Chronologizacja
Pochodzenie
Od: ratować
1. z opresji
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ocalić się |
Połączenia
- marynarz, pilot, rozbitek, Żyd uratował się
- uratować się ucieczką
- uratować się od egzekucji, od śmierci, od zagrożenia
- uratować się przed głodem, przed Holokaustem, przed klęską, przed kolizją, przed stłuczką, przed zamieszkami, przed zderzeniem
- uratować się spod gruzów, spod Stalingradu
- uratować się z obozu koncentracyjnego, z opresji, z płonącego domu, z pogromu, z powstania, z pożaru, z rozbitego samolotu, z rzezi, z tonącego statku, z transportu, z wypadku
- uratować się cudem, przypadkiem; przez przypadek; w ostatniej chwili
Cytaty
|
Statków było za mało, aby mogli uratować się wszyscy uciekinierzy. źródło: NKJP: Roman Frister: Bingo zamiast kolędy, Polityka, 2004-12-25 |
|
|
Ten tragiczny obraz nie odebrał mu jednak refleksu i trzeźwości umysłu. Skoro jej nie mógł już pomóc, musiał przynajmniej uratować się sam. źródło: NKJP: Rafał Szczepanik: Komandosi w białych kołnierzykach. Metody zarządzania stosowane przez najlepszych menedżerów, 2009 |
|
|
Nie mamy co jeść - przemówił Mały Kruk - a tu, w składach, pełno jest żywności. Prosimy, abyś nam ją wydał, w przeciwnym razie znajdziemy inną drogę, by uratować się przed głodem. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994 |
|
|
Pułkownik zdołał uratować się z innej płonącej maszyny polskiej eskadry, która także niosła pomoc powstańcom. źródło: NKJP: (MAW): Wielkie uroczystości w Łysej Górze, Gazeta Krakowska, 2007-08-24 |
|
|
Ostro zahamował, blokując koła i minimalnie uratował się przed zderzeniem z bolidem Toyoty. źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Schumacher znaczy historia, Gazeta Poznańska, 2003-10-13 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
uratuję się |
uratujemy się |
|||
| 2 os. |
uratujesz się |
uratujecie się |
|||
| 3 os. |
uratuje się |
uratują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uratowałem się +(e)m się uratował |
uratowałam się +(e)m się uratowała |
uratowałom się +(e)m się uratowało |
uratowaliśmy się +(e)śmy się uratowali |
uratowałyśmy się +(e)śmy się uratowały |
| 2 os. |
uratowałeś się +(e)ś się uratował |
uratowałaś się +(e)ś się uratowała |
uratowałoś się +(e)ś się uratowało |
uratowaliście się +(e)ście się uratowali |
uratowałyście się +(e)ście się uratowały |
| 3 os. |
uratował się |
uratowała się |
uratowało się |
uratowali się |
uratowały się |
bezosobnik: uratowano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
uratujmy się |
|
| 2 os. |
uratuj się |
uratujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uratowałbym się bym się uratował |
uratowałabym się bym się uratowała |
uratowałobym się bym się uratowało |
uratowalibyśmy się byśmy się uratowali |
uratowałybyśmy się byśmy się uratowały |
| 2 os. |
uratowałbyś się byś się uratował |
uratowałabyś się byś się uratowała |
uratowałobyś się byś się uratowało |
uratowalibyście się byście się uratowali |
uratowałybyście się byście się uratowały |
| 3 os. |
uratowałby się by się uratował |
uratowałaby się by się uratowała |
uratowałoby się by się uratowało |
uratowaliby się by się uratowali |
uratowałyby się by się uratowały |
bezosobnik: uratowano by się
bezokolicznik: uratować się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uratowawszy się
gerundium: uratowanie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | uratowanie się |
uratowania się |
| D. | uratowania się |
uratowań się |
| C. | uratowaniu się |
uratowaniom się |
| B. | uratowanie się |
uratowania się |
| N. | uratowaniem się |
uratowaniami się |
| Ms. | uratowaniu się |
uratowaniach się |
| W. | uratowanie się |
uratowania się |
odpowiednik aspektowy: ratować się
Składnia
| Rzosobowy | + | uratować się | + |
od CZEGO
|
| Rzosobowy | + | uratować się | + |
przed CZYM
|
| Rzosobowy | + | uratować się | + |
SKĄD
|
2. przed ubóstwem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- uratować się przed degradacją, przed likwidacją, przed spadkiem do II ligi, przed wyeliminowaniem
Cytaty
|
Jego notowania [...] nie są wysokie. W głosowaniu nad wotum zaufania dla władz partii uratował się jednym głosem. źródło: NKJP: Dominika Wielowieyska, Gazeta Wyborcza, 1996-05-18 |
|
|
W 1993 r. Ruch uratował się przed spadkiem, mając tyle samo punktów, co rezerwy Górnika Zabrze, wyprzedzając je różnicą bramek. źródło: NKJP: Długo grali na zapleczu, Gazeta Wrocławska, 2001-05-23 |
|
|
Amerykanin już w pierwszym meczu unikał walki pod koszami, zwłaszcza gry jeden na jednego, ale uratował się rzutami z dystansu. źródło: NKJP: Michał Lizak: Przerwana seria, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-04-20 |
|
|
W ostatnim sezonie nie zdołał uratować się przed degradacją do II ligi. źródło: NKJP: Artur Brzozowski, Ryszard Tarasiewicz: Na chorobowym, Gazeta |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
