UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rządzić

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *ręditi, *ręďǫ 'ustawiać w szeregu, szeregować', 'porządkować, wprowadzać ład'; 'doglądać czegoś, dbać o coś'; 'kierować czymś, rozporządzać, rządzić, władać''

Czasownik od psł. rzeczownika *rędъ (zob. rząd 2a, 2b ).

1. premier

Definicja

sprawować gdzieś władzę

Noty o użyciu

Imcz używany również samodzielnie w funkcji rzeczownika, np. decyzje rządzących .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

burmistrz, generał (Franco, Suharto...), komisarz, król, minister, premier; kobieta, mężczyzna; koalicja, lewica, mafia, prawica; AWS, SLD; Ramzes II rządzi; grupy, klasy, kliki, partie, oligarchowie, politycy, socjaliści, urzędnicy, władze; Piastowie rządzą
rządzić Afganistanem, Egiptem, Grecją, Polską, Rzeczpospolitą; gminą, krajem, miastem, państwem, powiatem; domem, firmą, instytucją, klubem; finansami, gospodarką; ludźmi, narodem, (lokalnymi) społecznościami
rządzić przez rok; w domu, w kraju, w mieście, w państwie; w Polsce
rządzić inaczej; jednoosobowo, niepodzielnie, samodzielnie; gospodarnie, mądrze, uczciwie
rządzić i nadzorować
rządzić twardą ręką

Cytaty

Miejscowy sołtys rządzi tu trzecią kadencję.

źródło: NKJP: Mariusz Weidner: Trzy korony z jednej wioski, Nowiny Raciborskie, 2008-08-26

Talibowie rządzą w Kabulu i kontrolują ok. 80 proc. terytorium Afganistanu.

źródło: NKJP: Dziennik Polski - Świat, 1998-10-18

RFN od 1949 r. rządził Konrad Adenauer.

źródło: NKJP: Andrzej R.J. Szeptycki: Czynnik niemiecki w polityce wschodniej V Republiki 1958-1991, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rządzę	rządzimy
2 os.	rządzisz	rządzicie
3 os.	rządzi	rządzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłem +(e)m rządził	rządziłam +(e)m rządziła	rządziłom +(e)m rządziło	rządziliśmy +(e)śmy rządzili	rządziłyśmy +(e)śmy rządziły
2 os.	rządziłeś +(e)ś rządził	rządziłaś +(e)ś rządziła	rządziłoś +(e)ś rządziło	rządziliście +(e)ście rządzili	rządziłyście +(e)ście rządziły
3 os.	rządził	rządziła	rządziło	rządzili	rządziły

bezosobnik: rządzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rządził będę rządzić	będę rządziła będę rządzić	będę rządziło będę rządzić	będziemy rządzili będziemy rządzić	będziemy rządziły będziemy rządzić
2 os.	będziesz rządził będziesz rządzić	będziesz rządziła będziesz rządzić	będziesz rządziło będziesz rządzić	będziecie rządzili będziecie rządzić	będziecie rządziły będziecie rządzić
3 os.	będzie rządził będzie rządzić	będzie rządziła będzie rządzić	będzie rządziło będzie rządzić	będą rządzili będą rządzić	będą rządziły będą rządzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rządźmy
2 os.	rządź	rządźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłbym bym rządził	rządziłabym bym rządziła	rządziłobym bym rządziło	rządzilibyśmy byśmy rządzili	rządziłybyśmy byśmy rządziły
2 os.	rządziłbyś byś rządził	rządziłabyś byś rządziła	rządziłobyś byś rządziło	rządzilibyście byście rządzili	rządziłybyście byście rządziły
3 os.	rządziłby by rządził	rządziłaby by rządziła	rządziłoby by rządziło	rządziliby by rządzili	rządziłyby by rządziły

