Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *zakonъ 'obowiązujące zasady, prawo' < 'początek, koniec'
W etymologicznym związku z zacząć (zob.)
1. franciszkanów
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach własnych, np. Franciszkański Zakon Świeckich , Prowincjalny Zakon Pijarów , Świecki Zakon Karmelitów Bosych , Zakon Kawalerów Maltańskich , Zakon Szpitalny oo. Bonifratrów , Zakon Braci Mniejszych .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem
Połączenia
- męski, żeński; niemiecki, polski; krakowski; najstarszy, średniowieczny; świecki; pustelniczy; potężny zakon; zakon benedyktyński, bernardyński, cysterski, dominikański, franciszkański, jezuicki, karmelitański...; inflancki, krzyżacki, maltański; zakony klauzurowe, kontemplacyjne, misyjne; katolickie; religijne; mnisze; bezhabitowe; rycerskie
- zakon albertynów, augustianów, benedyktynów, bernardynów, bonifratrów, bożogrobców/bożogrobowców, cystersów, franciszkanów, jezuitów, kamedułów, kapucynów, karmelitów, norbertanów, paulinów, pijarów, redemptorystów, salezjanów, salwatorianów, sercanów, werbistów; albertynek, klarysek, karmelitanek, urszulanek...; templariuszy
- zakon o surowej, ścisłej... regule; zakony w Polsce
- zakony i klasztory, zakony i kongregacje (duchowne); diecezje i zakony, parafie i zakony
- matka generalna; kapituła; prowincjał, przełożony, wizytator (generalny); damy; dzieje; kasata zakonu
- kandydat; przynależność do zakonu; brat, ksiądz, mnich, ojciec, siostry z jakiegoś zakonu
- zwycięstwo nad zakonem krzyżackim; kontakt, rozmowy z zakonem; rozprawa, walka, wojna z zakonem krzyżackim
- ileś lat; życie w zakonie
- zakon powstał, prowadzi coś
- wybrać; założyć; opuścić / opuszczać, porzucić; rozwiązać, skasować, zlikwidować; sprowadzić; zreformować, pokonać zakon
- być zakonem
- iść, pójść, trafić, wstąpić / wstępować, należeć; przyjąć /przyjmować do zakonu; odejść / odchodzić, wystąpić z zakonu
- być, przebywać, żyć w zakonie
Cytaty
|
Kiedy ktoś wstępuje do zakonu, zwykle musi wyrzec się wielu rzeczy, między innymi założenia własnej rodziny, swobodnego dysponowania dobrami materialnymi, własnej wolności. źródło: NKJP: Jan Paulas: Oni nas stworzyli, 2002 |
|
|
Kameduli są zakonem kontemplacyjnym: koncentrują swoje życie i działanie na kontemplacji Boga. Łączą życie wewnętrzne z pracą, ascezę osobistą z rozważaniem Słowa Bożego, liturgią i modlitwą. źródło: NKJP: (MM): Ucho przy ścianie data, Dziennik Polski, 2000-08-16 |
|
|
Pierwotnym celem zakonów rycerskich była obrona pielgrzymów przybywających do Palestyny. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996 |
|
|
W 1725 roku wuj Stanisława Konarskiego biskup Jan Tarło zafundował siostrzeńcowi studia zagraniczne. Wysłał go do Rzymu do Collegium Nazarenum prowadzonego przez zakon pijarów. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995 |
|
|
[...] podczas uroczystej mszy w klasztorze o. Cystersów w Mogile, opat generalny zakonu [...] udzieli benedykcji, czyli szczególnego błogosławieństwa [...] nowemu przełożonemu zakonu w Mogile. źródło: NKJP: Biali bracia, Dziennik Polski, 2001-01-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zakon |
zakony |
|
| D. | zakonu |
zakonów |
|
| C. | zakonowi |
zakonom |
|
| B. | zakon |
zakony |
|
| N. | zakonem |
zakonami |
|
| Ms. | zakonie |
zakonach |
|
| W. | zakonie |
zakony |
Składnia
|
+ | zakon | + |
(KOGO)
|
2. prawo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Połączenia
- zakon Boży, Pański
- być wiernym zakonowi
- wypełniać zakon
Cytaty
|
[...] jakkolwiek rozum ludzki nie był otoczony pogardą, to zawsze miał to być rozum, chodzący ścieżką zakonu Pańskiego, rozum - wyrażając się językiem doktorów Kościoła - prześwietlony słońcem nadprzyrodzonej wiedzy. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Legendy nowoczesności: eseje okupacyjne, 1996 |
|
|
Rasa niemiecka była lepsza od innych, to dla Stucklera nie ulegało wątpliwości, tak jak nie ulegało wątpliwości dla wielu Anglików, że są najświetniejszym narodem ziemi, jak dla Żydów, którzy wierni byli Zakonowi, nie ulegało wątpliwości, że są narodem wybranym przez Boga [...] źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986 |
|
|
Słuchajcie władców nie ze strachu tylko, ale sercem... Kochajcie... Nie gorszcie słabych... Kochajcie... kochajcie... Kto kocha, ten wypełnia Zakon... źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
|
|
Szerzy się kacerstwo, mnoży apostazja. Jak grzyby po deszczu wyrastają fałszywi prorocy, gotowi fałszywymi swymi naukami Boży Zakon wykoślawiać. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
Niech nam pobłogosławi Pan Miłosierny! Niech Jego łaska i światło spłyną na serca patriotów... żebyśmy przy Bożym zakonie wytrwali, kościołów i domów spokój uratowali... źródło: NKJP: Marian Pankowski: Teatrowanie nad świętym barszczem, 1968 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zakon |
zakony |
|
| D. | zakonu |
zakonów |
|
| C. | zakonowi |
zakonom |
|
| B. | zakon |
zakony |
|
| N. | zakonem |
zakonami |
|
| Ms. | zakonie |
zakonach |
|
| W. | zakonie |
zakony |
Inne uwagi
Zwykle lp