UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

trwać

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	trwam	trwamy
2 os.	trwasz	trwacie
3 os.	trwa	trwają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trwałem +(e)m trwał	trwałam +(e)m trwała	trwałom +(e)m trwało	trwaliśmy +(e)śmy trwali	trwałyśmy +(e)śmy trwały
2 os.	trwałeś +(e)ś trwał	trwałaś +(e)ś trwała	trwałoś +(e)ś trwało	trwaliście +(e)ście trwali	trwałyście +(e)ście trwały
3 os.	trwał	trwała	trwało	trwali	trwały

bezosobnik: trwano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę trwał będę trwać	będę trwała będę trwać	będę trwało będę trwać	będziemy trwali będziemy trwać	będziemy trwały będziemy trwać
2 os.	będziesz trwał będziesz trwać	będziesz trwała będziesz trwać	będziesz trwało będziesz trwać	będziecie trwali będziecie trwać	będziecie trwały będziecie trwać
3 os.	będzie trwał będzie trwać	będzie trwała będzie trwać	będzie trwało będzie trwać	będą trwali będą trwać	będą trwały będą trwać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		trwajmy
2 os.	trwaj	trwajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trwałbym bym trwał	trwałabym bym trwała	trwałobym bym trwało	trwalibyśmy byśmy trwali	trwałybyśmy byśmy trwały
2 os.	trwałbyś byś trwał	trwałabyś byś trwała	trwałobyś byś trwało	trwalibyście byście trwali	trwałybyście byście trwały
3 os.	trwałby by trwał	trwałaby by trwała	trwałoby by trwało	trwaliby by trwali	trwałyby by trwały

bezosobnik: trwano by

bezokolicznik: trwać

imiesłów przysłówkowy współczesny: trwając

gerundium: trwanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	trwanie	trwania
D.	trwania	trwań
C.	trwaniu	trwaniom
B.	trwanie	trwania
N.	trwaniem	trwaniami
Ms.	trwaniu	trwaniach
W.	trwanie	trwania

imiesłów przymiotnikowy czynny: trwający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	trwający	trwający	trwający	trwające	trwająca
D.	trwającego	trwającego	trwającego	trwającego	trwającej
C.	trwającemu	trwającemu	trwającemu	trwającemu	trwającej
B.	trwającego	trwającego	trwający	trwające	trwającą
N.	trwającym	trwającym	trwającym	trwającym	trwającą
Ms.	trwającym	trwającym	trwającym	trwającym	trwającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	trwający	trwający	trwające	trwające
D.	trwających	trwających	trwających	trwających
C.	trwającym	trwającym	trwającym	trwającym
B.	trwających	trwających	trwających	trwające
N.	trwającymi	trwającymi	trwającymi	trwającymi
Ms.	trwających	trwających	trwających	trwających

Pochodzenie

płn. psł. *trъvati 'trwać; znosić, cierpieć'

1. istnieć

Definicja

istnieć przez jakiś czas

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

istnieć

Połączenia

chwila, dzień; akcja, awantura, dyskusja, zabawa; festiwal, koncert; mecz; podróż; procedura, proces, sesja; spór, wojna; śledztwo; szkolenie; przyjęcie; remont trwa; pertraktacje, rozmowy; prace, przygotowania, starania; poszukiwania; obchody trwają
trwać na wieki, bez przerwy; do kiedy, od kiedy, przez ileś godzin, dni, lat, w nieskończoność
trwać długo, krótko; dalej, ciągle; nieprzerwanie, nieustannie; wiecznie; w najlepsze
może, musi, powinien trwać
trwać i przetrwać, trwać i rozwijać się, trwać i trwać
ile to trwa?

Cytaty

	W Polsce żniwa trwają około dwóch miesięcy, mniej więcej od 15 czerwca do 15 sierpnia. źródło: NKJP: Żniwa na półmetku, Tygodnik Ciechanowski, 2008-08-03
	Prace nad tym projektem trwały długo i ministerstwo zdrowia miało dość dużo czasu, by przygotować odpowiednie rozwiązania organizacyjne. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.06.1997, 2 kadencja,
	Handel świątecznymi drzewkami będzie trwał nieprzerwanie aż do wtorku. źródło: NKJP: A.Fidrysiak: Karp pod jemiołą, Tygodnik Ciechanowski, 2003-12-22
	Żyjmy i cieszmy się chwilą, niech trwa wiecznie - takimi słowami powitała wszystkich Eugenia Czyż, główna inicjatorka spotkania. źródło: NKJP: MB: ZJAZD ABSOLWENTÓW SP NR 2 W NAKLE, Nakielski Czas, 2003-11-26
	Komunizm zatem w istocie trwa i trwał będzie tak długo, jak długo ci, co czerpali z niego profity, nadal będą się mieli dobrze. źródło: NKJP: Teresa Bogucka: Pełzająca rewolucja, Gazeta Wyborcza, 1992-08-01

