UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pożegnać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  żegnać 

1. uprzejmie

Definicja

rozstając się z kimś, wypowiadać zwyczajowe formuły lub wykonywać stosowne gesty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

antonimy:  powitać

Połączenia

  • pożegnać gościa, odjeżdżających, przyjaciela, ukochaną
  • pożegnać kogoś skinieniem głowy, uściskiem dłoni
  • pożegnać kogoś na dworcu, na lotnisku
  • pożegnać czule, serdecznie, uprzejmie

Cytaty

Wpadaj o drugiej. Całuję - pożegnał mnie.

źródło: KWSJP: Jacek Natanson: Ostatnie cztery minuty, 1977

- Powodzenia - pożegnał go Perełka z nutką smutku w głosie. Jeżeli masz ciekawszą robotę, to ci nie będziemy przeszkadzać. Rozstali się chłodno.

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962

Poświęciła parę godzin na to, co właściwie sam powinien zrobić – tylko że, zafascynowany opowieściami przyjaciela, w ogóle o tym nie pomyślał. W dodatku pożegnał ją złośliwie.

źródło: KWSJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003

Król pożegnał ich grzecznie.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

Odprowadził mnie do drzwi. Na progu pożegnał przyjacielskim uściskiem ręki.

źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1960

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pożegnam
 pożegnamy
2 os. pożegnasz
 pożegnacie
3 os. pożegna
 pożegnają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pożegnałem
+(e)m pożegnał
 pożegnałam
+(e)m pożegnała
 pożegnałom
+(e)m pożegnało
 pożegnaliśmy
+(e)śmy pożegnali
 pożegnałyśmy
+(e)śmy pożegnały
2 os. pożegnałeś
+(e)ś pożegnał
 pożegnałaś
+(e)ś pożegnała
 pożegnałoś
+(e)ś pożegnało
 pożegnaliście
+(e)ście pożegnali
 pożegnałyście
+(e)ście pożegnały
3 os. pożegnał
 pożegnała
 pożegnało
 pożegnali
 pożegnały

bezosobnik: pożegnano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pożegnajmy
2 os. pożegnaj
 pożegnajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pożegnałbym
bym pożegnał
 pożegnałabym
bym pożegnała
 pożegnałobym
bym pożegnało
 pożegnalibyśmy
byśmy pożegnali
 pożegnałybyśmy
byśmy pożegnały
2 os. pożegnałbyś
byś pożegnał
 pożegnałabyś
byś pożegnała
 pożegnałobyś
byś pożegnało
 pożegnalibyście
byście pożegnali
 pożegnałybyście
byście pożegnały
3 os. pożegnałby
by pożegnał
 pożegnałaby
by pożegnała
 pożegnałoby
by pożegnało
 pożegnaliby
by pożegnali
 pożegnałyby
by pożegnały

bezosobnik: pożegnano by

bezokolicznik: pożegnać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pożegnawszy

gerundium: pożegnanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: pożegnany

odpowiednik aspektowy: żegnać

Składnia

Rzosobowy + pożegnać +
MOWA WPROST + KOGO + (JAK)
Rzosobowy + pożegnać +
KOGO + JAK

2. na zawsze

Definicja

znaleźć się w określonym miejscu, z określoną osobą lub w określonych okolicznościach, mając świadomość, że taka sytuacja już się nie powtórzy nigdy albo powtórzy się nieprędko

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

antonimy:  powitać

Połączenia

  • pożegnać matkę, najbliższych, ojca, rodzinę, ukochaną, zmarłego; dom rodzinny, ojczyznę, rodzinne miasto; karnawał, mijające tysiąclecie, młodość, stary rok

Cytaty

Odkąd w łunie wojny pożegnali Czarnohorę, najbliższą ojczyznę, byli niedobrowolnymi emigrantami.

źródło: KWSJP: Zygmunt Kubiak: Przestrzeń dzieł wiecznych: eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, 1993

Przynaglany do wyjazdu, musiałem rzucić wszystko, pożegnać Kraków, dom rodzinny, przyjaciół i jechać w nieznane.

źródło: NKJP: Adam Grabowski: Pamiętnik redaktora, cz. 2, Pinezka.pl, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pożegnam
 pożegnamy
2 os. pożegnasz
 pożegnacie
3 os. pożegna
 pożegnają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pożegnałem
+(e)m pożegnał
 pożegnałam
+(e)m pożegnała
 pożegnałom
+(e)m pożegnało
 pożegnaliśmy
+(e)śmy pożegnali
 pożegnałyśmy
+(e)śmy pożegnały
2 os. pożegnałeś
+(e)ś pożegnał
 pożegnałaś
+(e)ś pożegnała
 pożegnałoś
+(e)ś pożegnało
 pożegnaliście
+(e)ście pożegnali
 pożegnałyście
+(e)ście pożegnały
3 os. pożegnał
 pożegnała
 pożegnało
 pożegnali
 pożegnały

bezosobnik: pożegnano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pożegnajmy
2 os. pożegnaj
 pożegnajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pożegnałbym
bym pożegnał
 pożegnałabym
bym pożegnała
 pożegnałobym
bym pożegnało
 pożegnalibyśmy
byśmy pożegnali
 pożegnałybyśmy
byśmy pożegnały
2 os. pożegnałbyś
byś pożegnał
 pożegnałabyś
byś pożegnała
 pożegnałobyś
byś pożegnało
 pożegnalibyście
byście pożegnali
 pożegnałybyście
byście pożegnały
3 os. pożegnałby
by pożegnał
 pożegnałaby
by pożegnała
 pożegnałoby
by pożegnało
 pożegnaliby
by pożegnali
 pożegnałyby
by pożegnały

bezosobnik: pożegnano by

bezokolicznik: pożegnać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pożegnawszy

gerundium: pożegnanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: pożegnany

odpowiednik aspektowy: żegnać

Składnia

Rzosobowy + pożegnać +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 21.03.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN