UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tłusty

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *tl̥stъ [< *tŭlz-to-] 'napęczniały, mający dużą objętość, gruby'

Pierwotny imiesłów bierny na -tъ od niezaświadczonych w językach słowiańskich kontynuantów psł. *tl̥z-ti. Na taką prapostać wskazują odpowiedniki bałtyckie: litew. tulžti, tulžtù 'pęcznieć, nabrzmiewać (np. od wilgoci)', łot. tulzt ‘nabrzmiewać’.

1. związany z tłuszczem - lepką substancją

Definicja

związany z tłuszczem - lepką substancją

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

1.a posiłek

Definicja

przygotowany z dużą ilością tłuszczu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

tłusty posiłek; rosół; tłusta potrawa; tłuste jedzenie

Cytaty

	Mama nigdy nie paliła i nie piła alkoholu - zapewniała rodzina. - Ale za to do dzisiaj uwielbia jadać tłuste potrawy i słodkości. źródło: NKJP: (RO): Słodka stulatka, Dziennik Polski, 2005-01-12
	Bardzo przydały mi się te zajęcia, mam chorego męża i muszę mu podawać dietetyczne potrawy [...]. Tego nauczyłam się w szkole. - Teraz robię więcej sałatek i mniej tłuste posiłki. źródło: NKJP: (PAM): Koniec szkoły. Teraz wiemy jak zdrowo żyć, Gazeta Pomorska, 2009-11-03
	Jeszcze dzisiaj w wielu środowiskach [...] tłuste jedzenie jest synonimem dobrego jedzenia. Do dzisiaj obfitość pożywienia pozostała jednym z wyznaczników pozycji społecznej i zamożności. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005
	Wyobrażałem sobie, że w Chinach serwuje się takie same potrawy jak w chińskich restauracjach w Polsce. W rzeczywistości jedzenie jest tam o wiele tłustsze [...]. źródło: NKJP: Marek Gilarski: Z węża im nie smakuje, Dziennik Polski, 2006-12-30

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

1.b garnek

Definicja

brudny od tłuszczu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

tłusty garnek; tłusta plama; serwetka; tłuste palce; talerze; spodnie; płachty papieru

Cytaty

	[...] jestem zmęczona bo musiałam zmywać tłuste talerze i garnki. źródło: Internet
	Lśniące od tłuszczu wargi mlaskają, tłuste palce oblizywane są z cmokaniem, za okno lecą papiery i łupki. źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957
	Obok ganku pozostał też Jasio Kret, ale tu sprawa była jasna: wiązał sznurek do trzymanych w zębach okularów. Mamrotał coś sam do siebie, głośniej powtarzając tylko „bum!”, co skończyło się upadkiem szkieł na żwir. Podniósł je, wytarł o tłuste od brudu spodnie i wiązał dalej. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008
	Wrzucili talerzyki i tłuste serwetki do plastikowego wora, pożegnali się z organizatorami i ruszyli alejką w stronę parkingu. Polanę ze wstęgami dymu i zdeptaną, oszronioną murawą zostawili za sobą. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo, 2004
	Eberhard podniósł się z kałuży oleju i ze zgrozą obserwował ciemne, tłuste plamy, które znaczyły marynarkę i prążkowaną popelinową koszulę. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

1.c krem

Definicja

przypominający wyglądem i właściwościami tłuszcz

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

tłusty krem, smar

Cytaty

Jej twarz w lustrze była makabryczną maską. Włosy w nieładzie, czerwone oczy i rozmazane, czarne krechy na policzkach. Zmyła je tłustym kremem.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007

Różnego rodzaju zanieczyszczenia połączone z olejem lub smarem tworzą materiał ścierny tak niebezpieczny w wielu mechanizmach np. w napędach łańcuchowych, dlatego zastosowanie suchego smaru zamiast tłustych smarów jest zawsze bezpieczne i dające gwarancje ochrony mechanizmu przed zatarciem.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

2. związany z tłuszczem - substancją o dużej wartości kalorycznej

Definicja

zawierający dużo tłuszczu - substancji o dużej wartości kalorycznej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

antonimy:

chudy

Połączenia

tłusty ser, sos, twaróg; tłusta kiełbasa; śmietana; tłuste mięso, mleko; tłuste produkty żywnościowe, wędliny

Cytaty

	Do każdej kąpieli dolewam ciągle pół litra tłustego mleka, które wytrąca metale ciężkie, przyspieszając gojenie blizn, i natłuszcza skórę, o którą muszę teraz bardzo dbać. źródło: NKJP: Cena nowej twarzy, Dziennik Polski, 2003-05-10
	Rosjanie, w odróżnieniu od zachodnich odbiorców, cenią sobie mięso tłustsze, brali też dużo słoniny, podgardla, podrobów. źródło: NKJP: Adam Grzeszak: Chłód od wschodu, Polityka, 2006-09-09
	[...] nie masz jak świeży rydz w maśle i tłustej śmietance, delikatnie solą oraz pieprzem doprawiony. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008
	30 proc. społeczeństwa żyje w nędzy. Najbiedniejsi jedzą najtańsze warzywa i najtańsze, tłuste wędliny. źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: Posłowie o kondycji Polaków, Gazeta Wyborcza, 1996-04-24

