Chronologizacja
Pochodzenie
Przekształcenie (pod wpływem etymologicznie odrębnych czasowników nabawiać się, zabawiać się itd.) starszej postaci obawać się 'spodziewać się czegoś złego; bać się, czuć strach; czuć przed kimś respekt' pochodzącej od przedrostkowego *obojawać się z regularnym ściągnięciem -oja- w -a-
1. chorób
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bać się, cykać się, drżeć, ktoś ma duszę na ramieniu, ktoś ma stracha, lękać się, strach II, strachać się |
Połączenia
- obawiać się duchów, ludzi, rywala; bólu, chorób, ciąży, przyszłości, samotności, śmierci; konkurencji, konsekwencji, reakcji kogoś, spotkania z kimś, utraty czegoś, zmian, zwolnienia; aresztowania, ataku, interwencji, kradzieży, podstępu, prowokacji, wojny, zemsty; powodzi
- obawiać się inwestować, kupować, użyć czegoś, wyjść gdzieś, zatrudnić/zatrudniać kogoś; mówić o czymś, powiedzieć coś/że...
Cytaty
|
Robotnicy zajęci wyniszczającą zdrowie wielogodzinną robotą [...], niewykształceni, obarczeni liczną rodziną, obawiający się utraty pracy, nie byli zdolni sami walczyć o lepsze warunki pracy i wyższe płace. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008 |
|
|
Nie odpowiedziała i ruszyła w stronę Alej Jerozolimskich. Pewnie obawiała się, że ucieknie im ostatni tramwaj jadący w stronę Woli. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003 |
|
|
[...] obawiając się, aby buntownicy nie znaleźli wśród załogi kolejnych zwolenników, rozkazał po dopłynięciu przewieźć ich na statek [...]. źródło: NKJP: Bartłomiej Misiniec: Gladiatorzy i piraci, 2009 |
|
|
Wiedziałem, że za chwilę będzie jeszcze gorzej, bo przed nami był jeszcze kawał drogi z samymi dziurami. [...] Zacząłem się poważnie obawiać, czy my w ogóle do obozu dojedziemy. źródło: NKJP: Elwira Kucharska: Siła przyciągania, czyli polskie losy, 2008 |
|
|
[...] prawdę mówiąc, troszeczkę się obawiała, jak przyjmie ją babcia po tylu latach. Może w ogóle jej nie pozna? źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993 |
|
|
Mieszkańcy obawiają się inwestować w remonty domów w niepewnej sytuacji prawnej budynków. źródło: NKJP: Janusz Strzelczyk: A jednak licytacja, Dziennik Zachodni, 2003-09-30 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
obawiam się |
obawiamy się |
|||
| 2 os. |
obawiasz się |
obawiacie się |
|||
| 3 os. |
obawia się |
obawiają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
obawiałem się +(e)m się obawiał |
obawiałam się +(e)m się obawiała |
obawiałom się +(e)m się obawiało |
obawialiśmy się +(e)śmy się obawiali |
obawiałyśmy się +(e)śmy się obawiały |
| 2 os. |
obawiałeś się +(e)ś się obawiał |
obawiałaś się +(e)ś się obawiała |
obawiałoś się +(e)ś się obawiało |
obawialiście się +(e)ście się obawiali |
obawiałyście się +(e)ście się obawiały |
| 3 os. |
obawiał się |
obawiała się |
obawiało się |
obawiali się |
obawiały się |
bezosobnik: obawiano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się obawiał będę się obawiać |
będę się obawiała będę się obawiać |
będę się obawiało będę się obawiać |
będziemy się obawiali będziemy się obawiać |
będziemy się obawiały będziemy się obawiać |
| 2 os. |
będziesz się obawiał będziesz się obawiać |
będziesz się obawiała będziesz się obawiać |
będziesz się obawiało będziesz się obawiać |
będziecie się obawiali będziecie się obawiać |
będziecie się obawiały będziecie się obawiać |
| 3 os. |
będzie się obawiał będzie się obawiać |
będzie się obawiała będzie się obawiać |
będzie się obawiało będzie się obawiać |
będą się obawiali będą się obawiać |
będą się obawiały będą się obawiać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
obawiajmy się |
|
| 2 os. |
obawiaj się |
obawiajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
obawiałbym się bym się obawiał |
obawiałabym się bym się obawiała |
obawiałobym się bym się obawiało |
obawialibyśmy się byśmy się obawiali |
obawiałybyśmy się byśmy się obawiały |
| 2 os. |
obawiałbyś się byś się obawiał |
obawiałabyś się byś się obawiała |
obawiałobyś się byś się obawiało |
obawialibyście się byście się obawiali |
obawiałybyście się byście się obawiały |
| 3 os. |
obawiałby się by się obawiał |
obawiałaby się by się obawiała |
obawiałoby się by się obawiało |
obawialiby się by się obawiali |
obawiałyby się by się obawiały |
bezosobnik: obawiano by się
bezokolicznik: obawiać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
obawiając się
gerundium: obawianie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | obawianie się |
obawiania się |
| D. | obawiania się |
obawiań się |
| C. | obawianiu się |
obawianiom się |
| B. | obawianie się |
obawiania się |
| N. | obawianiem się |
obawianiami się |
| Ms. | obawianiu się |
obawianiach się |
| W. | obawianie się |
obawiania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: obawiający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | obawiający się |
obawiający się |
obawiający się |
obawiające się |
obawiająca się |
| D. | obawiającego się |
obawiającego się |
obawiającego się |
obawiającego się |
obawiającej się |
| C. | obawiającemu się |
obawiającemu się |
obawiającemu się |
obawiającemu się |
obawiającej się |
| B. | obawiającego się |
obawiającego się |
obawiający się |
obawiające się |
obawiającą się |
