UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyprać

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. prać

1. z brudu

Definicja

usunąć brud z tkaniny w wodzie lub za pomocą środków chemicznych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	uprać
	hiperonimy:	oczyścić, wyczyścić

Połączenia

pralka wyprała
wyprać dywan, koszulę, kurtkę, pieluchy, pościel, skarpetki, spodnie, ubranie
wyprać w wodzie; w pralce; w proszku, w płynie
wyprać ręcznie

Cytaty

	Trzeba wyrzucić papierosy z pola widzenia, zatrzeć wszelkie ślady i zapachy po nich: wyprać firanki, wyczyścić dywany, fotele, dać do czyszczenia ubrania. źródło: KWSJP: Helena Noskowicz-Bieroniowa: Chcesz rzucić palenie: różne sposoby wyzwalania z nałogu, rady i informacje, 2001
	Stwierdzenie „Ani śladu plam”, wzmocnione pytaniem „I co?”, sugeruje dowodowe potwierdzenie wcześniejszego stwierdzenia typu: ten proszek to wypierze. źródło: KWSJP: Ewa Szczęsna: Poetyka reklamy, 2001
	Ogrzewanie włącza się odpowiednio wcześnie, abyśmy nie wracali z pracy do zimnego domu; podczas naszej nieobecności kuchenka sama upiecze ciasto, a pralka wypierze i wysuszy pranie; światło włączy się w wybranych pomieszczeniach, a w porze obiadowej do misek nasypie się pokarm dla zwierząt. źródło: KWSJP: Monika Grotowska: Dodatki, Życie Warszawy, 2002, nr 5/02
	Sam proszek wyprał mi pranie kiepsko do tego pranie wcale tak efektownie nie pachnie. źródło: Internet: ceneo.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypiorę	wypierzemy
2 os.	wypierzesz	wypierzecie
3 os.	wypierze	wypiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprałem +(e)m wyprał	wyprałam +(e)m wyprała	wyprałom +(e)m wyprało	wypraliśmy +(e)śmy wyprali	wyprałyśmy +(e)śmy wyprały
2 os.	wyprałeś +(e)ś wyprał	wyprałaś +(e)ś wyprała	wyprałoś +(e)ś wyprało	wypraliście +(e)ście wyprali	wyprałyście +(e)ście wyprały
3 os.	wyprał	wyprała	wyprało	wyprali	wyprały

bezosobnik: wyprano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypierzmy
2 os.	wypierz	wypierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprałbym bym wyprał	wyprałabym bym wyprała	wyprałobym bym wyprało	wypralibyśmy byśmy wyprali	wyprałybyśmy byśmy wyprały
2 os.	wyprałbyś byś wyprał	wyprałabyś byś wyprała	wyprałobyś byś wyprało	wypralibyście byście wyprali	wyprałybyście byście wyprały
3 os.	wyprałby by wyprał	wyprałaby by wyprała	wyprałoby by wyprało	wypraliby by wyprali	wyprałyby by wyprały

bezosobnik: wyprano by

bezokolicznik: wyprać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyprawszy

gerundium: wypranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypranie	wyprania
D.	wyprania	wyprań
C.	wypraniu	wypraniom
B.	wypranie	wyprania
N.	wypraniem	wypraniami
Ms.	wypraniu	wypraniach
W.	wypranie	wyprania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprany	wyprany	wyprany	wyprane	wyprana
D.	wypranego	wypranego	wypranego	wypranego	wypranej
C.	wypranemu	wypranemu	wypranemu	wypranemu	wypranej
B.	wypranego	wypranego	wyprany	wyprane	wypraną
N.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym	wypraną
Ms.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym	wypranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprani	wyprani	wyprane	wyprane
D.	wypranych	wypranych	wypranych	wypranych
C.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym
B.	wypranych	wypranych	wypranych	wyprane
N.	wypranymi	wypranymi	wypranymi	wypranymi
Ms.	wypranych	wypranych	wypranych	wypranych

odpowiedniki aspektowe: prać , wypierać

Składnia

wyprać

(CO)

2. z marzeń

Definicja

pozbawić zupełnie jakiejś cechy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

pozbawić, usunąć

Połączenia

sekta wyprała
wyprany z emocji, z fanatyzmu, z marzeń, z uczuć

Cytaty

	Może szkoda, że tak temperamentny inscenizator jak Hanuszkiewicz powściągnął (co ostatnio robi regularnie) wodze swojej fantazji, wyciszył rzecz całą, uskromnił, wyprał z namiętności... źródło: KWSJP: Teresa Krzemień: Żywe obrazy na stepie, Kultura, 1978, nr 6
	Po trzecie - w imię niedopuszczenia do ideowej polaryzacji nie tylko nie stymulowało się dyskusji i polemik z różnymi tendencjami politycznymi i ideowymi, lecz wyprano z marksizmu-leninizmu środki masowego przekazu. źródło: KWSJP: Jarosław Ładosz: Przeciw pustym frazesom, 1984
	Lata w lesie wyprały jego mózg ze strachu. źródło: KWSJP: Krystyna Kofta: Sezon na papierówki, 2003
	Nie jestem dzisiaj w stanie odpowiedzieć na pytanie, czy to 31 lipca oficer pobrał informację, czy też ta informacja wcześniej przyszła i dopiero była opracowywana przez tych, którzy mają wyprać ją z elementów operacyjnych. źródło: KWSJP: Stenogram z 18. posiedzenia Komisji Śledczej, 2004
	- Kochasz mnie jeszcze? - Oczywiście - rzucił krótko i rzeczowo, głosem wypranym z uczuć. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypiorę	wypierzemy
2 os.	wypierzesz	wypierzecie
3 os.	wypierze	wypiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprałem +(e)m wyprał	wyprałam +(e)m wyprała	wyprałom +(e)m wyprało	wypraliśmy +(e)śmy wyprali	wyprałyśmy +(e)śmy wyprały
2 os.	wyprałeś +(e)ś wyprał	wyprałaś +(e)ś wyprała	wyprałoś +(e)ś wyprało	wypraliście +(e)ście wyprali	wyprałyście +(e)ście wyprały
3 os.	wyprał	wyprała	wyprało	wyprali	wyprały

