UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prosić się

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

1. o pieniądze

Definicja

uporczywie i w sposób męczący zwracać się do kogoś, aby coś uzyskać lub by kogoś do czegoś skłonić

Pochodzenie

Zob. prosić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

napraszać się

Połączenia

prosić się do wojska
prosić się o pieniądze, o podwiezienie, o pomoc

Cytaty

	Marcin nie będzie przychodził do pana i prosił się o pieniądze. To urząd powinien sam wyjść z inicjatywą pomocy osobie, która promuje nasze miasto. źródło: Internet
	Surma, zmęczony bezczynnością i niewiedzą, kilkakroć jeździł do powiatu do zarządu PNZ-u. Najmował furmankę, prosił się, żeby go podwieźć. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	Ta sytuacja jest dla niej ciężka. Ale nie proś się, aby została z Tobą. Bo i tak zrobi, co zechce. źródło: NKJP: www.forumowisko.pl
	Najstarszy Stefan był w wojsku. Poszedł na ochotnika. Nie miał wprawdzie osiemnastu lat, ale prosił się do wojska, więc przymknięto oczy na kilka brakujących miesięcy. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	- A dla mnie? - prosi się Wawruszko. źródło: KWSJP: Igor Newerly: Pamiątka z celulozy, 1952

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	proszę się	prosimy się
2 os.	prosisz się	prosicie się
3 os.	prosi się	proszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłem się +(e)m się prosił	prosiłam się +(e)m się prosiła	prosiłom się +(e)m się prosiło	prosiliśmy się +(e)śmy się prosili	prosiłyśmy się +(e)śmy się prosiły
2 os.	prosiłeś się +(e)ś się prosił	prosiłaś się +(e)ś się prosiła	prosiłoś się +(e)ś się prosiło	prosiliście się +(e)ście się prosili	prosiłyście się +(e)ście się prosiły
3 os.	prosił się	prosiła się	prosiło się	prosili się	prosiły się

bezosobnik: proszono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się prosił będę się prosić	będę się prosiła będę się prosić	będę się prosiło będę się prosić	będziemy się prosili będziemy się prosić	będziemy się prosiły będziemy się prosić
2 os.	będziesz się prosił będziesz się prosić	będziesz się prosiła będziesz się prosić	będziesz się prosiło będziesz się prosić	będziecie się prosili będziecie się prosić	będziecie się prosiły będziecie się prosić
3 os.	będzie się prosił będzie się prosić	będzie się prosiła będzie się prosić	będzie się prosiło będzie się prosić	będą się prosili będą się prosić	będą się prosiły będą się prosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		prośmy się
2 os.	proś się	proście się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłbym się bym się prosił	prosiłabym się bym się prosiła	prosiłobym się bym się prosiło	prosilibyśmy się byśmy się prosili	prosiłybyśmy się byśmy się prosiły
2 os.	prosiłbyś się byś się prosił	prosiłabyś się byś się prosiła	prosiłobyś się byś się prosiło	prosilibyście się byście się prosili	prosiłybyście się byście się prosiły
3 os.	prosiłby się by się prosił	prosiłaby się by się prosiła	prosiłoby się by się prosiło	prosiliby się by się prosili	prosiłyby się by się prosiły

bezosobnik: proszono by się

bezokolicznik: prosić się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

prosząc się

gerundium: proszenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	proszenie się	proszenia się
D.	proszenia się	proszeń się
C.	proszeniu się	proszeniom się
B.	proszenie się	proszenia się
N.	proszeniem się	proszeniami się
Ms.	proszeniu się	proszeniach się
W.	proszenie się	proszenia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: proszący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	proszący się	proszący się	proszący się	proszące się	prosząca się
D.	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącej się
C.	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącej się
B.	proszącego się	proszącego się	proszący się	proszące się	proszącą się
N.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącą się
Ms.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	proszący się	proszący się	proszące się	proszące się
D.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się
C.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się
B.	proszących się	proszących się	proszących się	proszące się
N.	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się
Ms.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się