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

3. człowiek

Definicja

pot.

odznaczający się otyłością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	gruby, kwadratowy, nalany, tęgi
	antonimy:	chudy, szczupły

Połączenia

tłusty człowiek, facet; robak; brzuch, kark, tyłek; tłusta baba, kobieta, paniusia; dłoń, powieka, twarz; tłuste dziecko; cielsko, dupsko; tłuste putta; policzki, uda

Cytaty

	[...] zwlokła tłuste cielsko z łóżka i poczłapała do drugiego pokoju. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007
	Lalka Barbie ma wprawdzie idealną figurę, ale jej rozmiary mają coraz mniej wspólnego z rzeczywistością. A rzeczywistość jest taka, że im chudsze, są ideały piękności, tym tłustsze są ich naśladowczynie. źródło: NKJP: Przegląd wiadomości niepotrzebnych, Dziennik Polski, 2002-03-04
	W jednej chwili postarzał się, pożółkł, obwisły mu tłuste policzki, ręce, zwykle skrzyżowane na brzuchu, opadły bezwładnie wzdłuż bioder. źródło: NKJP: Wiktor Gomulicki: Wspomnienia niebieskiego mundurka, 1969
	[...] u nas obrońcy ludu wożą swoje tłuste dupska w „Lanciach”, a z okien samochodów nie widać kasjerek i pracowników magazynowych. źródło: NKJP: W.Hagedorny: Rzecz - pospolita?, Tygodnik Ciechanowski, 2002-08-02
	Podobno w niektórych krajach mają odbierać za grube dzieci ich rodzicom i przekazywać państwu. U nas byłoby to dość trudne,(„ tłuste dziecko to zdrowe dziecko”), ale można by zacząć od tłustych parlamentarzystów. źródło: NKJP: Sezonie, otwórz się, Dziennik Polski, 2008-09-05

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

4. cera

Definicja

ulegający przetłuszczaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przetłuszczony
	antonimy:	suchy

Połączenia

tłusta cera, skóra; tłuste włosy

Cytaty

Na tłuste włosy dobre są też metody babuni. Przed umyciem włosów można wetrzeć w nie sok z czarnej rzodkwi lub czarnej rzepy. Działa to pobudzająco, wzmacniająco.

źródło: NKJP: Katarzyna Montgomery: Wiosna! - czapki z głów!, Gazeta Wyborcza, 1996-04-19

Unikaj kosmetyków m.in. z: lanoliną, masłem kakaowym, shea, jojobą. Substancje te [...] zatrzymują wilgoć w skórze. I mimo że mają dobroczynne działanie dla skóry suchej, to jednak skórze tłustej lub mieszanej mogą zaszkodzić.

źródło: NKJP: Danuta Bybrowska: Zamiast pudru, Gazeta Wyborcza, 1999-08-07

Przy stoliku nudziły się nad szklankami z fusami dwie dziewczyny pucułowate, o rzadkich pszennych włosach i tłustej cerze.

źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

5. beton

Definicja

mający dużo wartościowych składników

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia gleba

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane

Połączenia

tłusty beton; tłusta gleba, ziemia; zaprawa

Cytaty

	Czarna, tłusta ziemia z tamtego brzegu warta była wysiłku, rodziła zboże. źródło: NKJP: Lidia Ostałowska: KROWIA PRZEPRAWA, Gazeta Wyborcza, 1995-08-25
	Przerażająca pustka na szosie i wokół niej, czarna, tłusta gleba leży w dużej części odłogiem, gdzieniegdzie nie zebrana z pól kukurydza. źródło: NKJP: Andrzej Werner: Krew i atrament, 1997
	Tak jak planowałem wcześniej, aby móc łatwiej przykręcić konstrukcję króliczarni, do formy włożyłem we wszystkich kątach kątowniki metalowe. Następnie, na tą przygotowaną, formę wylałem 17 betoniarek – rzadkiego, tłustego betonu. źródło: Internet
	Mury na zewnątrz były otoczone z trzech stron fosą, a z jednej strona rzeką. Dźwignięte z cegły średniowiecznej, są one w środku wypełnione gruzami i kamieniami zalanymi tłustą zaprawą wapienną. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

6. druk

Definicja

grubszy sposób zapisu, używany zwykle w tytułach lub dla wyróżnienia słowa w tekście

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu wydawnictwa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

gruby

Połączenia

tłusty druk; tłusta czcionka, litera

Cytaty

Zawodniczki i zawodnicy wyróżnieni tłustym drukiem zapewnili sobie awans do Wojewódzkich Turniejów Klasyfikacyjnych/

źródło: NKJP: O awans do WTK, Dziennik Polski, 2002-09-11

[...] komisja jest za przyjęciem poprawek wyszczególnionych tłustą czcionką w druku nr 154Z, na pierwszej stronie.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 25. posiedzenia Senatu RP część 2, wersja robocza, 4. kadencja

Wadliwym okiem (minus 1,5 dioptrii z lewej strony czaszki, minus 1 - z prawej) debilnie wodzę oto po tłustych literach, które w istocie krzyczą do mnie o niewzruszonej zasadzie świata. Pocę się, na kanwie swej dykcyjnej wady nie do zabicia sylabizuję jak zawsze, niczym niekumaty Stefan z I c.

