będę wstawało będę wstawać	będziemy wstawali będziemy wstawać	będziemy wstawały będziemy wstawać
2 os.	będziesz wstawał będziesz wstawać	będziesz wstawała będziesz wstawać	będziesz wstawało będziesz wstawać	będziecie wstawali będziecie wstawać	będziecie wstawały będziecie wstawać
3 os.	będzie wstawał będzie wstawać	będzie wstawała będzie wstawać	będzie wstawało będzie wstawać	będą wstawali będą wstawać	będą wstawały będą wstawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstawajmy
2 os.	wstawaj	wstawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałbym bym wstawał	wstawałabym bym wstawała	wstawałobym bym wstawało	wstawalibyśmy byśmy wstawali	wstawałybyśmy byśmy wstawały
2 os.	wstawałbyś byś wstawał	wstawałabyś byś wstawała	wstawałobyś byś wstawało	wstawalibyście byście wstawali	wstawałybyście byście wstawały
3 os.	wstawałby by wstawał	wstawałaby by wstawała	wstawałoby by wstawało	wstawaliby by wstawali	wstawałyby by wstawały

bezosobnik: wstawano by

bezokolicznik: wstawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstając

gerundium: wstawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstawanie	wstawania
D.	wstawania	wstawań
C.	wstawaniu	wstawaniom
B.	wstawanie	wstawania
N.	wstawaniem	wstawaniami
Ms.	wstawaniu	wstawaniach
W.	wstawanie	wstawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstający	wstający	wstający	wstające	wstająca
D.	wstającego	wstającego	wstającego	wstającego	wstającej
C.	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającej
B.	wstającego	wstającego	wstający	wstające	wstającą
N.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającą
Ms.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstający	wstający	wstające	wstające
D.	wstających	wstających	wstających	wstających
C.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym
B.	wstających	wstających	wstających	wstające
N.	wstającymi	wstającymi	wstającymi	wstającymi
Ms.	wstających	wstających	wstających	wstających

odpowiednik aspektowy: wstać

Składnia

wstawać

KIEDY

3. odzyskiwać zdrowie

Definicja

pot.

odzyskiwać zdrowie po chorobie i móc już chodzić, a nie leżeć w łóżku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Połączenia

wstawać z łóżka

Cytaty

- Nie przyszła się przywitać, więc może jednak jestem nieproszonym gościem? Mężczyzna uśmiechnął się. - Ona już nie wstaje. Ma sto lat. - Sto lat! - zdumiała się Julia.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008

Dr Murias załatwił formalnie sprawę mojego przyspieszonego wypisu. Wylegiwałem się dość długo, posiłki dostawałem do pokoju, a koledzy mnie odwiedzali. Marysia z Wietnamu. Gdy mogłem już wstawać i chodzić, wróciłem do moich zajęć.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Wspomnienia psychiatry, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstaję	wstajemy
2 os.	wstajesz	wstajecie
3 os.	wstaje	wstają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałem +(e)m wstawał	wstawałam +(e)m wstawała	wstawałom +(e)m wstawało	wstawaliśmy +(e)śmy wstawali	wstawałyśmy +(e)śmy wstawały
2 os.	wstawałeś +(e)ś wstawał	wstawałaś +(e)ś wstawała	wstawałoś +(e)ś wstawało	wstawaliście +(e)ście wstawali	wstawałyście +(e)ście wstawały
3 os.	wstawał	wstawała	wstawało	wstawali	wstawały

bezosobnik: wstawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstawał będę wstawać	będę wstawała będę wstawać	będę wstawało będę wstawać	będziemy wstawali będziemy wstawać	będziemy wstawały będziemy wstawać
2 os.	będziesz wstawał będziesz wstawać	będziesz wstawała będziesz wstawać	będziesz wstawało będziesz wstawać	będziecie wstawali będziecie wstawać	będziecie wstawały będziecie wstawać
3 os.	będzie wstawał będzie wstawać	będzie wstawała będzie wstawać	będzie wstawało będzie wstawać	będą wstawali będą wstawać	będą wstawały będą wstawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstawajmy
2 os.	wstawaj	wstawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałbym bym wstawał	wstawałabym bym wstawała	wstawałobym bym wstawało	wstawalibyśmy byśmy wstawali	wstawałybyśmy byśmy wstawały
2 os.	wstawałbyś byś wstawał	wstawałabyś byś wstawała	wstawałobyś byś wstawało	wstawalibyście byście wstawali	wstawałybyście byście wstawały
3 os.	wstawałby by wstawał	wstawałaby by wstawała	wstawałoby by wstawało	wstawaliby by wstawali	wstawałyby by wstawały

bezosobnik: wstawano by

bezokolicznik: wstawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstając

gerundium: wstawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstawanie	wstawania
D.	wstawania	wstawań
C.	wstawaniu	wstawaniom
B.	wstawanie	wstawania
N.	wstawaniem	wstawaniami
Ms.	wstawaniu	wstawaniach
W.	wstawanie	wstawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstający	wstający	wstający	wstające	wstająca
D.	wstającego	wstającego	wstającego	wstającego	wstającej
C.	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającej
B.	wstającego	wstającego	wstający	wstające	wstającą
N.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającą
Ms.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstający	wstający	wstające	wstające
D.	wstających	wstających	wstających	wstających
C.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym
B.	wstających	wstających	wstających	wstające
N.	wstającymi	wstającymi	wstającymi	wstającymi
Ms.	wstających	wstających	wstających	wstających

