UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odsłaniać się

Chronologizacja

2 połowa XIX w., SJPDor
Trudności w ustaleniu ścisłej datacji wynikają z wykorzystania w SJPDor kolejnych wydań wielu źródeł, w haśle przytoczono zaś liczne cytaty.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odsłaniam się	odsłaniamy się
2 os.	odsłaniasz się	odsłaniacie się
3 os.	odsłania się	odsłaniają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odsłaniałem się +(e)m się odsłaniał	odsłaniałam się +(e)m się odsłaniała	odsłaniałom się +(e)m się odsłaniało	odsłanialiśmy się +(e)śmy się odsłaniali	odsłaniałyśmy się +(e)śmy się odsłaniały
2 os.	odsłaniałeś się +(e)ś się odsłaniał	odsłaniałaś się +(e)ś się odsłaniała	odsłaniałoś się +(e)ś się odsłaniało	odsłanialiście się +(e)ście się odsłaniali	odsłaniałyście się +(e)ście się odsłaniały
3 os.	odsłaniał się	odsłaniała się	odsłaniało się	odsłaniali się	odsłaniały się

bezosobnik: odsłaniano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się odsłaniał będę się odsłaniać	będę się odsłaniała będę się odsłaniać	będę się odsłaniało będę się odsłaniać	będziemy się odsłaniali będziemy się odsłaniać	będziemy się odsłaniały będziemy się odsłaniać
2 os.	będziesz się odsłaniał będziesz się odsłaniać	będziesz się odsłaniała będziesz się odsłaniać	będziesz się odsłaniało będziesz się odsłaniać	będziecie się odsłaniali będziecie się odsłaniać	będziecie się odsłaniały będziecie się odsłaniać
3 os.	będzie się odsłaniał będzie się odsłaniać	będzie się odsłaniała będzie się odsłaniać	będzie się odsłaniało będzie się odsłaniać	będą się odsłaniali będą się odsłaniać	będą się odsłaniały będą się odsłaniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odsłaniajmy się
2 os.	odsłaniaj się	odsłaniajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odsłaniałbym się bym się odsłaniał	odsłaniałabym się bym się odsłaniała	odsłaniałobym się bym się odsłaniało	odsłanialibyśmy się byśmy się odsłaniali	odsłaniałybyśmy się byśmy się odsłaniały
2 os.	odsłaniałbyś się byś się odsłaniał	odsłaniałabyś się byś się odsłaniała	odsłaniałobyś się byś się odsłaniało	odsłanialibyście się byście się odsłaniali	odsłaniałybyście się byście się odsłaniały
3 os.	odsłaniałby się by się odsłaniał	odsłaniałaby się by się odsłaniała	odsłaniałoby się by się odsłaniało	odsłanialiby się by się odsłaniali	odsłaniałyby się by się odsłaniały

bezosobnik: odsłaniano by się

bezokolicznik: odsłaniać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: odsłaniając się

gerundium: odsłanianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odsłanianie się	odsłaniania się
D.	odsłaniania się	odsłaniań się
C.	odsłanianiu się	odsłanianiom się
B.	odsłanianie się	odsłaniania się
N.	odsłanianiem się	odsłanianiami się
Ms.	odsłanianiu się	odsłanianiach się
W.	odsłanianie się	odsłaniania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: odsłaniający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odsłaniający się	odsłaniający się	odsłaniający się	odsłaniające się	odsłaniająca się
D.	odsłaniającego się	odsłaniającego się	odsłaniającego się	odsłaniającego się	odsłaniającej się
C.	odsłaniającemu się	odsłaniającemu się	odsłaniającemu się	odsłaniającemu się	odsłaniającej się
B.	odsłaniającego się	odsłaniającego się	odsłaniający się	odsłaniające się	odsłaniającą się
N.	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającą się
Ms.	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odsłaniający się	odsłaniający się	odsłaniające się	odsłaniające się
D.	odsłaniających się	odsłaniających się	odsłaniających się	odsłaniających się
C.	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającym się	odsłaniającym się
B.	odsłaniających się	odsłaniających się	odsłaniających się	odsłaniające się
N.	odsłaniającymi się	odsłaniającymi się	odsłaniającymi się	odsłaniającymi się
Ms.	odsłaniających się	odsłaniających się	odsłaniających się	odsłaniających się

odpowiednik aspektowy: odsłonić się

Pochodzenie

Zob. odsłaniać

1. o widoku

Definicja

będąc wcześniej niewidocznym, po zniknięciu jakiejś przeszkody lub jej przesunięciu się stawać się widocznym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odkrywać się
	antonimy:	przesłaniać się, zasłaniać się

