Chronologizacja
W postaci: zmierzk
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
Rzeczownik od dawnego (od XVI w.) czasownika zmierzkać się / smierzkać się < psł. *sъ-mŕ̥kati 'ściemniać się (o zapadaniu zmierzchu, wieczoru)' : *mŕ̥knǫti 'zacząć się ściemniać, ciemnieć, pogrążać się w mroku'
1. pora dnia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia
Połączenia
- jesienny, zimowy; listopadowy; mglisty; cichy, ciepły; fioletowy, liliowy, niebieski, szary; pierwszy, późny, wczesny; szybki; gęstniejący zmierzch
- zmierzch dnia
- zmierzch i noc, zmierzch i mgła; zmierzchy i poranki
- godzina, początek; cienie; zapadnięcie zmierzchu
- zmierzch nadciąga, nadszedł/nadchodzi, nastąpił/następuje, zapada
- zdążyć przed zmierzchem
- (od świtu, od rana) do zmierzchu; o zmierzchu, po zmierzchu; ze zmierzchem
Cytaty
|
Prosimy także pieszych, by wychodząc po zmierzchu zakładali jaśniejsze ubrania, dzięki którym kierowcy będą mogli ich zauważyć np. na poboczach. źródło: NKJP: (MADE): Tragicznie po zmierzchu, Dziennik Polski, 2001-10-30 |
|
|
Nawet w półmroku zapadającego zmierzchu widoczne były dalsze elementy fortyfikacji - zasieki i zaostrzone pale, wbite w bagnisty brzeg. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2001 |
|
|
Na drodze krętej, oznaczonej odpowiednimi znakami drogowymi, kierujący pojazdem może używać przednich świateł przeciwmgłowych od zmierzchu do świtu, również w warunkach normalnej przejrzystości powietrza. źródło: NKJP: Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 - Dz.U. z 1997r. Nr 98, poz. 602 |
|
|
Teraz, w okresie wczesnych zmierzchów zimowych, rowerzysta przemknie ci nagle przed nosem - bezszelestnie i po ciemku. źródło: NKJP: (C): Cyklisto!, Dziennik Polski, 1999-12-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zmierzch |
zmierzchy |
|
| D. | zmierzchu |
zmierzchów |
|
| C. | zmierzchowi |
zmierzchom |
|
| B. | zmierzch |
zmierzchy |
|
| N. | zmierzchem |
zmierzchami |
|
| Ms. | zmierzchu |
zmierzchach |
|
| W. | zmierzchu |
zmierzchy |
2. koniec
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | koniec |
Połączenia
- mój, swój zmierzch
- zmierzch cywilizacji, kultury; komunizmu; imperium; potęgi; Zachodu; epoki, ery; średniowiecza; życia
- obraz zmierzchu
- zapowiadać, zwiastować zmierzch
- wraz ze zmierzchem
Cytaty
|
A rozwój genetyki zapoczątkuje zmierzch chirurgii w takiej formie, jaką znamy dzisiaj. Być może już niedługo deformacje i skrócenia kończyn leczone będą zupełnie bezboleśnie i nieinwazyjnie - za pomocą osiągnięć farmakologii genetycznej. źródło: NKJP: Na równe nogi, Dziennik Polski, 1999-11-05 |
|
|
Krótko po wojnie o Pacyfik, która zbiegła się ze zmierzchem potęgi Francji pokonanej przez Prusy, w chilijskiej armii zaszła radykalna zmiana. źródło: NKJP: Maciej Stasiński: Pikelhauby i demokracja, Gazeta Wyborcza, 1998-09-18 |
|
|
Kilka lat temu zapowiadano rychły zmierzch szkolnictwa zawodowego, ale życie to zweryfikowało. źródło: NKJP: Ewa Gorczyca: Zawodówka da nam fach, prasa, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zmierzch |
zmierzchy |
|
| D. | zmierzchu |
zmierzchów |
|
| C. | zmierzchowi |
zmierzchom |
|
| B. | zmierzch |
zmierzchy |
|
| N. | zmierzchem |
zmierzchami |
|
| Ms. | zmierzchu |
zmierzchach |
|
| W. | zmierzchu |
zmierzchy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | zmierzch | + |
CZEGO
|