Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | sadło |
sadła |
|
D. | sadła |
sadeł |
|
C. | sadłu |
sadłom |
|
B. | sadło |
sadła |
|
N. | sadłem |
sadłami |
|
Ms. | sadle |
sadłach |
|
W. | sadło |
sadła |
Pochodzenie
psł. *sadlo 'tłuszcz osadzający się wokół narządów wewnętrznych; smalec wytopiony z tego tłuszczu'
Od: psł. saditi, zob. sadzić .
1. naturalne
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
synonimy: | tłuszcz |
Cytaty
Pracownicy nadleśnictwa w Suchej Beskidzkiej mówią, że w tym okresie niedźwiedzie poszukują intensywnie pożywienia, gdyż obrastają w sadło, by spokojnie zapaść w sen zimowy. źródło: NKJP: Małgorzata Targosz: Oko w oko z drapieżnikiem, Gazeta Krakowska, 2007-09-18 |
|
Największe drapieżniki występujące w Tatrach i masywie Babiej przez całą jesień przygotowywały się do snu zimowego: gromadziły zapasy sadła, pasąc się na borówczyskach. źródło: NKJP: (AGN): Cisza przed zimą, Dziennik Polski, 2006-11-18 |
|
Niedźwiedzie polarne są bardzo dobrze przystosowane do życia w surowym klimacie Arktyki, ponieważ ich ciała pokrywa grube futro o długim, białym włosie, a pod skórą znajduje się 10-centymetrowa warstwa sadła, która chroni organizm przed wychłodzeniem. źródło: Internet: sebastianbielak.pl |
|
Jak się okazuje, niedźwiedzie w oliwskim zoo w ogóle nie zapadają w sen zimowy. [...] W związku z tym nie muszą hodować sadła i przygotowywać się na spoczynek zimowy. źródło: NKJP: Magdalena Raszewska: Tylko żółwie prześpią zimę, Dziennik Bałtycki, 2005-10-12 |
|
Od razu też, na miejscu, ściągali z nich skóry, które razem z sadłem odprawiali na brzeg, a gołe tusze zostawiali na lodzie [...]. źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Wilczy notes, 2007 |
2. wytopione
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- solone sadło; borsucze, niedźwiedzie, psie sadło
- smarować sadłem
Cytaty
Od wielu pokoleń sadło świstacze jest niesłusznie uważane na Podhalu za lekarstwo na wiele chorób. źródło: NKJP: Rzeź świstaków, Dziennik Polski, 2000-12-20 |
|
Wydzielinę gruczołów, nazywaną strojem bobrowym, ceniono jako środek pomocny na wszelkie choroby, a sadło idealnie nadawało się do leczenia ciężkich ran. źródło: NKJP: Niedobrze, panie bobrze, Dziennik Polski, 2002-06-15 |
|
[...] bardziej zróżnicowana była kuchnia średnia, charakteryzująca się dość znacznym spożyciem mięsa, także ryb. Zawierała sporo tłuszczów, głównie słoniny i sadła, ale także oleje roślinne: lniany i konopny. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004 |
|
W domu, na kredensie stały trzy słoje z psim sadłem, w kuchni gotowało się w garnku psie mięso. źródło: NKJP: (MP): Psi horror w zagrodzie, Gazeta Krakowska, 2007-04-17 |
|
Nie poczułem zapachu gorącego chleba, ale w sieni czuć było, jak zawsze, gotowaną kapustą, zasmażką na starym sadle i stygnącą powoli blachę z lanego żelaza. źródło: NKJP: Tadeusz Nowa: A jak królem, a jak katem będziesz, 1967 |
3. u człowieka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- sadło na brzuchu
- fałdy, zwały sadła
- obrastać w sadło
Cytaty
Jeżeli przesadzimy z tłustością, może się zachwiać poziom cholesterolu, zacznie się odkładać sadło, odchoruje wątroba, dokuczy miażdżyca, a nawet cukrzyca. źródło: NKJP: RED: Bliżej natury, Gazeta Poznańska, 2005-10-27 |
|
Pani profesor, proszę nie faworyzować chudych [...]. - My może mamy więcej sadła, ale za to zmarszczek nie mamy [...]. źródło: NKJP: (AF): Brawa dla babć!!!, Gazeta Krakowska, 2001-12-17 |
|
Coraz częściej panowie dbają też o sylwetkę i w tym celu ćwiczą w siłowni pod okiem trenera. - Chcę zgubić sadło na brzuchu, które pojawiło się u mnie po czterdziestce [...]. źródło: NKJP: Facet w lokówkach, Dziennik Polski, 2006-03-10 |
|
Malarz z finezją godną Rubensa, operując kolorem, światłem i cieniem, plastycznie przedstawił monstrualnie rozdęty brzuch, obwisłe fałdy sadła i opuszczone bezradnie żylaste ręce. źródło: NKJP: Anna Matuchniak-Krasuska: Publiczność wobec metafory plastycznej : o recepcji groteski Jerzego Dudy-Gracza, 1999 |
|
Na siłowni siedzi cały czas, bo trochę obrósł sadłem. źródło: NKJP: Michał Witkowski: Margot, 2009 |