UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zalewać

Chronologizacja

1433, SStp

Pochodzenie

Zob. lać

1. fala

Definicja

sprawiać, że woda lub inny płyn zapełnia coś, przykrywa, zatapia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Połączenia

(intensywny) deszcz, fala, woda; pot zalewa coś
zalewać dom, kuchnię, mieszkanie, piwnicę; chodniki, drogi, ulice, tunele; oczy komuś
zalewać wodą; potem, krwią
regularnie zalewać

Cytaty

Woda z Potoku Służewieckiego zalewa ich domy, na podwórkach sięga kolan, ale mieszkańcy nie zgadzają się na ewakuację.

źródło: NKJP: Stolica, Gazeta Wyborcza, 1995-09-04

Również gdy sąsiad stale zalewa nas wodą, można (poza staraniem się o odszkodowanie) wystąpić do administracji budynku o wymówienie umowy najmu bez zachowania terminu wypowiedzenia z powodu uciążliwego zachowania lokatora.

źródło: NKJP: Mirosław Malinowski: Rada na uciążliwego sąsiada, Express Ilustrowany, 2003-07-09

Ulewa ogarnęła nas nagle, zalewając potokami wody.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zalewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewany	zalewany	zalewany	zalewane	zalewana
D.	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanej
C.	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanej
B.	zalewanego	zalewanego	zalewany	zalewane	zalewaną
N.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewaną
Ms.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewani	zalewani	zalewane	zalewane
D.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych
C.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym
B.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewane
N.	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi
Ms.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych

odpowiednik aspektowy: zalać

Składnia

zalewać

CO + (CZYM)

2. obrus

Definicja

wylać coś niechcący na kogoś lub na coś, brudząc, plamiąc to

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

zalewać twarz
zalewać krwią, winem,

Cytaty

Nie zawiodły pęcherze wypełnione świńską krwią, które pękły w odpowiednim momencie, zalewając obficie czerwoną juchą biskupie truchło.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004

Nie czułam bólu, ale krew trysnęła zalewając mu fartuch i twarz.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zalewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewany	zalewany	zalewany	zalewane	zalewana
D.	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanej
C.	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanej
B.	zalewanego	zalewanego	zalewany	zalewane	zalewaną
N.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewaną
Ms.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewani	zalewani	zalewane	zalewane
D.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych
C.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym
B.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewane
N.	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi
Ms.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych

odpowiednik aspektowy: zalać

Składnia

zalewać

CO + CZYM

3. mięso

Definicja

wlewać tyle płynu do naczynia, żeby przykrył znajdujące się tam potrawy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

zalewać mięso, rybę
zalewać marynatą, sosem, wodą, wywarem, zupą

Cytaty

Gdy marynata gotowa, zalewam nią mięso i odstawiam na noc.

źródło: NKJP: Michał Komar: Wtajemniczenia, 2009

Po usmażeniu zalewamy ryby sosem pomidorowym i szczelnie przykrytą patelnię odstawiamy z ognia na 5-7 min.

źródło: NKJP: (DZ): Gdy znajdziesz czas na pichcenie, Trybuna Śląska, 2001-04-14

Gdy woda w czajniku wrze, natychmiast zalewam herbatę i stawiam ponownie na czajnik. Tak parzę napój przez 15-20 minut.

źródło: NKJP: Piotr Adamczewski, Andrzej Garlicki, Koza lubi herbatę, Polityka, 2000-02-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zalewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewany	zalewany	zalewany	zalewane	zalewana
D.	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanej
C.	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanej
B.	zalewanego	zalewanego	zalewany	zalewane	zalewaną
N.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewaną
Ms.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewani	zalewani	zalewane	zalewane
D.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych
C.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym
B.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewane
N.	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi
Ms.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych

odpowiednik aspektowy: zalać

Składnia

zalewać

CO + CZYM

4. betonem

Definicja

wypełniać jakiś otwór lub wgłębienie substancją, która w nim zastygnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

zalewać fundamenty
zalewać asfaltem, betonem, gipsem

Cytaty

W trudzie i znoju ludzie zalewali fundamenty, stropy. Po ośmiu latach budynek był gotowy do użytku.