bezosobnik: rządzono by

bezokolicznik: rządzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rządząc

gerundium: rządzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rządzenie	rządzenia
D.	rządzenia	rządzeń
C.	rządzeniu	rządzeniom
B.	rządzenie	rządzenia
N.	rządzeniem	rządzeniami
Ms.	rządzeniu	rządzeniach
W.	rządzenie	rządzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzący	rządzący	rządzący	rządzące	rządząca
D.	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącej
C.	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącej
B.	rządzącego	rządzącego	rządzący	rządzące	rządzącą
N.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącą
Ms.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzący	rządzący	rządzące	rządzące
D.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących
C.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym
B.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzące
N.	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi
Ms.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rządzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzony	rządzony	rządzony	rządzone	rządzona
D.	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonej
C.	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonej
B.	rządzonego	rządzonego	rządzony	rządzone	rządzoną
N.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzoną
Ms.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzeni	rządzeni	rządzone	rządzone
D.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych
C.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym
B.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzone
N.	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi
Ms.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych

Składnia

Rz osobowy

rządzić

CZYM

2. ekonomia

Definicja

będąc czymś szczególnie ważnym, wpływać decydująco na coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

chaos, egoizm, przemoc, przypadek; ekonomia, pieniądz rządzi
rządzić gospodarką, klubami, mediami, przedsiębiorstwami; społeczeństwem, światem
rządzić w kraju, w Polsce

Cytaty

Wielki polski myśliciel chrześcijański Marian Zdziechowski zwracał uwagę, że idee rządzą światem, a politycy są często nieświadomymi narzędziami, w sensie pozytywnym i negatywnym, tychże idei.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.01.1993

Ludźmi rządziły emocje.

źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy czyli Pożegnanie z Mazurami. 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rządzę	rządzimy
2 os.	rządzisz	rządzicie
3 os.	rządzi	rządzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłem +(e)m rządził	rządziłam +(e)m rządziła	rządziłom +(e)m rządziło	rządziliśmy +(e)śmy rządzili	rządziłyśmy +(e)śmy rządziły
2 os.	rządziłeś +(e)ś rządził	rządziłaś +(e)ś rządziła	rządziłoś +(e)ś rządziło	rządziliście +(e)ście rządzili	rządziłyście +(e)ście rządziły
3 os.	rządził	rządziła	rządziło	rządzili	rządziły

bezosobnik: rządzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rządził będę rządzić	będę rządziła będę rządzić	będę rządziło będę rządzić	będziemy rządzili będziemy rządzić	będziemy rządziły będziemy rządzić
2 os.	będziesz rządził będziesz rządzić	będziesz rządziła będziesz rządzić	będziesz rządziło będziesz rządzić	będziecie rządzili będziecie rządzić	będziecie rządziły będziecie rządzić
3 os.	będzie rządził będzie rządzić	będzie rządziła będzie rządzić	będzie rządziło będzie rządzić	będą rządzili będą rządzić	będą rządziły będą rządzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rządźmy
2 os.	rządź	rządźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłbym bym rządził	rządziłabym bym rządziła	rządziłobym bym rządziło	rządzilibyśmy byśmy rządzili	rządziłybyśmy byśmy rządziły
2 os.	rządziłbyś byś rządził	rządziłabyś byś rządziła	rządziłobyś byś rządziło	rządzilibyście byście rządzili	rządziłybyście byście rządziły
3 os.	rządziłby by rządził	rządziłaby by rządziła	rządziłoby by rządziło	rządziliby by rządzili	rządziłyby by rządziły

bezosobnik: rządzono by

bezokolicznik: rządzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rządząc

gerundium: rządzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rządzenie	rządzenia
D.	rządzenia	rządzeń
C.	rządzeniu	rządzeniom
B.	rządzenie	rządzenia
N.	rządzeniem	rządzeniami
Ms.	rządzeniu	rządzeniach
W.	rządzenie	rządzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzący	rządzący	rządzący	rządzące	rządząca
D.	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącej
C.	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącej
B.	rządzącego	rządzącego	rządzący	rządzące	rządzącą
N.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącą
Ms.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzący	rządzący	rządzące	rządzące
D.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących
C.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym
B.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzące
N.	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi
Ms.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rządzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzony	rządzony	rządzony	rządzone	rządzona
D.	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonej
C.	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonej
B.	rządzonego	rządzonego	rządzony	rządzone	rządzoną
N.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzoną
Ms.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzeni	rządzeni	rządzone	rządzone
D.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych
C.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym
B.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzone
N.	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi
Ms.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych

Składnia

Rz nieżywotny

rządzić

KIM/CZYM

3. prawa

Definicja

regulować funkcjonowanie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

ustawa rządzi; prawa (natury, rynku, społeczne), przepisy (prawne), reguły, zasady rządzą
rządzić światem

Cytaty

Ten tekst jest konstruowany według wszelkich reguł, które rządzą tym gatunkiem dziennikarstwa.

źródło: NKJP: Stenogram z 17. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 7 marca 2003 r. data

Zasadami podziału subwencji oświatowej rządzi ustawa o finansach gmin, nie pozostawiająca żadnej możliwości ruchu bądź innego rozliczenia niż to, które jest wyraźnie zapisane.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 20.02.1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rządzę	rządzimy
2 os.	rządzisz	rządzicie
3 os.	rządzi	rządzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłem +(e)m rządził	rządziłam +(e)m rządziła	rządziłom +(e)m rządziło	rządziliśmy +(e)śmy rządzili	rządziłyśmy +(e)śmy rządziły
2 os.	rządziłeś +(e)ś rządził	rządziłaś +(e)ś rządziła	rządziłoś +(e)ś rządziło	rządziliście +(e)ście rządzili	rządziłyście +(e)ście rządziły
3 os.	rządził	rządziła	rządziło	rządzili	rządziły

bezosobnik: rządzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rządził będę rządzić	będę rządziła będę rządzić	będę rządziło będę rządzić	będziemy rządzili będziemy rządzić	będziemy rządziły będziemy rządzić
2 os.	będziesz rządził będziesz rządzić	będziesz rządziła będziesz rządzić	będziesz rządziło będziesz rządzić	będziecie rządzili będziecie rządzić	będziecie rządziły będziecie rządzić
3 os.	będzie rządził będzie rządzić	będzie rządziła będzie rządzić	będzie rządziło będzie rządzić	będą rządzili będą rządzić	będą rządziły będą rządzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rządźmy
2 os.	rządź	rządźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłbym bym rządził	rządziłabym bym rządziła	rządziłobym bym rządziło	rządzilibyśmy byśmy rządzili	rządziłybyśmy byśmy rządziły
2 os.	rządziłbyś byś rządził	rządziłabyś byś rządziła	rządziłobyś byś rządziło	rządzilibyście byście rządzili	rządziłybyście byście rządziły
3 os.	rządziłby by rządził	rządziłaby by rządziła	rządziłoby by rządziło	rządziliby by rządzili	rządziłyby by rządziły

bezosobnik: rządzono by

bezokolicznik: rządzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rządząc

gerundium: rządzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rządzenie	rządzenia
D.	rządzenia	rządzeń
C.	rządzeniu	rządzeniom
B.	rządzenie	rządzenia
N.	rządzeniem	rządzeniami
Ms.	rządzeniu	rządzeniach
W.	rządzenie	rządzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzący	rządzący	rządzący	rządzące	rządząca
D.	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącej
C.	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącej
B.	rządzącego	rządzącego	rządzący	rządzące	rządzącą
N.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącą
Ms.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzący	rządzący	rządzące	rządzące
D.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących
C.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym
B.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzące
N.	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi
Ms.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rządzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzony	rządzony	rządzony	rządzone	rządzona
D.	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonej
C.	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonej
B.	rządzonego	rządzonego	rządzony	rządzone	rządzoną
N.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzoną
Ms.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzeni	rządzeni	rządzone	rządzone
D.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych
C.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym
B.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzone
N.	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi
Ms.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych

Składnia

Rz nieżywotny

rządzić

CZYM

4. na boisku

Definicja

pot.