Składnia

Rz_osobowy	+	prosić się	+	o CO
Rz_osobowy	+	prosić się	+	żeby ZDANIE
Rz_osobowy	+	prosić się	+	MOWA WPROST

2. o kłopoty

Definicja

prowokować swoim zachowaniem złą dla siebie sytuację

Pochodzenie

Zob. prosić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

napraszać się

Połączenia

prosić się o kłopoty, o lanie, o śmierć

Cytaty

Przeżyłem to kiblowanie, trzeba przyznać - boleśnie, ale pewnie sam się prosiłem o takie potraktowanie.

źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

– Jak nie rozumie, co się do niego mówi, sam jest sobie winien. Po prostu prosił się, żeby mu przyłożyć.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999

Czyż nie wiedziałaś o tym? Czyż cię nie przestrzegaliśmy? Ale ponieważ sama tego chciałaś, sama się o to prosiłaś, właśnie to cię spotkało.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	proszę się	prosimy się
2 os.	prosisz się	prosicie się
3 os.	prosi się	proszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłem się +(e)m się prosił	prosiłam się +(e)m się prosiła	prosiłom się +(e)m się prosiło	prosiliśmy się +(e)śmy się prosili	prosiłyśmy się +(e)śmy się prosiły
2 os.	prosiłeś się +(e)ś się prosił	prosiłaś się +(e)ś się prosiła	prosiłoś się +(e)ś się prosiło	prosiliście się +(e)ście się prosili	prosiłyście się +(e)ście się prosiły
3 os.	prosił się	prosiła się	prosiło się	prosili się	prosiły się

bezosobnik: proszono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się prosił będę się prosić	będę się prosiła będę się prosić	będę się prosiło będę się prosić	będziemy się prosili będziemy się prosić	będziemy się prosiły będziemy się prosić
2 os.	będziesz się prosił będziesz się prosić	będziesz się prosiła będziesz się prosić	będziesz się prosiło będziesz się prosić	będziecie się prosili będziecie się prosić	będziecie się prosiły będziecie się prosić
3 os.	będzie się prosił będzie się prosić	będzie się prosiła będzie się prosić	będzie się prosiło będzie się prosić	będą się prosili będą się prosić	będą się prosiły będą się prosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		prośmy się
2 os.	proś się	proście się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłbym się bym się prosił	prosiłabym się bym się prosiła	prosiłobym się bym się prosiło	prosilibyśmy się byśmy się prosili	prosiłybyśmy się byśmy się prosiły
2 os.	prosiłbyś się byś się prosił	prosiłabyś się byś się prosiła	prosiłobyś się byś się prosiło	prosilibyście się byście się prosili	prosiłybyście się byście się prosiły
3 os.	prosiłby się by się prosił	prosiłaby się by się prosiła	prosiłoby się by się prosiło	prosiliby się by się prosili	prosiłyby się by się prosiły

bezosobnik: proszono by się

bezokolicznik: prosić się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

prosząc się

gerundium: proszenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	proszenie się	proszenia się
D.	proszenia się	proszeń się
C.	proszeniu się	proszeniom się
B.	proszenie się	proszenia się
N.	proszeniem się	proszeniami się
Ms.	proszeniu się	proszeniach się
W.	proszenie się	proszenia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: proszący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	proszący się	proszący się	proszący się	proszące się	prosząca się
D.	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącej się
C.	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącej się
B.	proszącego się	proszącego się	proszący się	proszące się	proszącą się
N.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącą się
Ms.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	proszący się	proszący się	proszące się	proszące się
D.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się
C.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się
B.	proszących się	proszących się	proszących się	proszące się
N.	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się
Ms.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się

Składnia

Rz_osobowy	+	prosić się	+	o CO
	+	prosić się	+	żeby ZDANIE

3. o remont

Definicja

wymagać jakiejś interwencji lub innych działań

Pochodzenie

Zob. prosić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

prosić się o interwencję, o monografię, o poprawienie, o remont, o rzetelną ocenę, o rozbudowę

