Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. pędzić .
Por. rozpędzać
1. czas
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Połączenia
- spędzać czas; chwile, godzinę, godziny, dni; ferie, sylwestra, święta, urlop
- spędzać na dworze, na łonie natury, na powietrzu, na wodzie; na wsi; na boisku, na działce, na plaży, na podwórku, na ulicy; na ławce, na parkiecie; na czytaniu, na graniu, na modlitwie, na nauce, na rozmowach, na spacerach, na treningach, na zakupach;
- spędzać w kraju, w Krakowie, ...; w Ameryce, ...; w Tatrach; w domu; w górach, w lesie; w mieście; w firmie, w miejscu pracy, w pracy; w barze, w bibliotece, w domach, w sali, w samochodzie, w samolocie; w biurze, w hotelu, w klubie, w kościele, w ogrodzie, w parku, w szkole, w szpitalu; w łazience, w łóżku; w podróży; w terenie; w czyimś gronie, w czyimś towarzystwie
- aktywnie, bezpiecznie; chętnie, ciekawie, cudownie, dobrze, fajnie, interesująco, mile, miło, oryginalnie, pożytecznie, pracowicie, przyjemnie, samotnie, spokojnie, wspólnie spędzać
Cytaty
|
Te dzieci, które zostają w domu, najczęściej spędzają czas na oglądaniu telewizji, przy grach komputerowych, zabawie z rówieśnikami, czy spacerach. źródło: NKJP: Wakacje na sportowo, Tygodnik Ciechanowski, 2008-08-01 |
|
|
Hasła indiańskiej rewolty niekoniecznie muszą być w pełni zrozumiałe dla intelektualistów, którzy swoje życie spędzają w kawiarniach i salach wykładowych wielkich aglomeracji. źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Meksyk, dwie rewolucje, Gazeta Wyborcza 1996-08-27 |
|
|
Kamila wolne chwile chętnie spędza na świeżym powietrzu. źródło: NKJP: Agnieszka Witczak: Uśmiechnął się cały świat, Echo Dnia, 2007-05-26 |
|
|
Mieszka na stałe w Londynie, ale większość czasu przebywa w Polsce. Urlopy najchętniej spędza nad morzem lub w górach. źródło: NKJP: Marta Bratkowska: Słownik biznesmenów polskich, Gazeta Wyborcza, 1996-12-06 |
|
|
Wielki Tydzień był spędzany w duchu pobożności na nabożeństwach i przygotowaniach do spowiedzi wielkanocnej. źródło: NKJP: (AF), Kości pod orkę, Dziennik Polski - 2003-04-19 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
spędzam |
spędzamy |
|||
| 2 os. |
spędzasz |
spędzacie |
|||
| 3 os. |
spędza |
spędzają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
spędzałem +(e)m spędzał |
spędzałam +(e)m spędzała |
spędzałom +(e)m spędzało |
spędzaliśmy +(e)śmy spędzali |
spędzałyśmy +(e)śmy spędzały |
| 2 os. |
spędzałeś +(e)ś spędzał |
spędzałaś +(e)ś spędzała |
spędzałoś +(e)ś spędzało |
spędzaliście +(e)ście spędzali |
spędzałyście +(e)ście spędzały |
| 3 os. |
spędzał |
spędzała |
spędzało |
spędzali |
spędzały |
bezosobnik: spędzano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę spędzał będę spędzać |
będę spędzała będę spędzać |
będę spędzało będę spędzać |
będziemy spędzali będziemy spędzać |
będziemy spędzały będziemy spędzać |
| 2 os. |
będziesz spędzał będziesz spędzać |
będziesz spędzała będziesz spędzać |
będziesz spędzało będziesz spędzać |
będziecie spędzali będziecie spędzać |
będziecie spędzały będziecie spędzać |
| 3 os. |
będzie spędzał będzie spędzać |
będzie spędzała będzie spędzać |
będzie spędzało będzie spędzać |
będą spędzali będą spędzać |
będą spędzały będą spędzać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
spędzajmy |
|
| 2 os. |
spędzaj |
spędzajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
spędzałbym bym spędzał |
spędzałabym bym spędzała |
spędzałobym bym spędzało |
spędzalibyśmy byśmy spędzali |
spędzałybyśmy byśmy spędzały |
| 2 os. |
spędzałbyś byś spędzał |
spędzałabyś byś spędzała |
spędzałobyś byś spędzało |
spędzalibyście byście spędzali |
spędzałybyście byście spędzały |
| 3 os. |
spędzałby by spędzał |
spędzałaby by spędzała |
spędzałoby by spędzało |
spędzaliby by spędzali |
spędzałyby by spędzały |
bezosobnik: spędzano by
bezokolicznik: spędzać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
spędzając