Składnia

Rz_nieżywotny

trwać

2. być w jakimś stanie

Definicja

pozostawać bez zmian w jakimś stanie lub sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

trwać bez ruchu
trwać na modlitwie; na stanowisku
trwać przy władzy
trwać w bezczynności, w bezruchu, w milczeniu, w niepewności, w oporze; w marazmie; w zawieszeniu; w gotowości; w koalicji; w małżeństwie
trwać nieruchomo
trwać i czekać

Cytaty

	Obrócił się na plecy i, rozkołysany, napawał się łagodnym lewitowaniem. Słońce zaglądało mu w twarz. Mógłby, nieznacznie poruszając rękoma, trwać w tej pozycji godzinami. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007
	Ona uniosła ramiona w górę, wykonała kilka tajemniczych gestów, a potem trwała nieruchomo aż do chwili, gdy wsiadłem do samochodu i nie oglądając się za siebie, odjechałem. źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004
	Obawiałem się powrotu, wolałem zostać w niczyim pokoju, sycąc się miazmatami przeszłości, wolałem trwać w sytuacji bez wyjścia, bez możliwości wpływania na rzeczywistość, wegetować, niż wracać i próbować jednak podjąć jakiś wysiłek. źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005
	Niemal w jednej chwili kościół zapełnił się ponownie wiernymi. Trwali w modlitwie do północy. źródło: NKJP: E.Stangrodzka: Ten, który otworzył kościoły, Tygodnik Ciechanowski 2005-04-06

Składnia

Rz_osobowy	+	trwać	+	w CZYM
Rz_osobowy	+	trwać	+	GDZIE

3. być wiernym komuś

Definicja

pozostawać przy kimś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pozostawać

Połączenia

trwać przy Bogu, przy Panu; przy papieżu; przy żonie

Cytaty

Udręczeni górale nie widzieli dłużej powodu, by trwać przy imamie, którego rządy, zamiast obiecanego królestwa sprawiedliwych, przynosiły im jedynie cierpienia i nową dyktaturę.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Jezus zachęca do trwania przy Bogu w wierności.

źródło: NKJP: Paweł Kosiński: Obudzić serce, 2000

Najczęściej bliscy akceptują chorobę członka rodziny i trwają przy nim do końca. Ci pacjenci nie doznają poczucia opuszczenia.

źródło: NKJP: Iwona Ogrodowska-Ogórek : W starachowickim hospicjum pomagają ludziom, Echo Dnia, 2006-10-13

Składnia

Rz_osobowy

trwać

przy KIM

4. być wiernym czemuś

Definicja

uparcie trzymać się jakiegoś sposobu myślenia lub postępowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

obstawać

Połączenia

trwać przy polskości; przy wartościach; przy swoim zdaniu, przy swoich poglądach, przy swoich zasadach; przy swoim
trwać w jakimś przekonaniu, w przeświadczeniu; w błędzie

Cytaty

	Wbrew wszystkiemu bowiem zaowocowała praca pokoleń i nie poszły na marne ogromny wysiłek i poświęcenie wkładane w latach zaborów przez mieszkańców ziemi pomorskiej w jakże trudne trwanie przy polskości, trwanie przy ziemi, trwanie przy tradycji, trwanie przy wierze ojców. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.02.1995
	Kolegium uchyliło decyzję prezydenta Tarnowa, który jednak podczas ponownego jej rozpatrywania nadal trwał przy swoich racjach. źródło: NKJP: Kolegium sprawiedliwości, Dziennik Polski, 2002-09-20
	Zabrzanie uparcie trwali przy języku polskim, stroju i tradycjach ludowych. W 1902 większość dzieci uczęszczających do szkół zabrzańskich posługiwała się wyłącznie językiem polskim. źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997
	Trwając w oporze, Afgańczycy odrzucali wszystko, co zdawało się już powszechnie akceptowane i zalecane jako uniwersalny wzór. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2000
	Od czasów Fryderyka II Prusy trwały w przekonaniu, że dysponują znakomitą armią. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008

Składnia

Rz_osobowy	+	trwać	+	przy CZYM
Rz_osobowy	+	trwać	+	w CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 17.02.2023