Chronologizacja
1. wrzątek
Definicja
Pochodzenie
psł. *varъ 'wrzenie, to, co wrze, wrzątek; gorąco, skwar'
Rzeczownik odczasownikowy, nazwa czynności wtórnie skonkretyzowana od psł. *vъrĕti 'wrzeć' z archaiczną wymianą rdzennego *-ъ- w -a-.
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Cytaty
|
I cóż z tego, że przed nabraniem wody z kotła próbowałam go opłukać warem? Aby zedrzeć ów stary osad [...], trzeba by szczotek i ługu, i piasku, i - sama już nie wiem czego. źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005 |
|
|
Jeszcze na brzegu lekkie zdobienie widelcem i pierogi były gotowe do wrzucenia na wrzątek. - Sukces! – krzyknąłem w kuchni, kiedy cedziłem je z waru [...]. źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Pierogi dali nam Chińczycy, Gazeta Poznańska, 2004-12-03 |
|
|
[...] palenisko komina eksplodowało, ze straszliwym hukiem plunęło na izbę ogniem [...]. Sagan wyleciał jak wystrzelony, łomotnął o podłogę, chlusnął warem. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | war |
wary |
|
| D. | waru |
warów |
|
| C. | warowi |
warom |
|
| B. | war |
wary |
|
| N. | warem |
warami |
|
| Ms. | warze |
warach |
|
| W. | warze |
wary |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. na policzkach
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Cytaty
|
[...] nalała wody do miednicy, umyła promieniującą warem twarz i wytarła ręcznikiem. źródło: Włodzimierz Kłaczyński: Miejsce, 2005 (tbc.tarnobrzeg.pl) |
|
|
To główny objaw nadciśnienia! Zdrowy człowiek tak nie ma, że pod wpływem stresu mu czerwony war bije na policzki. źródło: Internet: f.kafeteria.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | war |
wary |
|
| D. | waru |
warów |
|
| C. | warowi |
warom |
|
| B. | war |
wary |
|
| N. | warem |
warami |
|
| Ms. | warze |
warach |
|
| W. | warze |
wary |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. na scenie
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Cytaty
|
Zespół narobił dużo twórczego waru na scenie, co najwidoczniej zjednało nam przychylność jurorów [...]. źródło: NKJP: Autentycy i styliści, Dziennik Polski, 2006-01-01 |
|
|
[...] najwięcej licytacyjnego waru narobił obraz Marka Hołdy. Zaczęło się od wywoławczych 500 zł. [...] Bój był długi, zacięty, sekundowany przez współmałżonków niemal do upadłego. Ostatecznie na polu walki pozostała tylko pani Krystyna i dzięki wpłaconym 1600 zł obraz, pełen wonnych stogów siana, ozdobi wnętrze jej domu. źródło: NKJP: Aukcja na balu, Dziennik Polski, 2001-02-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | war |
wary |
|
| D. | waru |
warów |
|
| C. | warowi |
warom |
|
| B. | war |
wary |
|
| N. | warem |
warami |
|
| Ms. | warze |
warach |
|
| W. | warze |
wary |
Inne uwagi
Zwykle lp
4. piwa
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | warka |
Cytaty
|
Wnukowie Piotra - mości panowie Jan i Wawrzyniec - utworzyli fundację na budowę przytuliska w Żywcu, przeznaczając ze swoich dóbr co roku parę złotych, kwartnicę piwa od każdego waru, a na każdy piątek trzy bochny chleba. źródło: NKJP: Teresa Semik: Żywiec Komorowskich, Dziennik Zachodni, 2010-04-02 |
|
|
Wysokość czopowego, stanowiącego pierwowzór akcyzy, wyznaczono na 1/8 [...] waru dla browarów oraz na 1/18 sumy sprzedaży dla szynkarzy. źródło: NKJP: Internet (Wikipedia) |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | war |
wary |
|
| D. | waru |
warów |
|
| C. | warowi |
warom |
|
| B. | war |
wary |
|
| N. | warem |
warami |
|
| Ms. | warze |
warach |
|
| W. | warze |
wary |
5. zupa
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zupa |
Cytaty
|
W gościnnych domach łemkowskich można skosztować waru, kuzyna podhalańskiej kwaśnicy [...]. źródło: NKJP: Kuchnia łemkowska, Gazeta Krakowska, 2003-07-30 |
|
|
Kultywują łemkowskie tradycje w domu i [...] w karczmie, gdzie podają [...] war ze zlepieńcami [...]. źródło: Aneta Augustyn: Łemkowska kieselycia najlepszą dolnośląską potrawą, Gazeta Wyborcza, 2011-09-04 (wroclaw.wyborcza.pl) |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | war |
wary |
|
| D. | waru |
warów |
|
| C. | warowi |
warom |
|
| B. | war |
wary |
|
| N. | warem |
warami |
|
| Ms. | warze |
warach |
|
| W. | warze |
wary |
Inne uwagi
Zwykle lp
6. jednostka miary
Definicja
Pochodzenie
ang. var – Volt Ampere Reactive 'wolt amper reaktancyjny'
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,
Cytaty
|
[...] wprowadza się trzy rodzaje mocy: moc pozorną S (wyrażaną w woltamperach), moc czynną P (wyrażaną w watach) i moc bierną Q (wyrażaną w warach). źródło: Internet: centrumoswietlenia.pl |
|
|
Wielokrotności i podwielokrotności wara wyraża się wg § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów. źródło: Internet: Zarządzenie w sprawie ustalenia definicji i oznaczeń legalnych jednostek miar oraz ustalenia pochodnych jednostek miar i jednostek miar dopuszczonych przejściowo do stosowania jako legalne (prawo.pl) |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | war |
wary |
|
| D. | wara |
warów |
|
| C. | warowi |
warom |
|
| B. | war |
wary |
|
| N. | warem |
warami |
|
| Ms. | warze |
warach |
|
| W. | warze |
wary |