źródło: NKJP: Marta Kuźmik: 50 lat w służbie ludziom, Głos Siemiatycz, 2008-05-08

Płytę wykonuje się w całości na budowie, zalewając betonem ułożone w deskowaniu zbrojenie.

źródło: NKJP: Robert Glac: Stropy - dzielą i wzmacniają, Gazeta Krakowska, 2005-08-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zalewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewany	zalewany	zalewany	zalewane	zalewana
D.	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanej
C.	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanej
B.	zalewanego	zalewanego	zalewany	zalewane	zalewaną
N.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewaną
Ms.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewani	zalewani	zalewane	zalewane
D.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych
C.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym
B.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewane
N.	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi
Ms.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych

odpowiednik aspektowy: zalać

Składnia

zalewać

CO + CZYM

5. towarem

Definicja

występować gdzieś w bardzo dużej ilości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

Połączenia

towar zalewa coś; produkty zalewają coś
zalewać półki sklepowe, rynek
zalewać towarem

Cytaty

Chińskie buty, tekstylia, artykuły papiernicze, zapalniczki od lat zalewają polski rynek.

źródło: NKJP: Cezary Kowanda: Mur nie powstrzyma smoka, Polityka, 2006-12-09

Pamiętam zalewanie Polski towarami z Zachodu [...].

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zalewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewany	zalewany	zalewany	zalewane	zalewana
D.	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanej
C.	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanej
B.	zalewanego	zalewanego	zalewany	zalewane	zalewaną
N.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewaną
Ms.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewani	zalewani	zalewane	zalewane
D.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych
C.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym
B.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewane
N.	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi
Ms.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych

odpowiednik aspektowy: zalać

Składnia

	+	zalewać	+	CO
	+	zalewać	+	CO + CZYM

6. serce

Definicja

o emocjach i uczuciach: ogarniać kogoś całkowicie z dużą intensywnością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

radość, rozpacz, smutek zalewa kogoś/coś
zalewać duszę,serce, umysł

Cytaty

Nagle smutek zalewa jej serce.

źródło: NKJP: Edyta Gietka: Nie pożądaj żony swojej, Polityka, 2008-04-26

Niestety w miarę jak wina ubywało, rozgoryczenie coraz bardziej zaczęło zalewać serce Brunona B.

źródło: NKJP: Anna Kłos: Klepanie michy, Wieczór Wybrzeża, 1998-09-25

Niewypowiedziana radość zalewa umysł starego człowieka: Zobaczę Pana mojego, zatem będę żył[...]

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zalewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewany	zalewany	zalewany	zalewane	zalewana
D.	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanej
C.	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanej
B.	zalewanego	zalewanego	zalewany	zalewane	zalewaną
N.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewaną
Ms.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewani	zalewani	zalewane	zalewane
D.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych
C.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym
B.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewane
N.	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi
Ms.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych

odpowiednik aspektowy: zalać

Składnia

zalewać

KOGO/CO

7. o świetle

Definicja

ogarniać światłem lub ciemnością daną część przestrzeni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

blask, światło, ciemność zalewa

Cytaty

Okno było południowe, co stanowiło pewne utrudnienie. Zalewające pokój słońce raziło i osłabiało ekran komputera. Stawał się nieczytelny.

źródło: NKJP: Maciej Malicki: OSTATNIA [sto czternaście opowiadań o tym samym], 2009

Jeszcze stałem w powodzi światła zalewającego stację.

źródło: NKJP: Adam Wiśniewski-Snerg: Według łotra, 1978

Wschodzący księżyc już teraz zalewał sawannę większą ilością światła.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zalewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewany	zalewany	zalewany	zalewane	zalewana
D.	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanego	zalewanej
C.	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanemu	zalewanej
B.	zalewanego	zalewanego	zalewany	zalewane	zalewaną
N.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewaną
Ms.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewani	zalewani	zalewane	zalewane
D.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych
C.	zalewanym	zalewanym	zalewanym	zalewanym
B.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewane
N.	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi	zalewanymi
Ms.	zalewanych	zalewanych	zalewanych	zalewanych

odpowiednik aspektowy: zalać

Składnia

zalewać

KOGO/CO + (CZYM)

