UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

staczać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Z przedrostkiem s- od psł. -*tačati. We współczesnej polszczyźnie tylko w czasownikach przedrostkowych, np. wy-taczać, za-taczać.
Zob. toczyć .

1. beczkę

Definicja

sprawiać, że coś lub ktoś zsuwa się z jakiejś pochyłości, obracając się wokół własnej osi

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

staczać beczki, głaz, kamień
staczać z góry, z wału, ze zbocza

Cytaty

Do wielkiej wprawy doszli Seminole w sporządzaniu czółen [...]. Późną jesienią mężczyźni ścinali drzewa o odpowiednich pniach. Wiosną staczali je nad wodę, wypalali wewnętrzną część pnia i wyskrobywali zwęgloną masę.

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Bogacze udawali się na wzgórze Progesch i po jego zboczach staczali w dół pisanki, jabłka czy pomarańcze. Dzieci na dole chwytały rarytasy.

źródło: NKJP: Maria Nowak: Jary u sąsiadów, Gazeta Poznańska, 2006-04-15

Definicja lawiny [...] określa zjawisko polegające na gwałtownym zsuwaniu i staczaniu po zboczach mas śniegu, lodu, kamieni lub skał.

źródło: NKJP: Czy roletę zniszczyła lawina?, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2004-05-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	staczam	staczamy
2 os.	staczasz	staczacie
3 os.	stacza	staczają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	staczałem +(e)m staczał	staczałam +(e)m staczała	staczałom +(e)m staczało	staczaliśmy +(e)śmy staczali	staczałyśmy +(e)śmy staczały
2 os.	staczałeś +(e)ś staczał	staczałaś +(e)ś staczała	staczałoś +(e)ś staczało	staczaliście +(e)ście staczali	staczałyście +(e)ście staczały
3 os.	staczał	staczała	staczało	staczali	staczały

bezosobnik: staczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę staczał będę staczać	będę staczała będę staczać	będę staczało będę staczać	będziemy staczali będziemy staczać	będziemy staczały będziemy staczać
2 os.	będziesz staczał będziesz staczać	będziesz staczała będziesz staczać	będziesz staczało będziesz staczać	będziecie staczali będziecie staczać	będziecie staczały będziecie staczać
3 os.	będzie staczał będzie staczać	będzie staczała będzie staczać	będzie staczało będzie staczać	będą staczali będą staczać	będą staczały będą staczać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		staczajmy
2 os.	staczaj	staczajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	staczałbym bym staczał	staczałabym bym staczała	staczałobym bym staczało	staczalibyśmy byśmy staczali	staczałybyśmy byśmy staczały
2 os.	staczałbyś byś staczał	staczałabyś byś staczała	staczałobyś byś staczało	staczalibyście byście staczali	staczałybyście byście staczały
3 os.	staczałby by staczał	staczałaby by staczała	staczałoby by staczało	staczaliby by staczali	staczałyby by staczały

bezosobnik: staczano by

bezokolicznik: staczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: staczając

gerundium: staczanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	staczanie	staczania
D.	staczania	staczań
C.	staczaniu	staczaniom
B.	staczanie	staczania
N.	staczaniem	staczaniami
Ms.	staczaniu	staczaniach
W.	staczanie	staczania

imiesłów przymiotnikowy czynny: staczający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	staczający	staczający	staczający	staczające	staczająca
D.	staczającego	staczającego	staczającego	staczającego	staczającej
C.	staczającemu	staczającemu	staczającemu	staczającemu	staczającej
B.	staczającego	staczającego	staczający	staczające	staczającą
N.	staczającym	staczającym	staczającym	staczającym	staczającą
Ms.	staczającym	staczającym	staczającym	staczającym	staczającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	staczający	staczający	staczające	staczające
D.	staczających	staczających	staczających	staczających
C.	staczającym	staczającym	staczającym	staczającym
B.	staczających	staczających	staczających	staczające
N.	staczającymi	staczającymi	staczającymi	staczającymi
Ms.	staczających	staczających	staczających	staczających

imiesłów przymiotnikowy bierny: staczany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	staczany	staczany	staczany	staczane	staczana
D.	staczanego	staczanego	staczanego	staczanego	staczanej
C.	staczanemu	staczanemu	staczanemu	staczanemu	staczanej
B.	staczanego	staczanego	staczany	staczane	staczaną
N.	staczanym	staczanym	staczanym	staczanym	staczaną
Ms.	staczanym	staczanym	staczanym	staczanym	staczanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	staczani	staczani	staczane	staczane
D.	staczanych	staczanych	staczanych	staczanych
C.	staczanym	staczanym	staczanym	staczanym
B.	staczanych	staczanych	staczanych	staczane
N.	staczanymi	staczanymi	staczanymi	staczanymi
Ms.	staczanych	staczanych	staczanych	staczanych

odpowiednik aspektowy: stoczyć

Składnia

staczać

KOGO/CO

2. pojedynek

Definicja

prowadzić jakieś rozmowy lub działania

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

staczać batalię, bitwę, bój, pojedynek, potyczkę, walkę, wojnę; potyczki słowne, spór
staczać (walkę) z przeważającym liczebnie przeciwnikiem, z napastnikiem, z samym sobą

