UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ożywać

Chronologizacja

1560, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ożywam	ożywamy
2 os.	ożywasz	ożywacie
3 os.	ożywa	ożywają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ożywałem +(e)m ożywał	ożywałam +(e)m ożywała	ożywałom +(e)m ożywało	ożywaliśmy +(e)śmy ożywali	ożywałyśmy +(e)śmy ożywały
2 os.	ożywałeś +(e)ś ożywał	ożywałaś +(e)ś ożywała	ożywałoś +(e)ś ożywało	ożywaliście +(e)ście ożywali	ożywałyście +(e)ście ożywały
3 os.	ożywał	ożywała	ożywało	ożywali	ożywały

bezosobnik: ożywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ożywał będę ożywać	będę ożywała będę ożywać	będę ożywało będę ożywać	będziemy ożywali będziemy ożywać	będziemy ożywały będziemy ożywać
2 os.	będziesz ożywał będziesz ożywać	będziesz ożywała będziesz ożywać	będziesz ożywało będziesz ożywać	będziecie ożywali będziecie ożywać	będziecie ożywały będziecie ożywać
3 os.	będzie ożywał będzie ożywać	będzie ożywała będzie ożywać	będzie ożywało będzie ożywać	będą ożywali będą ożywać	będą ożywały będą ożywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ożywajmy
2 os.	ożywaj	ożywajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ożywałbym bym ożywał	ożywałabym bym ożywała	ożywałobym bym ożywało	ożywalibyśmy byśmy ożywali	ożywałybyśmy byśmy ożywały
2 os.	ożywałbyś byś ożywał	ożywałabyś byś ożywała	ożywałobyś byś ożywało	ożywalibyście byście ożywali	ożywałybyście byście ożywały
3 os.	ożywałby by ożywał	ożywałaby by ożywała	ożywałoby by ożywało	ożywaliby by ożywali	ożywałyby by ożywały

bezosobnik: ożywano by

bezokolicznik: ożywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ożywając

gerundium: ożywanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ożywanie	ożywania
D.	ożywania	ożywań
C.	ożywaniu	ożywaniom
B.	ożywanie	ożywania
N.	ożywaniem	ożywaniami
Ms.	ożywaniu	ożywaniach
W.	ożywanie	ożywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ożywający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ożywający	ożywający	ożywający	ożywające	ożywająca
D.	ożywającego	ożywającego	ożywającego	ożywającego	ożywającej
C.	ożywającemu	ożywającemu	ożywającemu	ożywającemu	ożywającej
B.	ożywającego	ożywającego	ożywający	ożywające	ożywającą
N.	ożywającym	ożywającym	ożywającym	ożywającym	ożywającą
Ms.	ożywającym	ożywającym	ożywającym	ożywającym	ożywającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ożywający	ożywający	ożywające	ożywające
D.	ożywających	ożywających	ożywających	ożywających
C.	ożywającym	ożywającym	ożywającym	ożywającym
B.	ożywających	ożywających	ożywających	ożywające
N.	ożywającymi	ożywającymi	ożywającymi	ożywającymi
Ms.	ożywających	ożywających	ożywających	ożywających

odpowiednik aspektowy: ożyć

Pochodzenie

Zob. żyć

1. o zmarłym

Definicja

stawać się żywym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

nieboszczyk, zmarły ożywa

Cytaty

	Przed zdumionymi oczami lekarzy i asystujących im pielęgniarek dzieje się cud: nieboszczyk ożywa, wraca puls, wraca oddech, nawet lekko-lekko zabarwiają się skrawki skóry policzkowej widoczne spomiędzy bandaży, unoszą się powieki, [...] źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Miraż miłości, miraż śmierci, 2001
	Nie wiedzieć kiedy – BUMS! – potrącają pieszego. Trup na miejscu! Biały jak ściana, wokół oczu ciemne obręcze. Cichcem zawożą truchło do prosektorium, chcąc zatuszować sprawę. I wtem: raban na całą kostnicę! Nieboszczyk ożywa i pyta, gdzie jego iPod. źródło: NKJP: M. Fitzner: Tytus, Romek i A’Tomek: Tytus 2009 (1), Esensja, 2009-08-21
	Molly nie daje żadnych oznak życia, niosę ją na rękach, głowa bezwładnie jej zwisa, język wywalony. Już po psie, myślę. Zbliżam się do furtki i tutaj staje się cud. Moja suka nagle ożywa, zeskakuje na ziemię i jakby nigdy nic czeka, aż tę furtkę otworzę. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Księżyc nad Zakopanem, 2006
	Wszyscy z niecierpliwością czekamy na wiosnę, [...] Czekamy na nią, bo wówczas przyroda ożywa, odradza się i otrząsa z resztek zimowego snu. źródło: NKJP: ELWIRA: Nareszcie wiosna, Gazeta Krakowska, 2007-04-05

2. na wiosnę

Definicja

odzyskiwać pełnię sił fizycznych lub psychicznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Cytaty

Dopiero wieczorami przychodzi tu więcej ludzi, kiedy odbywają się dyskoteki. Lolek ożywa popołudniami i wieczorami, chociaż bliskość uniwersyteckich akademików i Akademii Medycznej sprawia, że właściwie nigdy tu nie jest pusto.

źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008

W tradycyjnym rytmie rocznym, odmierzanym przez chrześcijański kalendarz, człowiek ożywał do codzienności w wiosenną niedzielę, przypominającą o zmartwychwstaniu Chrystusa.

źródło: NKJP: Marcin Kołodziejczyk: Po co post, Polityka, 2002-02-16

Dopiero wiosenne słońce sprawia, że zwierzęta ożywają, wychodzą z nor ukrytych pod śniegiem i zaczynają żerować, aby odbudować uszczuplone przez zimę zapasy tłuszczu.

źródło: NKJP: (ASz): Pobudzone świstaki, Gazeta Krakowska, 2001-10-12

3. poruszać się

Definicja

zaczynać się poruszać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

stok, wskazówka ożywa; figury ożywają

Cytaty

[...] przecież widok, jak nagle ożywa stok, jak lawina porywa z sobą człowieka, niemożliwy jest do wymazania z pamięci.

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Nie wolno pominąć katedry, której zegar jest zaprogramowany na tysiąc lat. W południe i o godzinie 15 w bijącym zegarze ożywają figury trzech królów, heroldów i rycerzy grających w niepowtarzalnym spektaklu.

źródło: NKJP: kup: Szwecja kusząca łososiem, Dziennik Łódzki, 2003-04-05

Bak był pusty, tak przynajmniej wskazywała kontrolka. Nadzieja stopniała, ale nie zgasła. Może to jeden z tych wozów, w których wskazówka ożywa dopiero po uruchomieniu silnika?

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

4. o mieście

Definicja

stawać się pełnym ruchu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

deptak, hala, miasto, miejscowość, region ożywa

Cytaty

	Deptak przy ul. Ząbkowickiej ożywa wcześnie rano – ludzie spieszą się do pracy, sklepikarze podciągają rolety. źródło: NKJP: (KO): Sklepikarze mają dość, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-07-28
	Młodzi Plejewscy przywozili [...] ze sobą koleżanki i kolegów. Stary dwór ożywał, rozsłoneczniał się nie tylko od zewnątrz, ale i od wewnątrz. Młodzi flirtowali, tańczyli, śpiewali, organizowali wyprawy do lasu, polowania, bale i kuligi. źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Świat zapamiętany, 2002
	W XIX stuleciu, jeszcze za czasów Wolnego Miasta, Kraków ożywał podczas tak zwanych „kontraktów świętojańskich”, kiedy zjeżdżali zewsząd ziemianie i kupcy. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Na krakowskim rynku, 2007
	- Pierwszy tydzień listopada to na cmentarzach czas szczególny. Teraz te miejsca ożywają i zapełniają się ludźmi. źródło: NKJP: Agnieszka Borzęcka: Cmentarze w blasku lamp, Gazeta Krakowska, 2002-11-02

5. o wspomnieniach

Definicja

pojawiać się ponownie po jakiejś przerwie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu częstotliwość

Połączenia

dyskusja, idea, tradycja czegoś, kult kogoś ożywa; legendy, nadzieje, wspomnienia ożywają
ożywać w kimś, w pamięci, w głowie

Cytaty

	Może polskość budzi się w nas, wzbiera i ożywa dopiero w warunkach zagrożenia czy wręcz uciemiężenia? źródło: NKJP: Jarosław Marek Rymkiewicz: Rozmowy polskie w latach 1995-2008, 2009
	Kult księdza Popiełuszki ożywa w różnych częściach kraju. Problemem jest to, na czym się skupia. Mamy w Polsce 60 ulic imienia ks. Popiełuszki, 60 pomników. Po polsku napisano sto książek i broszur „na temat” [...] źródło: NKJP: Joanna Cieśla, Agnieszka Rybak: Życie po życiu, Polityka, 2004-10-16
	Jest Ci ciężko, bez niego źle, z nim też okropnie. Wszystkie złe wspomnienia ożywają. Zamykasz się w sobie, cały czas czujesz się oszukiwana. źródło: NKJP: Kuba Jabłoński: Rozwód. Jak go przeżyć?, 2000
	Idea powstania Stadionu Narodowego w Polsce co jakiś czas ożywa. źródło: NKJP: Bogusław Kukuć: Polski Stadion Narodowy, czyli same znaki zapytania, Dziennik Łódzki, 2005-05-06
	Strofy Kochanowskiego i Mickiewicza, obrazy Chełmońskiego i Gierymskiego. One w nas ożywają w najbardziej niespodziewanych chwilach. źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga Opowieści z pobocza drogi, 2010

6. miłością

Definicja

zaczynać wyrażać jakieś uczucia, pragnienia, myśli

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Cytaty

Nasze serca ożywały miłością i tkliwością, gdy patrzyłyśmy na te ładne maleństwa, czyste, ślicznie ubrane przez matki, które liczyły, że takie piękne dziecko nie zginie.

źródło: NKJP: Wanda Ossowska: Przeżyłam... : Lwów - Warszawa 1939-1946, 2009

Składnia

ożywać

(CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 30.08.2017