źródło: NKJP: Wierna ośla ławka, Dziennik Polski, 2003-10-10

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

7. żart

Definicja

pot.

sprośny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gruby, pikantny, sprośny

Połączenia

tłusty dowcip, kawał, żart

Cytaty

[...] nie opowiada się przy paniach tłustych dowcipów i nie porusza się tematów czysto męskich, przy których mogłyby się czuć skrępowane.

źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je : savoir-vivre przy stole, 1994

Coraz częściej zdarza się, że wielu młodych czuje się „wyzwolonych” ze skrępowania i w sposób całkiem otwarty i jawny szuka takich właśnie niedojrzałych, urzeczowionych odniesień. Nie krępują ich już wcale [...] fascynacje „tłustymi żartami”.

źródło: NKJP: Augustyn Józef: Integracja seksualna - Przewodnik w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności, 1993

Nie da się ukryć, że dzieło Feliksa Konarskiego cechują dłużyzny i monotematyczność, dlatego w scenariuszu znalazły się tłuste kawały, czyli sprośne dowcipy, przypowiastki wieprzo-pieprzne oraz utwory śpiewane na swojską nutę.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

8. rok

Definicja

obfity w sukcesy i bogactwo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

antonimy:

chudy

Połączenia

tłusty rok, miesiąc, dzień; okres; tłusta dekada; tłuste czasy, lata

Cytaty

	To już druga nagroda ekologiczna, jaką nowodębianie otrzymali w tym roku. [...] Skromne władze podkreślają, że ten tłusty rok jest nie tylko ich zasługą i wspominają o poprzednikach, którzy zapoczątkowali niektóre działania w gminie, na przykład budowę opalanej zrębkami kotłowni miejskiej. źródło: NKJP: Klaudia Tajs: Komu brawa? Komu klapsy?, Echo Dnia, 2004-12-30
	Zakończeniu minihossy w Warszawie sprzyjała sytuacja na światowych giełdach, gdzie coraz głośniej mówi się o tym, że po tłustych latach dla posiadaczy akcji nadchodzi czas zaciskania pasa. źródło: NKJP: Tomasz Prusek, Sierpień na giełdzie, Gazeta Wyborcza, 1997-09-01
	Gdy pytam go czy mógłby z tego wyżywić rodzinę, podejrzewa że z niego żartuję. - Są miesiące, że trzeba dopłacić do interesu - przekonuje. - Przezornie zostawiam sobie z tłustych miesięcy na takie czasy. źródło: NKJP: Psują się w lecie, Gazeta Krakowska, 2003-08-19
	W tym roku branżę hotelarską i gastronomiczną czekają kolejne tłuste dni , tym razem głównie z powodu imprez sportowych wysokiej rangi. źródło: NKJP: Tłuste dni dla branży hotelarskiej i gastronomicznej, Gazeta Wyborcza, 2009-06-02
	Wspomnieniem po tłustych czasach i po dawnych gospodarzach są dziś jedynie trzy zachowane świątynie - z których, niestety, tylko jedna jest czynna. źródło: NKJP: Umarłe miasto umarłych nacji, Dziennik Polski, 2000-12-08

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta
D.	tłustego	tłustego	tłustego	tłustego	tłustej
C.	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustemu	tłustej
B.	tłustego	tłustego	tłusty	tłuste	tłustą
N.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustą
Ms.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym	tłustej
W.	tłusty	tłusty	tłusty	tłuste	tłusta

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste
D.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
C.	tłustym	tłustym	tłustym	tłustym
B.	tłustych	tłustych	tłustych	tłuste
N.	tłustymi	tłustymi	tłustymi	tłustymi
Ms.	tłustych	tłustych	tłustych	tłustych
W.	tłuści	tłuści	tłuste	tłuste

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustsza tłuściejsza
D.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszej tłuściejszej
C.	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszemu tłuściejszemu	tłustszej tłuściejszej
B.	tłustszego tłuściejszego	tłustszego tłuściejszego	tłustszy tłuściejszy	tłustsze tłuściejsze	tłustszą tłuściejszą
N.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszą tłuściejszą
Ms.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszej tłuściejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tłustsi tłuściejsi	tłustsi tłuściejsi	tłustsze tłuściejsze	tłustsze tłuściejsze
D.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych
C.	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym	tłustszym tłuściejszym
B.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustsze tłuściejsze
N.	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi	tłustszymi tłuściejszymi
Ms.	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych	tłustszych tłuściejszych

Frazeologizmy

tłusty czwartek
tłusty kot

Data ostatniej modyfikacji: 24.02.2023