gerundium: spędzanie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | spędzanie |
spędzania |
| D. | spędzania |
spędzań |
| C. | spędzaniu |
spędzaniom |
| B. | spędzanie |
spędzania |
| N. | spędzaniem |
spędzaniami |
| Ms. | spędzaniu |
spędzaniach |
| W. | spędzanie |
spędzania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: spędzający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | spędzający |
spędzający |
spędzający |
spędzające |
spędzająca |
| D. | spędzającego |
spędzającego |
spędzającego |
spędzającego |
spędzającej |
| C. | spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającej |
| B. | spędzającego |
spędzającego |
spędzający |
spędzające |
spędzającą |
| N. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającą |
| Ms. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | spędzający |
spędzający |
spędzające |
spędzające |
| D. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzających |
| C. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
| B. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzające |
| N. | spędzającymi |
spędzającymi |
spędzającymi |
spędzającymi |
| Ms. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: spędzany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | spędzany |
spędzany |
spędzany |
spędzane |
spędzana |
| D. | spędzanego |
spędzanego |
spędzanego |
spędzanego |
spędzanej |
| C. | spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanej |
| B. | spędzanego |
spędzanego |
spędzany |
spędzane |
spędzaną |
| N. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzaną |
| Ms. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | spędzani |
spędzani |
spędzane |
spędzane |
| D. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
| C. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
| B. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzane |
| N. | spędzanymi |
spędzanymi |
spędzanymi |
spędzanymi |
| Ms. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
odpowiednik aspektowy: spędzić
Składnia
| Rzosobowy | + | spędzać | + |
CO +
GDZIE
|
| Rzosobowy | + | spędzać | + |
CO +
na CZYM
|
2. w jedno miejsce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zganiać |
Cytaty
|
Żołnierzy „Charlemagne” ścigała ta sama policja, która spędzała Żydów na Velodrome d'Hiviere, a sędziowie, którzy skazywali ludzi z Resistance, ferowali wysokie wyroki w ich sprawach, odkupując dawne przewiny. źródło: NKJP: Żołnierze „Karola Wielkiego”, Dziennik Polski, 1999-11-05 |
|
|
Wojsko rządowe już w poniedziałek zaczęło pacyfikację miasta Comitan. Żołnierze spędzają ludzi na rynek i pakują ich na ciężarówki. źródło: NKJP: Indiańscy chłopi w Meksyku nie złożyli broni, Gazeta Wyborcza, 1994-01-05 |
|
|
Po południu pastuchy spędzali bydło w jedno miejsce i na pastwisku, kupiwszy sobie uprzednio w karczmie wódki i piwa, urządzali biesiadę zwaną „majówką” lub „wołowym weselem”. źródło: NKJP: G.Czerwińska: Kalendarz polski: Zielone Świątki - tatarak w kątki, Tygodnik Ciechanowski, 2002-05-19 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
spędzam |
spędzamy |
|||
| 2 os. |
spędzasz |
spędzacie |
|||
| 3 os. |
spędza |
spędzają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
spędzałem +(e)m spędzał |
spędzałam +(e)m spędzała |
spędzałom +(e)m spędzało |
spędzaliśmy +(e)śmy spędzali |
spędzałyśmy +(e)śmy spędzały |
| 2 os. |
spędzałeś +(e)ś spędzał |
spędzałaś +(e)ś spędzała |
spędzałoś +(e)ś spędzało |
spędzaliście +(e)ście spędzali |
spędzałyście +(e)ście spędzały |
| 3 os. |
spędzał |
spędzała |
spędzało |
spędzali |
spędzały |
bezosobnik: spędzano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę spędzał będę spędzać |
będę spędzała będę spędzać |
będę spędzało będę spędzać |
będziemy spędzali będziemy spędzać |
będziemy spędzały będziemy spędzać |
| 2 os. |
będziesz spędzał będziesz spędzać |
będziesz spędzała będziesz spędzać |
będziesz spędzało będziesz spędzać |
będziecie spędzali będziecie spędzać |
będziecie spędzały będziecie spędzać |