uratuję się |
uratujemy się |
|||
| 2 os. |
uratujesz się |
uratujecie się |
|||
| 3 os. |
uratuje się |
uratują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uratowałem się +(e)m się uratował |
uratowałam się +(e)m się uratowała |
uratowałom się +(e)m się uratowało |
uratowaliśmy się +(e)śmy się uratowali |
uratowałyśmy się +(e)śmy się uratowały |
| 2 os. |
uratowałeś się +(e)ś się uratował |
uratowałaś się +(e)ś się uratowała |
uratowałoś się +(e)ś się uratowało |
uratowaliście się +(e)ście się uratowali |
uratowałyście się +(e)ście się uratowały |
| 3 os. |
uratował się |
uratowała się |
uratowało się |
uratowali się |
uratowały się |
bezosobnik: uratowano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
uratujmy się |
|
| 2 os. |
uratuj się |
uratujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uratowałbym się bym się uratował |
uratowałabym się bym się uratowała |
uratowałobym się bym się uratowało |
uratowalibyśmy się byśmy się uratowali |
uratowałybyśmy się byśmy się uratowały |
| 2 os. |
uratowałbyś się byś się uratował |
uratowałabyś się byś się uratowała |
uratowałobyś się byś się uratowało |
uratowalibyście się byście się uratowali |
uratowałybyście się byście się uratowały |
| 3 os. |
uratowałby się by się uratował |
uratowałaby się by się uratowała |
uratowałoby się by się uratowało |
uratowaliby się by się uratowali |
uratowałyby się by się uratowały |
bezosobnik: uratowano by się
bezokolicznik: uratować się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uratowawszy się
gerundium: uratowanie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | uratowanie się |
uratowania się |
| D. | uratowania się |
uratowań się |
| C. | uratowaniu się |
uratowaniom się |
| B. | uratowanie się |
uratowania się |
| N. | uratowaniem się |
uratowaniami się |
| Ms. | uratowaniu się |
uratowaniach się |
| W. | uratowanie się |
uratowania się |
odpowiednik aspektowy: ratować się
Składnia
| Rzosobowy | + | uratować się | + |
przed CZYM
|
3. o zabytku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ocaleć |
Połączenia
- album, budynek, dokument, kościół, rękopis, zabytek uratował się
Cytaty
|
Dzienniki pisała od 1905 roku do chwili śmierci, która nastąpiła w roku 1941 na zsyłce w Kazachstanie. Cudem uratował się tylko rękopis z ostatniego okresu jej życia. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007 |
|
|
Mam jeszcze dywan, tam za szafą leży, wiecie, ten nasz duży z salonu, uratował się... źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001 |
|
|
Tak powstał niezwykły dokument, który cudownym zbiegiem okoliczności uratował się ze zniszczeń wojennych. źródło: NKJP: Karol Mórawski: Kartki z dziejów Żydów warszawskich, 1993 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
uratuję się |
uratujemy się |
|||
| 2 os. |
uratujesz się |
uratujecie się |
|||
| 3 os. |
uratuje się |
uratują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uratowałem się +(e)m się uratował |
uratowałam się +(e)m się uratowała |
uratowałom się +(e)m się uratowało |
uratowaliśmy się +(e)śmy się uratowali |
uratowałyśmy się +(e)śmy się uratowały |
| 2 os. |
uratowałeś się +(e)ś się uratował |
uratowałaś się +(e)ś się uratowała |
uratowałoś się +(e)ś się uratowało |
uratowaliście się +(e)ście się uratowali |
uratowałyście się +(e)ście się uratowały |
| 3 os. |
uratował się |
uratowała się |
uratowało się |
uratowali się |
uratowały się |
bezosobnik: uratowano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
uratujmy się |
|
| 2 os. |
uratuj się |
uratujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uratowałbym się bym się uratował |
uratowałabym się bym się uratowała |
uratowałobym się bym się uratowało |
uratowalibyśmy się byśmy się uratowali |
uratowałybyśmy się byśmy się uratowały |
| 2 os. |
uratowałbyś się byś się uratował |
uratowałabyś się byś się uratowała |
uratowałobyś się byś się uratowało |
uratowalibyście się byście się uratowali |
uratowałybyście się byście się uratowały |
| 3 os. |
uratowałby się by się uratował |
uratowałaby się by się uratowała |
uratowałoby się by się uratowało |
uratowaliby się by się uratowali |
uratowałyby się by się uratowały |
bezosobnik: uratowano by się
bezokolicznik: uratować się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uratowawszy się
gerundium: uratowanie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | uratowanie się |
uratowania się |
| D. | uratowania się |
uratowań się |
| C. | uratowaniu się |
uratowaniom się |
| B. | uratowanie się |
uratowania się |
| N. | uratowaniem się |
uratowaniami się |
| Ms. | uratowaniu się |
uratowaniach się |
| W. | uratowanie się |
uratowania się |
Składnia
| Rznieżywotny | + | uratować się | + |
|