odpowiednik aspektowy: wstać

4. przestawać coś robić

Definicja

przestawać zajmować się czymś, co wymaga pozycji siedzącej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

wstawać od biurka, od fortepianu, od stolika, od stołu

Cytaty

Wodzą za mną wzrokiem, gdy wstaję od klawiatury rozprostować kości i robię to na tyle długo, że zdąży się włączyć wygaszacz ekranu.

źródło: NKJP: Michał Walkiewicz, Nie pan, więc ja: Aktoreczki, Esensja, 2008-05

Dziennikarze wstają od biurek. Podchodzą do studentów i odbierają swoje torebki i pudełka.

źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstaję	wstajemy
2 os.	wstajesz	wstajecie
3 os.	wstaje	wstają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałem +(e)m wstawał	wstawałam +(e)m wstawała	wstawałom +(e)m wstawało	wstawaliśmy +(e)śmy wstawali	wstawałyśmy +(e)śmy wstawały
2 os.	wstawałeś +(e)ś wstawał	wstawałaś +(e)ś wstawała	wstawałoś +(e)ś wstawało	wstawaliście +(e)ście wstawali	wstawałyście +(e)ście wstawały
3 os.	wstawał	wstawała	wstawało	wstawali	wstawały

bezosobnik: wstawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstawał będę wstawać	będę wstawała będę wstawać	będę wstawało będę wstawać	będziemy wstawali będziemy wstawać	będziemy wstawały będziemy wstawać
2 os.	będziesz wstawał będziesz wstawać	będziesz wstawała będziesz wstawać	będziesz wstawało będziesz wstawać	będziecie wstawali będziecie wstawać	będziecie wstawały będziecie wstawać
3 os.	będzie wstawał będzie wstawać	będzie wstawała będzie wstawać	będzie wstawało będzie wstawać	będą wstawali będą wstawać	będą wstawały będą wstawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstawajmy
2 os.	wstawaj	wstawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałbym bym wstawał	wstawałabym bym wstawała	wstawałobym bym wstawało	wstawalibyśmy byśmy wstawali	wstawałybyśmy byśmy wstawały
2 os.	wstawałbyś byś wstawał	wstawałabyś byś wstawała	wstawałobyś byś wstawało	wstawalibyście byście wstawali	wstawałybyście byście wstawały
3 os.	wstawałby by wstawał	wstawałaby by wstawała	wstawałoby by wstawało	wstawaliby by wstawali	wstawałyby by wstawały

bezosobnik: wstawano by

bezokolicznik: wstawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstając

gerundium: wstawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstawanie	wstawania
D.	wstawania	wstawań
C.	wstawaniu	wstawaniom
B.	wstawanie	wstawania
N.	wstawaniem	wstawaniami
Ms.	wstawaniu	wstawaniach
W.	wstawanie	wstawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstający	wstający	wstający	wstające	wstająca
D.	wstającego	wstającego	wstającego	wstającego	wstającej
C.	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającej
B.	wstającego	wstającego	wstający	wstające	wstającą
N.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającą
Ms.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstający	wstający	wstające	wstające
D.	wstających	wstających	wstających	wstających
C.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym
B.	wstających	wstających	wstających	wstające
N.	wstającymi	wstającymi	wstającymi	wstającymi
Ms.	wstających	wstających	wstających	wstających

odpowiednik aspektowy: wstać

Składnia

wstawać

od CZEGO

5. o słońcu

Definicja

pojawiać się nad horyzontem wraz z rozpoczęciem dnia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

Cytaty

Rano jest pięknie, kiedy słońce wstaje, odbija się w rzece.

źródło: NKJP: Marek Soból: Mojry, 2005

Szosa gładka, nie rozryta pazurami wojny, na niej ani żywej duszy, słońce wstaje nad wierzchołkami sosen, kukułka kuka pracowicie, pędzę rowerem.

źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstaję	wstajemy
2 os.	wstajesz	wstajecie
3 os.	wstaje	wstają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałem +(e)m wstawał	wstawałam +(e)m wstawała	wstawałom +(e)m wstawało	wstawaliśmy +(e)śmy wstawali	wstawałyśmy +(e)śmy wstawały
2 os.	wstawałeś +(e)ś wstawał	wstawałaś +(e)ś wstawała	wstawałoś +(e)ś wstawało	wstawaliście +(e)ście wstawali	wstawałyście +(e)ście wstawały
3 os.	wstawał	wstawała	wstawało	wstawali	wstawały