| 3 os. |
będzie spędzał będzie spędzać |
będzie spędzała będzie spędzać |
będzie spędzało będzie spędzać |
będą spędzali będą spędzać |
będą spędzały będą spędzać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
spędzajmy |
|
| 2 os. |
spędzaj |
spędzajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
spędzałbym bym spędzał |
spędzałabym bym spędzała |
spędzałobym bym spędzało |
spędzalibyśmy byśmy spędzali |
spędzałybyśmy byśmy spędzały |
| 2 os. |
spędzałbyś byś spędzał |
spędzałabyś byś spędzała |
spędzałobyś byś spędzało |
spędzalibyście byście spędzali |
spędzałybyście byście spędzały |
| 3 os. |
spędzałby by spędzał |
spędzałaby by spędzała |
spędzałoby by spędzało |
spędzaliby by spędzali |
spędzałyby by spędzały |
bezosobnik: spędzano by
bezokolicznik: spędzać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
spędzając
gerundium: spędzanie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | spędzanie |
spędzania |
| D. | spędzania |
spędzań |
| C. | spędzaniu |
spędzaniom |
| B. | spędzanie |
spędzania |
| N. | spędzaniem |
spędzaniami |
| Ms. | spędzaniu |
spędzaniach |
| W. | spędzanie |
spędzania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: spędzający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | spędzający |
spędzający |
spędzający |
spędzające |
spędzająca |
| D. | spędzającego |
spędzającego |
spędzającego |
spędzającego |
spędzającej |
| C. | spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającej |
| B. | spędzającego |
spędzającego |
spędzający |
spędzające |
spędzającą |
| N. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającą |
| Ms. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | spędzający |
spędzający |
spędzające |
spędzające |
| D. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzających |
| C. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
| B. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzające |
| N. | spędzającymi |
spędzającymi |
spędzającymi |
spędzającymi |
| Ms. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: spędzany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | spędzany |
spędzany |
spędzany |
spędzane |
spędzana |
| D. | spędzanego |
spędzanego |
spędzanego |
spędzanego |
spędzanej |
| C. | spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanej |
| B. | spędzanego |
spędzanego |
spędzany |
spędzane |
spędzaną |
| N. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzaną |
| Ms. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | spędzani |
spędzani |
spędzane |
spędzane |
| D. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
| C. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
| B. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzane |
| N. | spędzanymi |
spędzanymi |
spędzanymi |
spędzanymi |
| Ms. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
odpowiednik aspektowy: spędzić
Składnia
|
+ | spędzać | + |
KOGO/CO +
DOKĄD
|
3. z jakiegoś miejsca
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt
Cytaty
|
Zbliża się wieczór, kuklinianie spędzają krowy z pastwisk – zerkają w naszą stronę. źródło: NKJP: K. Jakubowski: Rajdowcy z Kuklina, Tygodnik Ciechanowski, 2003-07-15 |
|
|
Czerwonoarmiści spędzali ich z gór na stepy, by mieć na oku wiecznych buntowników. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
|
|
[...] lekarstwo kropla za kroplą sączyło się w krwiobieg, lecz to nie ono chorobliwą bladość spędzało z twarzy sędzi, ale – spotkanie, wyczekiwane przez siedem długich, pustych lat. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005 |
|
|
W tradycji ludowej Karpat, od dnia świętego Michała zaczynano spędzać owce z hal do wiosek. źródło: NKJP: W dniu świętego Michała, 1996 |
|
|
Odwrócił się w kierunku nadbiegających kłusem gapiów. - Jazda! - zamachał rękami, jakby spędzał kury z grządki intendentowej. - Świadkowie niepotrzebni, dzięki za chęć współpracy. źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
spędzam |
spędzamy |
|||