Cytaty

	Ze starszym, Tadeuszem, staczał niekiedy pojedynki na pięści. źródło: NKJP: Karol Rebs: Obyczaje, Detektyw, 1999, nr 3
	Wiele ofiar pociągnęło za sobą powstanie styczniowe. Staczano bitwy i potyczki, a poległych chowano w zbiorowych mogiłach. źródło: NKJP: Tomasz A. Nowak: Żołnierskie mogiły, Gazeta Radomszczańska, 2009-04-11
	Jeleń w okresie godowym [...] stacza zaciekłe boje ze swymi rywalami. źródło: NKJP: Leszek Matela: Kod druidów i sekrety celtów, 2006
	W okresie przygotowania i zwołania pierwszego wszechzwiązkowego zjazdu pisarzy radzieckich (1931–32) w mieszkaniu Gorkiego zbierali się literaci staczając gorące dyskusje o literaturze. źródło: NKJP: Leon Gomolicki: Kuźnia myśli rewolucyjnej, Trybuna Wolności, 1950, nr 26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	staczam	staczamy
2 os.	staczasz	staczacie
3 os.	stacza	staczają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	staczałem +(e)m staczał	staczałam +(e)m staczała	staczałom +(e)m staczało	staczaliśmy +(e)śmy staczali	staczałyśmy +(e)śmy staczały
2 os.	staczałeś +(e)ś staczał	staczałaś +(e)ś staczała	staczałoś +(e)ś staczało	staczaliście +(e)ście staczali	staczałyście +(e)ście staczały
3 os.	staczał	staczała	staczało	staczali	staczały

bezosobnik: staczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę staczał będę staczać	będę staczała będę staczać	będę staczało będę staczać	będziemy staczali będziemy staczać	będziemy staczały będziemy staczać
2 os.	będziesz staczał będziesz staczać	będziesz staczała będziesz staczać	będziesz staczało będziesz staczać	będziecie staczali będziecie staczać	będziecie staczały będziecie staczać
3 os.	będzie staczał będzie staczać	będzie staczała będzie staczać	będzie staczało będzie staczać	będą staczali będą staczać	będą staczały będą staczać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		staczajmy
2 os.	staczaj	staczajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	staczałbym bym staczał	staczałabym bym staczała	staczałobym bym staczało	staczalibyśmy byśmy staczali	staczałybyśmy byśmy staczały
2 os.	staczałbyś byś staczał	staczałabyś byś staczała	staczałobyś byś staczało	staczalibyście byście staczali	staczałybyście byście staczały
3 os.	staczałby by staczał	staczałaby by staczała	staczałoby by staczało	staczaliby by staczali	staczałyby by staczały

bezosobnik: staczano by

bezokolicznik: staczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: staczając

gerundium: staczanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	staczanie	staczania
D.	staczania	staczań
C.	staczaniu	staczaniom
B.	staczanie	staczania
N.	staczaniem	staczaniami
Ms.	staczaniu	staczaniach
W.	staczanie	staczania

imiesłów przymiotnikowy czynny: staczający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	staczający	staczający	staczający	staczające	staczająca
D.	staczającego	staczającego	staczającego	staczającego	staczającej
C.	staczającemu	staczającemu	staczającemu	staczającemu	staczającej
B.	staczającego	staczającego	staczający	staczające	staczającą
N.	staczającym	staczającym	staczającym	staczającym	staczającą
Ms.	staczającym	staczającym	staczającym	staczającym	staczającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	staczający	staczający	staczające	staczające
D.	staczających	staczających	staczających	staczających
C.	staczającym	staczającym	staczającym	staczającym
B.	staczających	staczających	staczających	staczające
N.	staczającymi	staczającymi	staczającymi	staczającymi
Ms.	staczających	staczających	staczających	staczających

imiesłów przymiotnikowy bierny: staczany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	staczany	staczany	staczany	staczane	staczana
D.	staczanego	staczanego	staczanego	staczanego	staczanej
C.	staczanemu	staczanemu	staczanemu	staczanemu	staczanej
B.	staczanego	staczanego	staczany	staczane	staczaną
N.	staczanym	staczanym	staczanym	staczanym	staczaną
Ms.	staczanym	staczanym	staczanym	staczanym	staczanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	staczani	staczani	staczane	staczane
D.	staczanych	staczanych	staczanych	staczanych
C.	staczanym	staczanym	staczanym	staczanym
B.	staczanych	staczanych	staczanych	staczane
N.	staczanymi	staczanymi	staczanymi	staczanymi
Ms.	staczanych	staczanych	staczanych	staczanych

odpowiednik aspektowy: stoczyć

Składnia

staczać

CO + (z KIM/CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 12.03.2018