8. w rozmowie

Definicja

pot.

zmyślać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

fantazjować, zmyślać

Cytaty

Już ty, Krzysztof, nie zalewaj, że obserwujesz życie. Nieśmiały jesteś, i koniec.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna , 1993

Za stanu wojennego nie było u nas takiej mobilizacji. No i uważaj: podobno jacyś eksperci lecą tu z Ameryki. - Zalewasz! Jego mina mówiła, że nie zalewał, przestałem więc się odzywać.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Mike roześmiał się: Jeśli teraz mi powiesz, żeście przygarnęli jeszcze Francuza i Anglika, to będę pewny, że zalewasz.

źródło: NKJP: Józef Hen: Pingpongista, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalewam	zalewamy
2 os.	zalewasz	zalewacie
3 os.	zalewa	zalewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałem +(e)m zalewał	zalewałam +(e)m zalewała	zalewałom +(e)m zalewało	zalewaliśmy +(e)śmy zalewali	zalewałyśmy +(e)śmy zalewały
2 os.	zalewałeś +(e)ś zalewał	zalewałaś +(e)ś zalewała	zalewałoś +(e)ś zalewało	zalewaliście +(e)ście zalewali	zalewałyście +(e)ście zalewały
3 os.	zalewał	zalewała	zalewało	zalewali	zalewały

bezosobnik: zalewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zalewał będę zalewać	będę zalewała będę zalewać	będę zalewało będę zalewać	będziemy zalewali będziemy zalewać	będziemy zalewały będziemy zalewać
2 os.	będziesz zalewał będziesz zalewać	będziesz zalewała będziesz zalewać	będziesz zalewało będziesz zalewać	będziecie zalewali będziecie zalewać	będziecie zalewały będziecie zalewać
3 os.	będzie zalewał będzie zalewać	będzie zalewała będzie zalewać	będzie zalewało będzie zalewać	będą zalewali będą zalewać	będą zalewały będą zalewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalewajmy
2 os.	zalewaj	zalewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zalewałbym bym zalewał	zalewałabym bym zalewała	zalewałobym bym zalewało	zalewalibyśmy byśmy zalewali	zalewałybyśmy byśmy zalewały
2 os.	zalewałbyś byś zalewał	zalewałabyś byś zalewała	zalewałobyś byś zalewało	zalewalibyście byście zalewali	zalewałybyście byście zalewały
3 os.	zalewałby by zalewał	zalewałaby by zalewała	zalewałoby by zalewało	zalewaliby by zalewali	zalewałyby by zalewały

bezosobnik: zalewano by

bezokolicznik: zalewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zalewając

gerundium: zalewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalewanie	zalewania
D.	zalewania	zalewań
C.	zalewaniu	zalewaniom
B.	zalewanie	zalewania
N.	zalewaniem	zalewaniami
Ms.	zalewaniu	zalewaniach
W.	zalewanie	zalewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zalewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zalewający	zalewający	zalewający	zalewające	zalewająca
D.	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającego	zalewającej
C.	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającemu	zalewającej
B.	zalewającego	zalewającego	zalewający	zalewające	zalewającą
N.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającą
Ms.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zalewający	zalewający	zalewające	zalewające
D.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających
C.	zalewającym	zalewającym	zalewającym	zalewającym
B.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewające
N.	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi	zalewającymi
Ms.	zalewających	zalewających	zalewających	zalewających

Składnia

	+	zalewać	+	że ZDANIE
	+	zalewać	+	MOWA WPROST

Frazeologizmy

krew zalewa kogoś
nagła krew zalewa kogoś
żółć zalewa kogoś
ktoś zalewa formę
ktoś zalewa pałę
ktoś zalewa pałkę
ktoś zalewa robaka
ktoś zalewa robala
ktoś zalewa wódką coś
ktoś zalewa alkoholem coś
ktoś zalewa winem coś
ktoś zalewa się krwią
ktoś/coś zachodzi za skórę komuś
ktoś zalewa sadła za skórę komuś

Data ostatniej modyfikacji: 14.01.2024