UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cmentarz

Chronologizacja

SStp: cmyntarz, cmynterz, smyntarz, SPXVI: cmyntarz, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cmentarz	cmentarze
D.	cmentarza	cmentarzy
C.	cmentarzowi	cmentarzom
B.	cmentarz	cmentarze
N.	cmentarzem	cmentarzami
Ms.	cmentarzu	cmentarzach
W.	cmentarzu	cmentarze

Pochodzenie

łac. cœmētērium

łac. kośc. cīmītērium

z gr. koimētḗrion 'sala sypialna, miejsce spoczynku'

1. dla zmarłych

Definicja

wyznaczony teren, na którym grzebie się zmarłych

Noty o użyciu

Współcześnie używane również w odniesieniu do podobnych miejsc, w których grzebie się zwłoki zwierząt domowych.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

synonimy:

cmentarzysko, miasto umarłych, nekropolia, park sztywnych, smętarz, smętarzysko

Połączenia

miejscowy, pobliski; nowy, stary; krakowski, lwowski, nakielski, zakopiański...; miejski, wiejski; symboliczny cmentarz; cmentarz Łyczakowski, Powązkowski; centralny, katedralny, komunalny, miejski, parafialny, przyklasztorny, przykościelny; choleryczny; kalwiński, katolicki, muzułmański, prawosławny, żydowski; austriacki, poniemiecki, radziecki; partyzancki, wojenny
cmentarz zasłużonych; choleryków
cmentarz dla bezdomnych, dla cywilów, dla zasłużonych; dla psów, dla zwierząt
cmentarz na Bródnie, na Monte Casino, na Pęksowym Brzyzku, na Powązkach, na Rakowicach, na Rossie, na Salwatorze...
administracja, zarząd; brama, okolica, rejon; poświęcenie cmentarza
procesja na cmentarz
grób, nagrobek, pomnik na cmentarzu
cmentarz znajduje się gdzieś
budować, odrestaurować, ogrodzić, porządkować; zdewastować, zniszczyć; odwiedzić/odwiedzać, zwiedzać cmentarz
parkować, stać; sprzedawać coś pod cmentarzem
leżeć na cmentarzu

Cytaty

	Częste powodzie podmywały cmentarz, więc zmarłych zaczęto grzebać w innym miejscu [...]. źródło: NKJP: Internet
	Piotr powinien być pochowany na Skałce albo na Wawelu, ale mówił mi, że chciałby leżeć na cmentarzu żydowskim w Łodzi, gdzie leży jego matka. źródło: NKJP: Przyjaciele z Piwnicy wspominają Piotra Skrzyneckiego, Gazeta Wyborcza, 1997-04-28
	W Zaduszki będziemy myśleć o naszych najbliższych, już nieobecnych, ale wciąż żywych w naszej pamięci. Na cmentarzach zapłoną znicze [...]. źródło: NKJP: W. Hagedorny: Światełka pamięci, Tygodnik Ciechanowski, 2003-11-01
	X, pisarz i miłośnik zwierząt (sześć psów i siedem kotów), mówi, że cmentarz dla zwierząt to świadectwo wyższej kultury społeczeństwa. źródło: NKJP: Irena Morawska: Psi los, Gazeta Wyborcza, 1992-11-20
	Mieszkańcy [...] boją się epidemii cholery. Ich zdaniem, w miejscu dawnego cmentarza choleryków planowane jest wykonanie wykopów pod budowę. źródło: NKJP: (jan): Strach przed epidemią cholery, Dziennik Bałtycki, 1999-12-07

Składnia

+	cmentarz	+	(JAKI)
+	cmentarz	+	(dla KOGO/CZEGO)
+	cmentarz	+	(KOGO/CZEGO)

Odesłania

Zob. też:

grzebalnik

2. przy kościele

Definicja

przest.

teren wokół kościoła, dawniej przeznaczony do grzebania zmarłych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

synonimy:

smętarz

Cytaty

Dom znajduje się w rękach rodziny, która od wieków mieszka w Krakowie i każde pokolenie dodaje coś do jego wyposażenia. [...] Z okien widok wprost na cmentarz przy kościele Mariackim. To kamienica Hipolitów przy placu Mariackim 3 [...].

źródło: NKJP: Kto mieszka u Hipolitów?, Dziennik Polski, 2002-09-21

Frazeologizmy

ktoś wyprawia na tamten świat kogoś
ktoś posyła na cmentarz kogoś
ktoś wysyła na cmentarz kogoś
ktoś wyprawił na tamten świat kogoś
ktoś posłał na cmentarz kogoś
ktoś wysłał na cmentarz kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 31.10.2017