bezosobnik: wyprano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypierzmy
2 os.	wypierz	wypierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprałbym bym wyprał	wyprałabym bym wyprała	wyprałobym bym wyprało	wypralibyśmy byśmy wyprali	wyprałybyśmy byśmy wyprały
2 os.	wyprałbyś byś wyprał	wyprałabyś byś wyprała	wyprałobyś byś wyprało	wypralibyście byście wyprali	wyprałybyście byście wyprały
3 os.	wyprałby by wyprał	wyprałaby by wyprała	wyprałoby by wyprało	wypraliby by wyprali	wyprałyby by wyprały

bezosobnik: wyprano by

bezokolicznik: wyprać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyprawszy

gerundium: wypranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypranie	wyprania
D.	wyprania	wyprań
C.	wypraniu	wypraniom
B.	wypranie	wyprania
N.	wypraniem	wypraniami
Ms.	wypraniu	wypraniach
W.	wypranie	wyprania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprany	wyprany	wyprany	wyprane	wyprana
D.	wypranego	wypranego	wypranego	wypranego	wypranej
C.	wypranemu	wypranemu	wypranemu	wypranemu	wypranej
B.	wypranego	wypranego	wyprany	wyprane	wypraną
N.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym	wypraną
Ms.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym	wypranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprani	wyprani	wyprane	wyprane
D.	wypranych	wypranych	wypranych	wypranych
C.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym
B.	wypranych	wypranych	wypranych	wyprane
N.	wypranymi	wypranymi	wypranymi	wypranymi
Ms.	wypranych	wypranych	wypranych	wypranych

Składnia

wyprać

CO + z CZEGO

3. po pysku

Definicja

pot.

mocno pobić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	sprać, wygrzmocić
	hiperonimy:	pobić

Połączenia

wyprać po mordzie, po pysku

Cytaty

Dopiero wtedy, gdyby tego nie zrozumiał, złożyłbym się z nim na ręce i złamał jego siłę, i wyprał po pysku.

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1967

Oby go gdzieś dopadli samego po zmroku i wyprali po tej niewyparzonej gębie.

źródło: Internet: gry-online.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypiorę	wypierzemy
2 os.	wypierzesz	wypierzecie
3 os.	wypierze	wypiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprałem +(e)m wyprał	wyprałam +(e)m wyprała	wyprałom +(e)m wyprało	wypraliśmy +(e)śmy wyprali	wyprałyśmy +(e)śmy wyprały
2 os.	wyprałeś +(e)ś wyprał	wyprałaś +(e)ś wyprała	wyprałoś +(e)ś wyprało	wypraliście +(e)ście wyprali	wyprałyście +(e)ście wyprały
3 os.	wyprał	wyprała	wyprało	wyprali	wyprały

bezosobnik: wyprano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypierzmy
2 os.	wypierz	wypierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprałbym bym wyprał	wyprałabym bym wyprała	wyprałobym bym wyprało	wypralibyśmy byśmy wyprali	wyprałybyśmy byśmy wyprały
2 os.	wyprałbyś byś wyprał	wyprałabyś byś wyprała	wyprałobyś byś wyprało	wypralibyście byście wyprali	wyprałybyście byście wyprały
3 os.	wyprałby by wyprał	wyprałaby by wyprała	wyprałoby by wyprało	wypraliby by wyprali	wyprałyby by wyprały

bezosobnik: wyprano by

bezokolicznik: wyprać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyprawszy

gerundium: wypranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypranie	wyprania
D.	wyprania	wyprań
C.	wypraniu	wypraniom
B.	wypranie	wyprania
N.	wypraniem	wypraniami
Ms.	wypraniu	wypraniach
W.	wypranie	wyprania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprany	wyprany	wyprany	wyprane	wyprana
D.	wypranego	wypranego	wypranego	wypranego	wypranej
C.	wypranemu	wypranemu	wypranemu	wypranemu	wypranej
B.	wypranego	wypranego	wyprany	wyprane	wypraną
N.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym	wypraną
Ms.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym	wypranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprani	wyprani	wyprane	wyprane
D.	wypranych	wypranych	wypranych	wypranych
C.	wypranym	wypranym	wypranym	wypranym
B.	wypranych	wypranych	wypranych	wyprane
N.	wypranymi	wypranymi	wypranymi	wypranymi
Ms.	wypranych	wypranych	wypranych	wypranych

Składnia

wyprać

KOGO + (po CZYM)

Frazeologizmy

ktoś wyprał brudne pieniądze
ktoś wyprał mózg komu

Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2021