Cytaty

	Wbrew złej koniunkturze na światowych giełdach od grudnia ceny na japońskim rynku wzrosły o 14 proc. i aż prosiły się o obniżkę. źródło: NKJP: Rynki papierów wartościowych, Gazeta Wyborcza, 1994-04-18
	Zwolniły się pomieszczenia, w których dotychczas składowano węgiel i koks. Taka przestrzeń aż prosiła się o jakieś zagospodarowanie. źródło: NKJP: (TZ): Scena w kotłowni, Dziennik Polski, 1999-11-13
	Chodnik przy ulicy Rogera od lat prosił się o remont. źródło: NKJP: Adrian Czarnota: Tańszy nie znaczy lepszy, Nowiny Raciborskie, 2008-08-26
	Przedstawione wyżej rozważania teoretyczne proszą się o praktyczną egzemplifikację. źródło: KWSJP: Michał Zieliński: Uogólnione prawo Goodharta, prasa, 1998
	Do dziś jest tam niezły stok narciarsko-saneczkarski, który aż się prosi, by go wykorzystać. źródło: KWSJP: B.P.: Mazowiecki park krajobrazowy (3), EKO-U Nas, 2000, nr 6

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	proszę się	prosimy się
2 os.	prosisz się	prosicie się
3 os.	prosi się	proszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłem się +(e)m się prosił	prosiłam się +(e)m się prosiła	prosiłom się +(e)m się prosiło	prosiliśmy się +(e)śmy się prosili	prosiłyśmy się +(e)śmy się prosiły
2 os.	prosiłeś się +(e)ś się prosił	prosiłaś się +(e)ś się prosiła	prosiłoś się +(e)ś się prosiło	prosiliście się +(e)ście się prosili	prosiłyście się +(e)ście się prosiły
3 os.	prosił się	prosiła się	prosiło się	prosili się	prosiły się

bezosobnik: proszono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się prosił będę się prosić	będę się prosiła będę się prosić	będę się prosiło będę się prosić	będziemy się prosili będziemy się prosić	będziemy się prosiły będziemy się prosić
2 os.	będziesz się prosił będziesz się prosić	będziesz się prosiła będziesz się prosić	będziesz się prosiło będziesz się prosić	będziecie się prosili będziecie się prosić	będziecie się prosiły będziecie się prosić
3 os.	będzie się prosił będzie się prosić	będzie się prosiła będzie się prosić	będzie się prosiło będzie się prosić	będą się prosili będą się prosić	będą się prosiły będą się prosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		prośmy się
2 os.	proś się	proście się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłbym się bym się prosił	prosiłabym się bym się prosiła	prosiłobym się bym się prosiło	prosilibyśmy się byśmy się prosili	prosiłybyśmy się byśmy się prosiły
2 os.	prosiłbyś się byś się prosił	prosiłabyś się byś się prosiła	prosiłobyś się byś się prosiło	prosilibyście się byście się prosili	prosiłybyście się byście się prosiły
3 os.	prosiłby się by się prosił	prosiłaby się by się prosiła	prosiłoby się by się prosiło	prosiliby się by się prosili	prosiłyby się by się prosiły

bezosobnik: proszono by się

bezokolicznik: prosić się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

prosząc się

gerundium: proszenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	proszenie się	proszenia się
D.	proszenia się	proszeń się
C.	proszeniu się	proszeniom się
B.	proszenie się	proszenia się
N.	proszeniem się	proszeniami się
Ms.	proszeniu się	proszeniach się
W.	proszenie się	proszenia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: proszący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	proszący się	proszący się	proszący się	proszące się	prosząca się
D.	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącej się
C.	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącej się
B.	proszącego się	proszącego się	proszący się	proszące się	proszącą się
N.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącą się
Ms.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	proszący się	proszący się	proszące się	proszące się
D.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się
C.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się
B.	proszących się	proszących się	proszących się	proszące się
N.	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się
Ms.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się