| N. | obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającą się |
| Ms. | obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | obawiający się |
obawiający się |
obawiające się |
obawiające się |
| D. | obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
| C. | obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
| B. | obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
obawiające się |
| N. | obawiającymi się |
obawiającymi się |
obawiającymi się |
obawiającymi się |
| Ms. | obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
Składnia
| Rzżywotny | + | obawiać się | + |
KOGO/CZEGO
|
| Rzżywotny | + | obawiać się | + |
że ZDANIE | żeby ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
| Rzżywotny | + | obawiać się | + |
BEZOKOLICZNIK
|
2. o dziecko
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bać się, lękać się, obawiać się, strachać się | |
| hiperonimy: | martwić się |
Połączenia
- obawiać się o dziecko; o czyjeś bezpieczeństwo, o czyjś/czegoś los, o pracę, o (swoją) przyszłość, o (swoje) zdrowie, o (swoje) życie; o frekwencję, o stan czegoś
Cytaty
|
Rodzice prowadzą ostrożniej, bo obawiają się o dzieci, które często siedzą na miejscu pasażera [...]. źródło: NKJP: Łukasz Pałka: Zniżka dla niewiasty i księdza, Słowo Polskie - Gazeta Wrocławska, 2006-02-25 |
|
|
Prezes ZASP obawia się o los kilkudziesięciu teatrów, które od przyszłego roku zostaną najprawdopodobniej przekazane samorządom. źródło: NKJP: Michał Cichy: Cała scena w ręce gmin, Gazeta Wyborcza, 1993-08-11 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
obawiam się |
obawiamy się |
|||
| 2 os. |
obawiasz się |
obawiacie się |
|||
| 3 os. |
obawia się |
obawiają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
obawiałem się +(e)m się obawiał |
obawiałam się +(e)m się obawiała |
obawiałom się +(e)m się obawiało |
obawialiśmy się +(e)śmy się obawiali |
obawiałyśmy się +(e)śmy się obawiały |
| 2 os. |
obawiałeś się +(e)ś się obawiał |
obawiałaś się +(e)ś się obawiała |
obawiałoś się +(e)ś się obawiało |
obawialiście się +(e)ście się obawiali |
obawiałyście się +(e)ście się obawiały |
| 3 os. |
obawiał się |
obawiała się |
obawiało się |
obawiali się |
obawiały się |
bezosobnik: obawiano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się obawiał będę się obawiać |
będę się obawiała będę się obawiać |
będę się obawiało będę się obawiać |
będziemy się obawiali będziemy się obawiać |
będziemy się obawiały będziemy się obawiać |
| 2 os. |
będziesz się obawiał będziesz się obawiać |
będziesz się obawiała będziesz się obawiać |
będziesz się obawiało będziesz się obawiać |
będziecie się obawiali będziecie się obawiać |
będziecie się obawiały będziecie się obawiać |
| 3 os. |
będzie się obawiał będzie się obawiać |
będzie się obawiała będzie się obawiać |
będzie się obawiało będzie się obawiać |
będą się obawiali będą się obawiać |
będą się obawiały będą się obawiać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
obawiajmy się |
|
| 2 os. |
obawiaj się |
obawiajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
obawiałbym się bym się obawiał |
obawiałabym się bym się obawiała |
obawiałobym się bym się obawiało |
obawialibyśmy się byśmy się obawiali |
obawiałybyśmy się byśmy się obawiały |
| 2 os. |
obawiałbyś się byś się obawiał |
obawiałabyś się byś się obawiała |
obawiałobyś się byś się obawiało |
obawialibyście się byście się obawiali |
obawiałybyście się byście się obawiały |
| 3 os. |
obawiałby się by się obawiał |
obawiałaby się by się obawiała |
obawiałoby się by się obawiało |
obawialiby się by się obawiali |
obawiałyby się by się obawiały |
bezosobnik: obawiano by się
bezokolicznik: obawiać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
obawiając się
gerundium: obawianie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | obawianie się |
obawiania się |
| D. | obawiania się |
obawiań się |
| C. | obawianiu się |
obawianiom się |
| B. | obawianie się |
obawiania się |
| N. | obawianiem się |
obawianiami się |
| Ms. | obawianiu się |
obawianiach się |
| W. | obawianie się |
obawiania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: obawiający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | obawiający się |
obawiający się |
obawiający się |
obawiające się |
obawiająca się |
| D. | obawiającego się |
obawiającego się |
obawiającego się |
obawiającego się |
obawiającej się |
| C. | obawiającemu się |
obawiającemu się |
obawiającemu się |
obawiającemu się |
obawiającej się |
| B. | obawiającego się |
obawiającego się |
obawiający się |
obawiające się |
obawiającą się |
| N. | obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającą się |
| Ms. | obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | obawiający się |
obawiający się |
obawiające się |
obawiające się |
| D. | obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
| C. | obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
obawiającym się |
| B. | obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
obawiające się |
| N. | obawiającymi się |
obawiającymi się |
obawiającymi się |
obawiającymi się |
| Ms. | obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
obawiających się |
Składnia
| Rzżywotny | + | obawiać się | + |
o KOGO/CO
|