Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. łamać
1. na pół
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozłamać się | |
| hiperonimy: | pęknąć |
Połączenia
- kadłub (statku), pręt, statek przełamał się
- przełamać się na pół, na dwie części
Cytaty
|
Samochód terenowy [...] uderzył w słup z latarnią oświetleniową. W wyniku tego słup przełamał się, a następnie przewrócił się na auto. źródło: NKJP: MB: Niebezpieczna kolizja w centrum Nakła - bez ofiar i obrażeń, Nakielski Czas, 2004-01-28 |
|
|
Po przewróceniu się do rowu cysterna przełamała się w środkowej części, gdzie znajdowały się puste komory. źródło: KWSJP: Wiesław Piotrkowski: Autostrada zablokowana, kierowcy narzekali na policję, Gazeta Wrocławska, 2000, nr 19 |
|
|
Niestety, wrak podczas wyławiania przełamał się na pół i na powierzchnię wyciągnięto jedynie jego dziób. źródło: KWSJP: Piotr Sztajner: Złowroga głębia, CKM, 2000, nr 3 |
|
|
Budowla przechylała się z latami coraz bardziej, aż przełamała się na dwie części. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Piołun i miód. Kroniki Drugiego Kręgu Księga III, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
przełamię się |
przełamiemy się |
|||
| 2 os. |
przełamiesz się |
przełamiecie się |
|||
| 3 os. |
przełamie się |
przełamią się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
przełamałem się +(e)m się przełamał |
przełamałam się +(e)m się przełamała |
przełamałom się +(e)m się przełamało |
przełamaliśmy się +(e)śmy się przełamali |
przełamałyśmy się +(e)śmy się przełamały |
| 2 os. |
przełamałeś się +(e)ś się przełamał |
przełamałaś się +(e)ś się przełamała |
przełamałoś się +(e)ś się przełamało |
przełamaliście się +(e)ście się przełamali |
przełamałyście się +(e)ście się przełamały |
| 3 os. |
przełamał się |
przełamała się |
przełamało się |
przełamali się |
przełamały się |
bezosobnik: przełamano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
przełammy się |
|
| 2 os. |
przełam się |
przełamcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
przełamałbym się bym się przełamał |
przełamałabym się bym się przełamała |
przełamałobym się bym się przełamało |
przełamalibyśmy się byśmy się przełamali |
przełamałybyśmy się byśmy się przełamały |
| 2 os. |
przełamałbyś się byś się przełamał |
przełamałabyś się byś się przełamała |
przełamałobyś się byś się przełamało |
przełamalibyście się byście się przełamali |
przełamałybyście się byście się przełamały |
| 3 os. |
przełamałby się by się przełamał |
przełamałaby się by się przełamała |
przełamałoby się by się przełamało |
przełamaliby się by się przełamali |
przełamałyby się by się przełamały |
bezosobnik: przełamano by się
bezokolicznik: przełamać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
przełamawszy się
gerundium: przełamanie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | przełamanie się |
przełamania się |
| D. | przełamania się |
przełamań się |
| C. | przełamaniu się |
przełamaniom się |
| B. | przełamanie się |
przełamania się |
| N. | przełamaniem się |
przełamaniami się |
| Ms. | przełamaniu się |
przełamaniach się |
| W. | przełamanie się |
przełamania się |
odpowiedniki aspektowe: łamać się , przełamywać się
Składnia
| Rznieżywotny | + | przełamać się | + |
|
2. psychicznie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przemóc się, przezwyciężyć się |
Połączenia
- przełamać się w trudnych momentach
- przełamać się z trudem
- przełamać się psychicznie, wewnętrznie; szybko, trochę, wreszcie; na dobre, w końcu
- chcieć, móc, musieć, pomóc, potrafić, próbować; trzeba przełamać się
- przełamać się i podejść do kogoś, przełamać się i pójść gdzieś, przełamać się i poprosić o coś, przełamać się i powiedzieć coś, przełamać się i zacząć coś robić
Cytaty
|
Na pierwszy rzut oka nie budzili zaufania. Elza przełamała się i podeszła się przywitać. źródło: KWSJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1965 |
|
|
Przełamawszy się raz, nie miałem już żadnych wyrzutów sumienia, kradnąc owoce i jarzyny z ogrodów. źródło: KWSJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
|
|
Kiedy przekręcała pokrętło zamka, tknęło ją złe przeczucie. [...] Ręka zatrzymała się w pół ruchu. Przełamała się jednak i powoli przekręciła zamek do końca. źródło: KWSJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997 |
|
|
Celowo podzieliliśmy uczestników na małe grupy. To pozwoli im na lepsze nawiązanie współpracy, pokonanie barier językowych, łatwiejsze przełamanie się do publicznego wystąpienia w obcym języku - podkreśla dr Furman. źródło: NKJP: (EWAF): Polacy, Niemcy - Europejczycy, Dziennik Polski, 2005-02-08 |
|
|
Przekonał się dzisiaj, że zadanie bólu komuś, przez kogo się jest kochanym, wymaga wprawdzie pewnego wysiłku i przełamania się, lecz nie grozi następstwami przekraczającymi miłość. źródło: KWSJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
przełamię się |
przełamiemy się |
|||
| 2 os. |
przełamiesz się |
przełamiecie się |
|||
| 3 os. |
przełamie się |
przełamią się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
przełamałem się +(e)m się przełamał |
przełamałam się +(e)m się przełamała |
przełamałom się +(e)m się przełamało |
przełamaliśmy się +(e)śmy się przełamali |
przełamałyśmy się +(e)śmy się przełamały |
| 2 os. |
przełamałeś się +(e)ś się przełamał |
przełamałaś się +(e)ś się przełamała |
przełamałoś się +(e)ś się przełamało |
przełamaliście się +(e)ście się przełamali |
przełamałyście się +(e)ście się przełamały |
| 3 os. |
przełamał się |
przełamała się |
przełamało się |
przełamali się |
przełamały się |
bezosobnik: przełamano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
przełammy się |
|
| 2 os. |
przełam się |
przełamcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
przełamałbym się bym się przełamał |
przełamałabym się bym się przełamała |
przełamałobym się bym się przełamało |
przełamalibyśmy się byśmy się przełamali |
przełamałybyśmy się byśmy się przełamały |
| 2 os. |
przełamałbyś się byś się przełamał |
przełamałabyś się byś się przełamała |
przełamałobyś się byś się przełamało |
przełamalibyście się byście się przełamali |
przełamałybyście się byście się przełamały |
| 3 os. |
przełamałby się by się przełamał |
przełamałaby się by się przełamała |
przełamałoby się by się przełamało |
przełamaliby się by się przełamali |
przełamałyby się by się przełamały |
bezosobnik: przełamano by się
bezokolicznik: przełamać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
przełamawszy się
gerundium: przełamanie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | przełamanie się |
przełamania się |
| D. | przełamania się |
przełamań się |
| C. | przełamaniu się |
przełamaniom się |
| B. | przełamanie się |
przełamania się |
| N. | przełamaniem się |
przełamaniami się |
| Ms. | przełamaniu się |
przełamaniach się |
| W. | przełamanie się |
przełamania się |
odpowiednik aspektowy: przełamywać się
Składnia
| Rzosobowy | + | przełamać się | + |
(do CZEGO)
|