Składnia

Rz_nieżywotny	+	prosić się	+	o CO
Rz_nieżywotny	+	prosić się	+	żeby ZDANIE

4. o świni

Definicja

o samicy świni lub dzika: wydawać na świat potomstwo

Pochodzenie

psł. *porsiti sę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta leśne i polne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

rodzić

Połączenia

maciora, świnia prosi się

Cytaty

Ludzie zmuszeni do ratowania się, często nie mieli czasu pomóc zwierzętom. Choć byli i tacy, którzy potrafili w sześć godzin przenieść 250 świń na piętro. Jednemu gospodarzowi świnia prosiła się na balkonie.

źródło: NKJP: Tygodnik Podhalański, 1997

Przy naturalnym kryciu maciora prosi się [...] po 114 dniach.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	proszę się	prosimy się
2 os.	prosisz się	prosicie się
3 os.	prosi się	proszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłem się +(e)m się prosił	prosiłam się +(e)m się prosiła	prosiłom się +(e)m się prosiło	prosiliśmy się +(e)śmy się prosili	prosiłyśmy się +(e)śmy się prosiły
2 os.	prosiłeś się +(e)ś się prosił	prosiłaś się +(e)ś się prosiła	prosiłoś się +(e)ś się prosiło	prosiliście się +(e)ście się prosili	prosiłyście się +(e)ście się prosiły
3 os.	prosił się	prosiła się	prosiło się	prosili się	prosiły się

bezosobnik: proszono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się prosił będę się prosić	będę się prosiła będę się prosić	będę się prosiło będę się prosić	będziemy się prosili będziemy się prosić	będziemy się prosiły będziemy się prosić
2 os.	będziesz się prosił będziesz się prosić	będziesz się prosiła będziesz się prosić	będziesz się prosiło będziesz się prosić	będziecie się prosili będziecie się prosić	będziecie się prosiły będziecie się prosić
3 os.	będzie się prosił będzie się prosić	będzie się prosiła będzie się prosić	będzie się prosiło będzie się prosić	będą się prosili będą się prosić	będą się prosiły będą się prosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		prośmy się
2 os.	proś się	proście się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prosiłbym się bym się prosił	prosiłabym się bym się prosiła	prosiłobym się bym się prosiło	prosilibyśmy się byśmy się prosili	prosiłybyśmy się byśmy się prosiły
2 os.	prosiłbyś się byś się prosił	prosiłabyś się byś się prosiła	prosiłobyś się byś się prosiło	prosilibyście się byście się prosili	prosiłybyście się byście się prosiły
3 os.	prosiłby się by się prosił	prosiłaby się by się prosiła	prosiłoby się by się prosiło	prosiliby się by się prosili	prosiłyby się by się prosiły

bezosobnik: proszono by się

bezokolicznik: prosić się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

prosząc się

gerundium: proszenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	proszenie się	proszenia się
D.	proszenia się	proszeń się
C.	proszeniu się	proszeniom się
B.	proszenie się	proszenia się
N.	proszeniem się	proszeniami się
Ms.	proszeniu się	proszeniach się
W.	proszenie się	proszenia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: proszący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	proszący się	proszący się	proszący się	proszące się	prosząca się
D.	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącego się	proszącej się
C.	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącemu się	proszącej się
B.	proszącego się	proszącego się	proszący się	proszące się	proszącą się
N.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącą się
Ms.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	proszący się	proszący się	proszące się	proszące się
D.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się
C.	proszącym się	proszącym się	proszącym się	proszącym się
B.	proszących się	proszących się	proszących się	proszące się
N.	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się	proszącymi się
Ms.	proszących się	proszących się	proszących się	proszących się

odpowiednik aspektowy: oprosić się

Składnia

Rz_żywotny

prosić się

Data ostatniej modyfikacji: 12.11.2011