bezosobnik: wstawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstawał będę wstawać	będę wstawała będę wstawać	będę wstawało będę wstawać	będziemy wstawali będziemy wstawać	będziemy wstawały będziemy wstawać
2 os.	będziesz wstawał będziesz wstawać	będziesz wstawała będziesz wstawać	będziesz wstawało będziesz wstawać	będziecie wstawali będziecie wstawać	będziecie wstawały będziecie wstawać
3 os.	będzie wstawał będzie wstawać	będzie wstawała będzie wstawać	będzie wstawało będzie wstawać	będą wstawali będą wstawać	będą wstawały będą wstawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstawajmy
2 os.	wstawaj	wstawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałbym bym wstawał	wstawałabym bym wstawała	wstawałobym bym wstawało	wstawalibyśmy byśmy wstawali	wstawałybyśmy byśmy wstawały
2 os.	wstawałbyś byś wstawał	wstawałabyś byś wstawała	wstawałobyś byś wstawało	wstawalibyście byście wstawali	wstawałybyście byście wstawały
3 os.	wstawałby by wstawał	wstawałaby by wstawała	wstawałoby by wstawało	wstawaliby by wstawali	wstawałyby by wstawały

bezosobnik: wstawano by

bezokolicznik: wstawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstając

gerundium: wstawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstawanie	wstawania
D.	wstawania	wstawań
C.	wstawaniu	wstawaniom
B.	wstawanie	wstawania
N.	wstawaniem	wstawaniami
Ms.	wstawaniu	wstawaniach
W.	wstawanie	wstawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstający	wstający	wstający	wstające	wstająca
D.	wstającego	wstającego	wstającego	wstającego	wstającej
C.	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającej
B.	wstającego	wstającego	wstający	wstające	wstającą
N.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającą
Ms.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstający	wstający	wstające	wstające
D.	wstających	wstających	wstających	wstających
C.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym
B.	wstających	wstających	wstających	wstające
N.	wstającymi	wstającymi	wstającymi	wstającymi
Ms.	wstających	wstających	wstających	wstających

odpowiednik aspektowy: wstać

6. o nowym dniu

Definicja

rozpoczynać się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Połączenia

dzień, ranek, świt wstaje

Cytaty

I chłód wstającego zimowego dnia wbijał się w jego skórę, wiercił w kościach drobne dziurki i mroził wnętrze Józefowego ciała.

źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007

Dzień wstawał jasny i pogodny. Żółte promienie słońca ślizgały się po płaskich dachach domów.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstaję	wstajemy
2 os.	wstajesz	wstajecie
3 os.	wstaje	wstają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałem +(e)m wstawał	wstawałam +(e)m wstawała	wstawałom +(e)m wstawało	wstawaliśmy +(e)śmy wstawali	wstawałyśmy +(e)śmy wstawały
2 os.	wstawałeś +(e)ś wstawał	wstawałaś +(e)ś wstawała	wstawałoś +(e)ś wstawało	wstawaliście +(e)ście wstawali	wstawałyście +(e)ście wstawały
3 os.	wstawał	wstawała	wstawało	wstawali	wstawały

bezosobnik: wstawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstawał będę wstawać	będę wstawała będę wstawać	będę wstawało będę wstawać	będziemy wstawali będziemy wstawać	będziemy wstawały będziemy wstawać
2 os.	będziesz wstawał będziesz wstawać	będziesz wstawała będziesz wstawać	będziesz wstawało będziesz wstawać	będziecie wstawali będziecie wstawać	będziecie wstawały będziecie wstawać
3 os.	będzie wstawał będzie wstawać	będzie wstawała będzie wstawać	będzie wstawało będzie wstawać	będą wstawali będą wstawać	będą wstawały będą wstawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstawajmy
2 os.	wstawaj	wstawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstawałbym bym wstawał	wstawałabym bym wstawała	wstawałobym bym wstawało	wstawalibyśmy byśmy wstawali	wstawałybyśmy byśmy wstawały
2 os.	wstawałbyś byś wstawał	wstawałabyś byś wstawała	wstawałobyś byś wstawało	wstawalibyście byście wstawali	wstawałybyście byście wstawały
3 os.	wstawałby by wstawał	wstawałaby by wstawała	wstawałoby by wstawało	wstawaliby by wstawali	wstawałyby by wstawały

bezosobnik: wstawano by

bezokolicznik: wstawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstając

gerundium: wstawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstawanie	wstawania
D.	wstawania	wstawań
C.	wstawaniu	wstawaniom
B.	wstawanie	wstawania
N.	wstawaniem	wstawaniami
Ms.	wstawaniu	wstawaniach
W.	wstawanie	wstawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstający	wstający	wstający	wstające	wstająca
D.	wstającego	wstającego	wstającego	wstającego	wstającej
C.	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającemu	wstającej
B.	wstającego	wstającego	wstający	wstające	wstającą
N.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającą
Ms.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym	wstającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstający	wstający	wstające	wstające
D.	wstających	wstających	wstających	wstających
C.	wstającym	wstającym	wstającym	wstającym
B.	wstających	wstających	wstających	wstające
N.	wstającymi	wstającymi	wstającymi	wstającymi
Ms.	wstających	wstających	wstających	wstających

odpowiednik aspektowy: wstać

Przysłowia

Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje

Data ostatniej modyfikacji: 08.07.2014