| 2 os. |
spędzasz |
spędzacie |
|||
| 3 os. |
spędza |
spędzają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
spędzałem +(e)m spędzał |
spędzałam +(e)m spędzała |
spędzałom +(e)m spędzało |
spędzaliśmy +(e)śmy spędzali |
spędzałyśmy +(e)śmy spędzały |
| 2 os. |
spędzałeś +(e)ś spędzał |
spędzałaś +(e)ś spędzała |
spędzałoś +(e)ś spędzało |
spędzaliście +(e)ście spędzali |
spędzałyście +(e)ście spędzały |
| 3 os. |
spędzał |
spędzała |
spędzało |
spędzali |
spędzały |
bezosobnik: spędzano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę spędzał będę spędzać |
będę spędzała będę spędzać |
będę spędzało będę spędzać |
będziemy spędzali będziemy spędzać |
będziemy spędzały będziemy spędzać |
| 2 os. |
będziesz spędzał będziesz spędzać |
będziesz spędzała będziesz spędzać |
będziesz spędzało będziesz spędzać |
będziecie spędzali będziecie spędzać |
będziecie spędzały będziecie spędzać |
| 3 os. |
będzie spędzał będzie spędzać |
będzie spędzała będzie spędzać |
będzie spędzało będzie spędzać |
będą spędzali będą spędzać |
będą spędzały będą spędzać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
spędzajmy |
|
| 2 os. |
spędzaj |
spędzajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
spędzałbym bym spędzał |
spędzałabym bym spędzała |
spędzałobym bym spędzało |
spędzalibyśmy byśmy spędzali |
spędzałybyśmy byśmy spędzały |
| 2 os. |
spędzałbyś byś spędzał |
spędzałabyś byś spędzała |
spędzałobyś byś spędzało |
spędzalibyście byście spędzali |
spędzałybyście byście spędzały |
| 3 os. |
spędzałby by spędzał |
spędzałaby by spędzała |
spędzałoby by spędzało |
spędzaliby by spędzali |
spędzałyby by spędzały |
bezosobnik: spędzano by
bezokolicznik: spędzać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
spędzając
gerundium: spędzanie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | spędzanie |
spędzania |
| D. | spędzania |
spędzań |
| C. | spędzaniu |
spędzaniom |
| B. | spędzanie |
spędzania |
| N. | spędzaniem |
spędzaniami |
| Ms. | spędzaniu |
spędzaniach |
| W. | spędzanie |
spędzania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: spędzający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | spędzający |
spędzający |
spędzający |
spędzające |
spędzająca |
| D. | spędzającego |
spędzającego |
spędzającego |
spędzającego |
spędzającej |
| C. | spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającemu |
spędzającej |
| B. | spędzającego |
spędzającego |
spędzający |
spędzające |
spędzającą |
| N. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającą |
| Ms. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | spędzający |
spędzający |
spędzające |
spędzające |
| D. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzających |
| C. | spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
spędzającym |
| B. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzające |
| N. | spędzającymi |
spędzającymi |
spędzającymi |
spędzającymi |
| Ms. | spędzających |
spędzających |
spędzających |
spędzających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: spędzany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | spędzany |
spędzany |
spędzany |
spędzane |
spędzana |
| D. | spędzanego |
spędzanego |
spędzanego |
spędzanego |
spędzanej |
| C. | spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanemu |
spędzanej |
| B. | spędzanego |
spędzanego |
spędzany |
spędzane |
spędzaną |
| N. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzaną |
| Ms. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | spędzani |
spędzani |
spędzane |
spędzane |
| D. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
| C. | spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
spędzanym |
| B. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzane |
| N. | spędzanymi |
spędzanymi |
spędzanymi |
spędzanymi |
| Ms. | spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
spędzanych |
odpowiednik aspektowy: spędzić
Składnia
|
|
+ | spędzać | + |
KOGO/CO +
SKĄD
|