dominować w jakiejś sytuacji lub miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

zawodniczki rządziły
rządzić na boisku, na parkiecie; pod koszem, pod siatką, pod tablicami

Cytaty

	Długo trwała jednak remisowa walka, ale od stanu 20-20 pod siatką rządziły już wrocławianki [...]. źródło: NKJP: (MS): Zabrakło charakteru, Dziennik Polski, 2005-03-01
	W II lidze tenisa stołowego rządzą zespoły naszego regionu. źródło: NKJP: Leszek Sobieraj: Lędziny patrzą z góry, Dziennik Zachodni, 2004-12-01
	Związki partnerskie? Nie ma czegoś takiego. To faceci rządzą. My jesteśmy tylko wisienką na torcie męskiej dumy. źródło: NKJP: Radosław Figura: Magda M Odcinek 47, 2006
	Potrząsnąłem barierką, oznajmiając całej klatce głuchym łomotem, że ja tu rządzę. – Juuuhuuu!!!! – krzyknąłem, schodząc po drugiej stronie poręczy. źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rządzę	rządzimy
2 os.	rządzisz	rządzicie
3 os.	rządzi	rządzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłem +(e)m rządził	rządziłam +(e)m rządziła	rządziłom +(e)m rządziło	rządziliśmy +(e)śmy rządzili	rządziłyśmy +(e)śmy rządziły
2 os.	rządziłeś +(e)ś rządził	rządziłaś +(e)ś rządziła	rządziłoś +(e)ś rządziło	rządziliście +(e)ście rządzili	rządziłyście +(e)ście rządziły
3 os.	rządził	rządziła	rządziło	rządzili	rządziły

bezosobnik: rządzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rządził będę rządzić	będę rządziła będę rządzić	będę rządziło będę rządzić	będziemy rządzili będziemy rządzić	będziemy rządziły będziemy rządzić
2 os.	będziesz rządził będziesz rządzić	będziesz rządziła będziesz rządzić	będziesz rządziło będziesz rządzić	będziecie rządzili będziecie rządzić	będziecie rządziły będziecie rządzić
3 os.	będzie rządził będzie rządzić	będzie rządziła będzie rządzić	będzie rządziło będzie rządzić	będą rządzili będą rządzić	będą rządziły będą rządzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rządźmy
2 os.	rządź	rządźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłbym bym rządził	rządziłabym bym rządziła	rządziłobym bym rządziło	rządzilibyśmy byśmy rządzili	rządziłybyśmy byśmy rządziły
2 os.	rządziłbyś byś rządził	rządziłabyś byś rządziła	rządziłobyś byś rządziło	rządzilibyście byście rządzili	rządziłybyście byście rządziły
3 os.	rządziłby by rządził	rządziłaby by rządziła	rządziłoby by rządziło	rządziliby by rządzili	rządziłyby by rządziły

bezosobnik: rządzono by

bezokolicznik: rządzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rządząc

gerundium: rządzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rządzenie	rządzenia
D.	rządzenia	rządzeń
C.	rządzeniu	rządzeniom
B.	rządzenie	rządzenia
N.	rządzeniem	rządzeniami
Ms.	rządzeniu	rządzeniach
W.	rządzenie	rządzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzący	rządzący	rządzący	rządzące	rządząca
D.	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącej
C.	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącej
B.	rządzącego	rządzącego	rządzący	rządzące	rządzącą
N.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącą
Ms.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzący	rządzący	rządzące	rządzące
D.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących
C.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym
B.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzące
N.	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi
Ms.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rządzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzony	rządzony	rządzony	rządzone	rządzona
D.	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonej
C.	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonej
B.	rządzonego	rządzonego	rządzony	rządzone	rządzoną
N.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzoną
Ms.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzeni	rządzeni	rządzone	rządzone
D.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych
C.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym
B.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzone
N.	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi
Ms.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych

Składnia

Rz osobowy

rządzić

GDZIE

5. czasownik

Definicja

jęz.

wymagać użycia określonej formy fleksyjnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Połączenia

czasownik, przyimek rządzi
rządzić biernikiem, celownikiem, dopełniaczem, narzędnikiem

Cytaty

W tradycyjnej terminologii nazywa się to rządem albo rekcją: czasownik rządzi biernikiem dopełniaczem narzędnikiem, np. bać się kogo? czego?, kupować co?, kierować czym? itp.

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

[...] czasowniki przechodnie (nie wszystkie) łączą się z biernikiem, a kiedy są zaprzeczone (lub czasem, gdy z kontekstu wynika, że są zaprzeczone) rządzą dopełniaczem.

źródło: NKJP: Re: Dlaczego, Usenet - pl.hum.polszczyzna, 2004-12-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rządzę	rządzimy
2 os.	rządzisz	rządzicie
3 os.	rządzi	rządzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłem +(e)m rządził	rządziłam +(e)m rządziła	rządziłom +(e)m rządziło	rządziliśmy +(e)śmy rządzili	rządziłyśmy +(e)śmy rządziły
2 os.	rządziłeś +(e)ś rządził	rządziłaś +(e)ś rządziła	rządziłoś +(e)ś rządziło	rządziliście +(e)ście rządzili	rządziłyście +(e)ście rządziły
3 os.	rządził	rządziła	rządziło	rządzili	rządziły

bezosobnik: rządzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rządził będę rządzić	będę rządziła będę rządzić	będę rządziło będę rządzić	będziemy rządzili będziemy rządzić	będziemy rządziły będziemy rządzić
2 os.	będziesz rządził będziesz rządzić	będziesz rządziła będziesz rządzić	będziesz rządziło będziesz rządzić	będziecie rządzili będziecie rządzić	będziecie rządziły będziecie rządzić
3 os.	będzie rządził będzie rządzić	będzie rządziła będzie rządzić	będzie rządziło będzie rządzić	będą rządzili będą rządzić	będą rządziły będą rządzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rządźmy
2 os.	rządź	rządźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rządziłbym bym rządził	rządziłabym bym rządziła	rządziłobym bym rządziło	rządzilibyśmy byśmy rządzili	rządziłybyśmy byśmy rządziły
2 os.	rządziłbyś byś rządził	rządziłabyś byś rządziła	rządziłobyś byś rządziło	rządzilibyście byście rządzili	rządziłybyście byście rządziły
3 os.	rządziłby by rządził	rządziłaby by rządziła	rządziłoby by rządziło	rządziliby by rządzili	rządziłyby by rządziły

bezosobnik: rządzono by

bezokolicznik: rządzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rządząc

gerundium: rządzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rządzenie	rządzenia
D.	rządzenia	rządzeń
C.	rządzeniu	rządzeniom
B.	rządzenie	rządzenia
N.	rządzeniem	rządzeniami
Ms.	rządzeniu	rządzeniach
W.	rządzenie	rządzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzący	rządzący	rządzący	rządzące	rządząca
D.	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącego	rządzącej
C.	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącemu	rządzącej
B.	rządzącego	rządzącego	rządzący	rządzące	rządzącą
N.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącą
Ms.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzący	rządzący	rządzące	rządzące
D.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących
C.	rządzącym	rządzącym	rządzącym	rządzącym
B.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzące
N.	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi	rządzącymi
Ms.	rządzących	rządzących	rządzących	rządzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rządzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rządzony	rządzony	rządzony	rządzone	rządzona
D.	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonego	rządzonej
C.	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonemu	rządzonej
B.	rządzonego	rządzonego	rządzony	rządzone	rządzoną
N.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzoną
Ms.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rządzeni	rządzeni	rządzone	rządzone
D.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych
C.	rządzonym	rządzonym	rządzonym	rządzonym
B.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzone
N.	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi	rządzonymi
Ms.	rządzonych	rządzonych	rządzonych	rządzonych

Składnia

Rz nieżywotny

rządzić

CZYM

Frazeologizmy

dziel i rządź
ktoś dzieli i rządzi

Data ostatniej modyfikacji: 26.08.2012