Połączenia

widok odsłania się

Cytaty

	Pełen napięcia rozglądałem się dokoła. Wspaniały, rozległy widok odsłaniał się pode mną. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954
	Strome zbocza kuesty poddane są silniejszemu oddziaływaniu erozji [...]. W wyniku jej działania odsłania się lita skała. źródło: NKJP: (URE): We Lwówku (prawie) jak w Szwajcarii, Gazeta Wrocławska, 1999-07-23
	Tak wspaniale zarzucała jedną nogę na drugą i pod spódnicą odsłaniały się jej uda. źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010
	Po kilku krokach odsłania się przed nami wspaniała panorama szczytów [...]. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Zakopane i Tatry: przewodnik, 1995

2. o firance

Definicja

będąc ściąganym na boki lub do góry, umożliwiać komuś zobaczenie kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

kurtyna odsłania się

Cytaty

Światła na widowni gasną, kurtyna się odsłania.

źródło: NKJP: Katarzyna Lubiniecka: Naszemu księdzu się nie odmawia, Gazeta Wyborcza, 1998-04-03

Odsłania się kurtyna po którymś akcie: inne miejsce, inny kraj, inne lata, nowe dekoracje.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975-1977

3. w szermierce

Definicja

przez nieuwagę zajmować jakąś pozycję lub stanowisko i narażać się na atak

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

- Nie tak... nie odsłaniaj się... najpierw pozycja zasadnicza, a teraz atak...

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Jak większość zapamiętałych szermierzy[...], idąc za pchnięciem, chwilami się odsłania i wówczas łatwo zadać mu cios.

źródło: NKJP: R.Z.: Recenzja i preambuła, Almanach Humanistyczny „Bez wiedzy i zgody...”, 1986, nr 5

Przez chwilę wydawało się, że książę zrezygnuje, ale zamiast tego przyjął pozycję szermierczą. – Bądź ostrożniejszy, wasza wysokość, i nie odsłaniaj się tak bardzo – pouczył go przeciwnik.

źródło: NKJP: Raymond E. Feist: Król Lisów, Esensja, 2005-11

4. o tajemnicy

Definicja

będąc wcześniej utajnionym, stawać się powszechnie znanym

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odkrywać się

Połączenia

tajemnice czegoś odsłaniają się

Cytaty

	Przewiduję, że z czasem Królewskie Towarzystwo Chemiczne uczyni cię swoim członkiem. Dostrzegam to wydarzenie w chwilach, gdy odsłania się przede mną przyszłość. źródło: NKJP: Marek Jarosz: Déjà vu i inne opowiadania, 2003
	Na chwilę mnie ta myśl wstrzymała od pisania, ale zaraz doszedłem do wniosku, że przecież już teraz tego nie zmienię. Losy moich bohaterów odsłaniają się przede mną z nieubłaganą konsekwencją i nie da się nimi dowolnie manewrować [...]. źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008
	Kobiety są takie skomplikowane. Myślą i czują inaczej. Niewielką miał o nich wiedzę, ale ilekroć zbliżał się do nich, odsłaniał się przed nim rąbek tajemnicy. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991
	Historia jej życia odsłaniała się przede mną powoli, fragmentami. źródło: NKJP: Remigiusz Grzela: Bądź moim Bogiem (?), 2007
	Tajemnica ich przyjaźni odsłania się dopiero w ostatniej rozmowie [...]. źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Klimat życia i klimat literatury : 1948-1967, 2001

Składnia

odsłaniać się

(przed KIM)

5. ze swoimi zamiarami

Definicja

ujawniać swoje prawdziwe intencje, emocje lub pragnienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odkrywać się, otwierać się

Cytaty

	Vig odsłania się, zaczyna snuć melancholijną opowieść o sobie, swoim życiu, wyrobionych przez lata postawach, podejmowanych decyzjach. źródło: NKJP: Jakub Gałka: Spowiedź starego człowieka, Esensja, 2007-12
	Agana [...] wyjawia „opętanemu” przez siebie żołnierzowi swą naturę [...]. Podobnie Kaila – odsłania się przed dopiero co poznaną Xiu, jakby zapominając o latach ukrywania swego prawdziwego ja. źródło: NKJP: Michał Kubalski: Daleko od starego przyciągania ziemskiego, Esensja, 2009-11-08
	Dopiero w swych listach twórca psychologii głębi odsłania się ze swoimi spostrzeżeniami, intuicjami i myślami, które niekiedy są jeszcze niesprecyzowane [...]. źródło: Internet: piotrpiotrowski.com
	Nagle poczułem, że [...] jestem wobec rodziców zbyt szczery. Zawsze gdy za bardzo się odsłaniałem, prowokowało to ich do zadawania niekończącej się serii pytań. źródło: NKJP: Mirosław Tomaszewski: UGI, 2006
	[...] Gombrowicz władczy i jawnie a pogodnie walczący w Dzienniku odsłania się najpełniej. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Urlo, 1977

Składnia

odsłaniać się

(przed KIM) + (z CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 27.05.2017