UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nagrodzić

Chronologizacja

SPXVI, SKN: pod: odorać dług, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. nagrodzę
 nagrodzimy
2 os. nagrodzisz
 nagrodzicie
3 os. nagrodzi
 nagrodzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. nagrodziłem
+(e)m nagrodził
 nagrodziłam
+(e)m nagrodziła
 nagrodziłom
+(e)m nagrodziło
 nagrodziliśmy
+(e)śmy nagrodzili
 nagrodziłyśmy
+(e)śmy nagrodziły
2 os. nagrodziłeś
+(e)ś nagrodził
 nagrodziłaś
+(e)ś nagrodziła
 nagrodziłoś
+(e)ś nagrodziło
 nagrodziliście
+(e)ście nagrodzili
 nagrodziłyście
+(e)ście nagrodziły
3 os. nagrodził
 nagrodziła
 nagrodziło
 nagrodzili
 nagrodziły

bezosobnik: nagrodzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. nagrodźmy
nagródźmy
2 os. nagrodź
nagródź
 nagrodźcie
nagródźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. nagrodziłbym
bym nagrodził
 nagrodziłabym
bym nagrodziła
 nagrodziłobym
bym nagrodziło
 nagrodzilibyśmy
byśmy nagrodzili
 nagrodziłybyśmy
byśmy nagrodziły
2 os. nagrodziłbyś
byś nagrodził
 nagrodziłabyś
byś nagrodziła
 nagrodziłobyś
byś nagrodziło
 nagrodzilibyście
byście nagrodzili
 nagrodziłybyście
byście nagrodziły
3 os. nagrodziłby
by nagrodził
 nagrodziłaby
by nagrodziła
 nagrodziłoby
by nagrodziło
 nagrodziliby
by nagrodzili
 nagrodziłyby
by nagrodziły

bezosobnik: nagrodzono by

bezokolicznik: nagrodzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nagrodziwszy

gerundium: nagrodzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: nagrodzony

odpowiednik aspektowy: nagradzać

Pochodzenie

psł. *nagorditi 'dać zapłatę, odszkodowanie, rekompensatę'

Zob.  grodzić ; znaczenie 'dać zapłatę' przedrostkowego psł. *nagorditi rozwinęło się prawdopodobnie z wcześniejszego 'odgrodzić, wydzielić czy przydzielić coś jako zapłatę, odwdzięczenie się, odszkodowanie, rekompensatę za coś'

1. twórcę

Definicja

dać komuś coś w uznaniu zasług lub osiągnięć albo w inny sposób okazać, że docenia się jego czyny bądź zachowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyróżnić
antonimy:  pokarać, ukarać

Połączenia

  • kapituła, komisja nagrodziła; jury nagrodziło
  • nagrodzić aktora, mieszkańców, obywateli, pracownika, studenta, twórcę, ucznia, zawodnika
  • nagrodzić aplauzem, awansem, brawami, dyplomem, medalem, odznaką, odznaczeniem, orderem, oklaskami, Oscarem, owacjami, pucharem, statuetką
  • nagrodzić za dobre uczynki, za inicjatywę, za naukę, za pracę, za służbę, za wyniki

Cytaty

Dbał tam należycie o interesy króla, za co syn Filipa, Ferdynand VI, nagrodził go tytułem generała i nadał na własność [...] ogromne, liczone w tysiącach kilometrów kwadratowych, terytoria na dzisiejszym pograniczu USA i Meksyku.

źródło: KWSJP: Jan Rógóż: Baron z Arizony, Dziennik Polski, 2004-01-09

Zaśpiewał góralską piosenkę, za co został nagrodzony gorącymi brawami.

źródło: KWSJP: Justyna Fryźlewicz; Maciek Fryźlewicz: Sześciofilm pięciodniowy, Tygodnik Podhalański, 1996 nr 49

Po raz kolejny prezydent miasta Krakowa nagrodzi pamiątkowymi statuetkami sześć firm, najhojniej wspierających finansowo przedsięwzięcia artystyczne i kulturalne realizowane na terenie Krakowa.

źródło: KWSJP: Mecenas Kultury Krakowa roku 2003, Dziennik Polski, 2004-01-29

Składnia

Rzosobowy + nagrodzić +
KOGO + (CZYM) + (za CO)

2. dzieło

Definicja

uznać coś za szczególnie wartościowe i okazać to w jakiś sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

  • kapituła, komisja nagrodziła; jury nagrodziło
  • nagrodzić film, inicjatywę, powieść, pracę, projekt, twórczość, utwór, występ; czyjąś odwagę, czyjś wysiłek
  • nagrodzić aplauzem, awansem, brawami, dyplomem, medalem, oklaskami, Oscarem, owacjami, pucharem, statuetką

Cytaty

Z ponad czterystu prac jury mogło nagrodzić i wyróżnić tylko dziewięćdziesiąt.

źródło: KWSJP: jof: Patron w dziecięcej wyobraźni, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 10

Profesor Władysław Heinrich nagrodził jej pracę seminaryjną publikacją.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009

Duże wrażenie robią nagrodzone Oscarem efekty specjalne.

źródło: KWSJP: Film, CKM, 1999, nr 05/05

Nie pozwolę [...], oczywiście, żeby twoja ciężka praca nie została należycie nagrodzona.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

Składnia

Rzosobowy + nagrodzić +
CO + (CZYM)

3. krzywdy

Definicja

przest. 
spowodować, że jakaś strata lub przykrość staje się dla kogoś mniej dotkliwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wynagrodzić, zrekompensować

Połączenia

  • Bóg nagrodził
  • nagrodzić ukochanej coś
  • nagrodzić komuś ból, krzywdę, rozłąkę, stratę

Cytaty

Życie mnie zahartowało, ale Pan Bóg nagrodził bardzo dobrym mężem.

źródło: NKJP: STK: Dzielić się pamięcią, Gazeta Poznańska, 2003-05-08

Każdego wieczoru po takim spotkaniu młody Prus grał długo i zapamiętale, jakby chcąc nagrodzić ukochanej chwile rozłąki.

źródło: NKJP: Hanna Kostyrko (zebr.): Klechdy domowe, 1995

Składnia

Rzosobowy + nagrodzić +
KOMU + CO
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN