Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. ruszyć
1. gałęzią
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- podmuch, powiew, wiatr poruszył czymś
- poruszyć flagą, gałęziami, konarami, liśćmi; głową, palcami, rękami, ustami, wargami
Cytaty
|
Rozejrzał się, poruszył barkami, poprawiając przewieszony przez plecy miecz. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992 |
|
|
Ująwszy stojący przy jej nakryciu srebrny dzwonek, poruszyła nim kilkakrotnie. źródło: NKJP: Maria Krüger: Godzina pąsowej róży, 1960 |
|
|
Czworonóg poruszył sterczącymi uszami. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo : komedia romantyczna, 2004 |
|
|
Podmuch wiatru poruszył gałęziami drzew, z kościoła odezwały się dzwony. „Dwunasta” - zakołatało mu w głowie. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Nielegalne związki, 2011 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
poruszę |
poruszymy |
|||
| 2 os. |
poruszysz |
poruszycie |
|||
| 3 os. |
poruszy |
poruszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
poruszyłem +(e)m poruszył |
poruszyłam +(e)m poruszyła |
poruszyłom +(e)m poruszyło |
poruszyliśmy +(e)śmy poruszyli |
poruszyłyśmy +(e)śmy poruszyły |
| 2 os. |
poruszyłeś +(e)ś poruszył |
poruszyłaś +(e)ś poruszyła |
poruszyłoś +(e)ś poruszyło |
poruszyliście +(e)ście poruszyli |
poruszyłyście +(e)ście poruszyły |
| 3 os. |
poruszył |
poruszyła |
poruszyło |
poruszyli |
poruszyły |
bezosobnik: poruszono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
poruszmy |
|
| 2 os. |
porusz |
poruszcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
poruszyłbym bym poruszył |
poruszyłabym bym poruszyła |
poruszyłobym bym poruszyło |
poruszylibyśmy byśmy poruszyli |
poruszyłybyśmy byśmy poruszyły |
| 2 os. |
poruszyłbyś byś poruszył |
poruszyłabyś byś poruszyła |
poruszyłobyś byś poruszyło |
poruszylibyście byście poruszyli |
poruszyłybyście byście poruszyły |
| 3 os. |
poruszyłby by poruszył |
poruszyłaby by poruszyła |
poruszyłoby by poruszyło |
poruszyliby by poruszyli |
poruszyłyby by poruszyły |
bezosobnik: poruszono by
bezokolicznik: poruszyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
poruszywszy
gerundium: poruszenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | poruszenie |
poruszenia |
| D. | poruszenia |
poruszeń |
| C. | poruszeniu |
poruszeniom |
| B. | poruszenie |
poruszenia |
| N. | poruszeniem |
poruszeniami |
| Ms. | poruszeniu |
poruszeniach |
| W. | poruszenie |
poruszenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: poruszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | poruszony |
poruszony |
poruszony |
poruszone |
poruszona |
| D. | poruszonego |
poruszonego |
poruszonego |
poruszonego |
poruszonej |
| C. | poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonej |
| B. | poruszonego |
poruszonego |
poruszony |
poruszone |
poruszoną |
| N. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszoną |
| Ms. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | poruszeni |
poruszeni |
poruszone |
poruszone |
| D. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
| C. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
| B. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszone |
| N. | poruszonymi |
poruszonymi |
poruszonymi |
poruszonymi |
| Ms. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
Składnia
|
+ | poruszyć | + |
CZYM
|
2. problem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- poruszyć kwestię, problem, problematykę, sprawę, temat, tematykę, zagadnienie
- poruszyć na łamach prasy, na zebraniu
- poruszyć w artykule, w prasie
Cytaty
|
Cleveland był pierwszym prezydentem amerykańskim, który w orędziu do Kongresu w 1887 r. poruszył sprawę stosunków między pracodawcami i pracobiorcami. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999 |
|
|
Krótkie odpowiedzi Podgórskiego, a przede wszystkim jego obecne milczenie, uświadomiły mu, jak niebezpieczny temat poruszył. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
poruszę |
poruszymy |
|||
| 2 os. |
poruszysz |
poruszycie |
|||
| 3 os. |
poruszy |
poruszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
poruszyłem +(e)m poruszył |
poruszyłam +(e)m poruszyła |
poruszyłom +(e)m poruszyło |
poruszyliśmy +(e)śmy poruszyli |
poruszyłyśmy +(e)śmy poruszyły |
| 2 os. |
poruszyłeś +(e)ś poruszył |
poruszyłaś +(e)ś poruszyła |
poruszyłoś +(e)ś poruszyło |
poruszyliście +(e)ście poruszyli |
poruszyłyście +(e)ście poruszyły |
| 3 os. |
poruszył |
poruszyła |
poruszyło |
poruszyli |
poruszyły |
bezosobnik: poruszono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
poruszmy |
|
| 2 os. |
porusz |
poruszcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
poruszyłbym bym poruszył |
poruszyłabym bym poruszyła |
poruszyłobym bym poruszyło |
poruszylibyśmy byśmy poruszyli |
poruszyłybyśmy byśmy poruszyły |
| 2 os. |
poruszyłbyś byś poruszył |
poruszyłabyś byś poruszyła |
poruszyłobyś byś poruszyło |
poruszylibyście byście poruszyli |
poruszyłybyście byście poruszyły |
| 3 os. |
poruszyłby by poruszył |
poruszyłaby by poruszyła |
poruszyłoby by poruszyło |
poruszyliby by poruszyli |
poruszyłyby by poruszyły |
bezosobnik: poruszono by
bezokolicznik: poruszyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
poruszywszy
gerundium: poruszenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | poruszenie |
poruszenia |
| D. | poruszenia |
poruszeń |
| C. | poruszeniu |
poruszeniom |
| B. | poruszenie |
poruszenia |
| N. | poruszeniem |
poruszeniami |
| Ms. | poruszeniu |
poruszeniach |
| W. | poruszenie |
poruszenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: poruszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | poruszony |
poruszony |
poruszony |
poruszone |
poruszona |
| D. | poruszonego |
poruszonego |
poruszonego |
poruszonego |
poruszonej |
| C. | poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonej |
| B. | poruszonego |
poruszonego |
poruszony |
poruszone |
poruszoną |
| N. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszoną |
| Ms. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | poruszeni |
poruszeni |
poruszone |
poruszone |
| D. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
| C. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
| B. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszone |
| N. | poruszonymi |
poruszonymi |
poruszonymi |
poruszonymi |
| Ms. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
Składnia
|
|
+ | poruszyć | + |
CO
|
3. czyjeś serce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka
Połączenia
- informacja, wiadomość poruszyła kogoś
- poruszony do głębi, do żywego
Cytaty
|
Dramatyczne apele, które za pośrednictwem powstańczych radiostacji popłynęły w świat, poruszyły międzynarodową opinię publiczną. źródło: NKJP: Edward Kołodziejczyk: Tryptyk warszawski, 1984 |
|
|
Po to te informacje są podawane, żeby poruszyć sumienia, żeby przypomnieć, żeby wywołać protest, ruch, reakcję. źródło: NKJP: Krystyna Janda: Moja Droga B., 2000 |
|
|
Była poruszona do głębi spotkaniem ze starą Polką. Jej tragiczne losy przemówiły do Elizabeth, być może dlatego, że spotkała ją w szczególnym momencie swojego życia [...], tysiące mil od domu, samotna w tym mieście. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Imię twoje, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
poruszę |
poruszymy |
|||
| 2 os. |
poruszysz |
poruszycie |
|||
| 3 os. |
poruszy |
poruszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
poruszyłem +(e)m poruszył |
poruszyłam +(e)m poruszyła |
poruszyłom +(e)m poruszyło |
poruszyliśmy +(e)śmy poruszyli |
poruszyłyśmy +(e)śmy poruszyły |
| 2 os. |
poruszyłeś +(e)ś poruszył |
poruszyłaś +(e)ś poruszyła |
poruszyłoś +(e)ś poruszyło |
poruszyliście +(e)ście poruszyli |
poruszyłyście +(e)ście poruszyły |
| 3 os. |
poruszył |
poruszyła |
poruszyło |
poruszyli |
poruszyły |
bezosobnik: poruszono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
poruszmy |
|
| 2 os. |
porusz |
poruszcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
poruszyłbym bym poruszył |
poruszyłabym bym poruszyła |
poruszyłobym bym poruszyło |
poruszylibyśmy byśmy poruszyli |
poruszyłybyśmy byśmy poruszyły |
| 2 os. |
poruszyłbyś byś poruszył |
poruszyłabyś byś poruszyła |
poruszyłobyś byś poruszyło |
poruszylibyście byście poruszyli |
poruszyłybyście byście poruszyły |
| 3 os. |
poruszyłby by poruszył |
poruszyłaby by poruszyła |
poruszyłoby by poruszyło |
poruszyliby by poruszyli |
poruszyłyby by poruszyły |
bezosobnik: poruszono by
bezokolicznik: poruszyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
poruszywszy
gerundium: poruszenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | poruszenie |
poruszenia |
| D. | poruszenia |
poruszeń |
| C. | poruszeniu |
poruszeniom |
| B. | poruszenie |
poruszenia |
| N. | poruszeniem |
poruszeniami |
| Ms. | poruszeniu |
poruszeniach |
| W. | poruszenie |
poruszenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: poruszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | poruszony |
poruszony |
poruszony |
poruszone |
poruszona |
| D. | poruszonego |
poruszonego |
poruszonego |
poruszonego |
poruszonej |
| C. | poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonemu |
poruszonej |
| B. | poruszonego |
poruszonego |
poruszony |
poruszone |
poruszoną |
| N. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszoną |
| Ms. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | poruszeni |
poruszeni |
poruszone |
poruszone |
| D. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
| C. | poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
poruszonym |
| B. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszone |
| N. | poruszonymi |
poruszonymi |
poruszonymi |
poruszonymi |
| Ms. | poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
poruszonych |
Składnia
|
|
+ | poruszyć | + |
KOGO/CO
|