Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szarytka |
szarytki |
|
| D. | szarytki |
szarytek |
|
| C. | szarytce |
szarytkom |
|
| B. | szarytkę |
szarytki |
|
| N. | szarytką |
szarytkami |
|
| Ms. | szarytce |
szarytkach |
|
| W. | szarytko |
szarytki |
1. siostra
Definicja
Pochodzenie
Z fr. charité (ż) - zapożyczenie z łac. caritas 'czułość, miłość'.
Odnotowane w polszczyźnie formy szaretka , szara siostra wskazują na ludowe skojarzenie z rodzimym przymiotnikiem szary , od domniemanego koloru habitu szarytek (por.).
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | siostra miłosierdzia | |
| hiperonimy: | siostra |
Cytaty
|
Siostra Antonina Król, szarytka z Dąbrowy Tarnowskiej, pracuje w stacjonarnym hospicjum. Przyznaje, że nie jest to łatwe zajęcie. źródło: NKJP: (VIG): Pielęgniarki w habitach, Dziennik Zachodni, 2005-09-15 |
|
|
Jedna ze studentek, która niebawem zaczęła opuszczać zajęcia i w końcu została szarytką, zabrała mnie na spotkanie u dominikanów [...]. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006 |
|
|
Szarytki pracują tylko w czterech warszawskich szpitalach - po dwie, trzy siostry w każdym. źródło: NKJP: Beata Pawlak: Reportaż, Gazeta Wyborcza, 1994-10-21 |
2. sikorka
Definicja
Pochodzenie
Nazwa hybrydalna. Barwa upierzenia ptaka pozwala na łączenie z rodzimym przymiotnikiem szary (zob.). Postać szarytka (z rzekomym przyrostkiem -ytka [-etka (?)], wariantywnym do -otka w rzeczowniku szarotka) jest prawdopodobnie rezultatem skojarzenia z domniemanym kolorem habitu sióstr Miłosierdzia Bożego (por. szarytka (siostra). Nie można wykluczyć oddziaływania innej nazwy ptaka tego samego gatunku bogatka .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | sikora uboga | |
| hiperonimy: | sikora |
Cytaty
|
Szarytka (sikorka uboga), Poecile (Parus) palustris, obiekt wieloletnich badań w Puszczy. źródło: Internet: las.biol.uni.wroc.pl |
|
|
Obok zleciały się sikorki: bogatka, szarytka i modra – bezbłędnie rozpoznaje pan Mirosław. źródło: NKJP: Iza Salamon: Tu znalazłem swoje miejsce, Tygodnik Rybnicki, 2007-01-09 |
|
|
Na drugi świat próbowała go wyprawić ptaszyna wielkości wróbelka, konkretnie: sikora uboga, zwana szarytką. źródło: NKJP: Anna Gabińska: Puszcza jak z dzikiej bajki, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-01-20 |