UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żurek

Chronologizacja

1613, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. żurek
żurki
D. żurku
żurków
C. żurkowi
żurkom
B. żurek
żurki
N. żurkiem
żurkami
Ms. żurku
żurkach
W. żurku
żurki

Pochodzenie

Od: żur

1.a zupa

Definicja

zupa przygotowywana na zakwasie z chleba albo mąki lub owsianek

Noty o użyciu

Występują różnice regionalne w zakresie zastosowania jednostek biały barszcz, żur i żurek, zależnie od składników, z jakich taka zupa została przygotowana.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  biały barszcz, żur
hiperonimy:  zupa

Połączenia

  • gorący; pyszny; polski, staropolski, śląski żurek
  • żurek z grzybami, z jajkiem, z (białą) kiełbasą,
  • żurek w chlebie
  • żurek i bigos, żurek i grochówka, żurek i grzybowa
  • smak żurku
  • gotować, przygotować; podawać, serwować; jeść, zjeść żurek

Cytaty

Oto przepis na żurek z chrzanem. Do gorącego wywaru wlać zakwas, wrzucić listek laurowy, pieprz, odrobinę ziela angielskiego i pogotować kilka minut.

źródło: NKJP: Monika Babcia z Jeżyc: Obiad z Expressem, Gazeta Poznańska, 2002-04-20

Na przybyszów będzie czekać około tysiąca porcji żurku i grochówki.

źródło: NK (wp): Grochówka, chodniki i parkingi dla 30 tys. wiernych, którzy przyjadą do Pabianic Słowiki z Arką Noego, Dziennik Łódzki, 2004-09-29

Zapraszamy na plac Sobieskiego, będą świąteczne prezenty do koszyka - jajka z chrzanem, ale także wielkie gotowanie świątecznego żurku w wojskowym kotle.

źródło: NKJP: (J): Nasza święconka, Gazeta Krakowska, 2005-03-17

Wczoraj dzieciom, które po przerwie znów zawitały w szkolne mury, zgotowano iście szampańskie przyjęcie. W przerwie do szkoły wniesiono olbrzymi garnek żurku z jajkiem i kiełbasą, którym wszyscy uczniowie zostali poczęstowani.

źródło: NKJP: Żurek prosto z plebanii, Dziennik Polski, 2001-02-20

1.b porcja

Definicja

porcja żurku - zupy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  żur

Połączenia

  • dwa, trzy żurki
  • zamówić żurek

Cytaty

Na początek zamówiliśmy żurek z kiełbasą, barszczyk i gulaszową.

źródło: NKJP: Wasz Sybaryta: Klub Srebrnego Widelca, Tygodnik Podhalański, 1999

Restauracja Hotelu „Wrocław” przez pięć dni [...] po przystępnych cenach będzie nas karmić specjałami z trzech regionalnych kuchni: góralskiej, mazurskiej i śląskiej. [...] Najdroższym daniem będzie baranica po bacowsku w ziemniakami w mundurkach - 32 zł, najtańsze będą zupy śląskie: wodzianka i żurek śląski po 3 zł.

źródło: NKJP: Kucharski: Z góralskim, mazurskim i śląskim smakiem Niech żyje polska kuchnia!, Gazeta Wrocławska, 1999

2. zakwas

Definicja

zakwas używany do przyrządzania żurku - zupy lub pieczenia chleba

Noty o użyciu

Występują różnice regionalne w zakresie zastosowania jednostek żur i żurek, zależnie od składników, z jakich zakwas ten został przygotowany.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zakwas

Połączenia

  • kisić żurek

Cytaty

Pod koniec gotowania zagęścić zupę żurkiem i doprawić do smaku solą, pieprzem i czosnkiem.

źródło: NKJP: AMA: Symbole Wigilii, Trybuna Śląska, 2001-12-04

Żytni chleb na żurku jest bardzo prosty i szybki w przygotowaniu [...].

źródło: Internet: zmiksowani.pl

Po ukiszeniu wlewamy żurek do przygotowywanej zupy.

źródło: Internet: przyslijprzepis.pl

Data ostatniej modyfikacji: 25.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj