UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

artyleria

Chronologizacja

1638, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

fr. artillerie

1. broń

Definicja

broń służąca do strzelania o dużym zasięgu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

broń

Połączenia

nowoczesna; ciężka, lekka artyleria; artyleria nabrzeżna, naziemna, okrętowa, pokładowa; lufowa, małokalibrowa; samobieżna; oblężnicza, przeciwlotnicza, przeciwpancerna
artyleria i czołgi, artyleria i helikoptery, artyleria i moździerze, artyleria i samoloty; karabiny (maszynowe) i artyleria
kaliber; pociski; ogień, ostrzał; dudnienie artylerii
cel dla artylerii; ostrzał z artylerii
użycie artylerii
ostrzeliwać coś z artylerii
uzbrojony, wyposażony w artylerię

Cytaty

	W wytwórniach lotniczych artyleria obsługiwana była przez tzw. plutony fabryczne (przeszkolonych robotników zakładowych). źródło: NKJP: Roman Krawczyński: Lotnictwo polskie w latach II Rzeczpospolitej, 2005
	Niewątpliwie potrzeba nam setek tysięcy karabinów, pistoletów, ręcznych rakiet przeciwlotniczych i przeciwpancernych, nowoczesnej artylerii, systemów rakietowych. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 23.07.1999
	Jednocześnie samolotami przywozi się ciężki sprzęt, w tym artylerię i czołgi. źródło: NKJP: (PAP): Ostatni bastion, Dziennik Polski, 2001-11-27
	Gen. M. Stromberg nie dysponując artylerią oblężniczą niezbędną do zniszczenia twierdzy, [...] decyduje się na jej podpalenie. źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997
	Wiadomo, że ruszą za chwilę bombowce, „krowy”, pancerniak, artylerie wszelkich rodzajów, czołgi - na to Śródmieście. źródło: NKJP: Miron Białoszewski, Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, 1984

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	artyleria	artylerie
D.	artylerii	artylerii	neut
D.	artylerii	artyleryj	char
C.	artylerii	artyleriom
B.	artylerię	artylerie
N.	artylerią	artyleriami
Ms.	artylerii	artyleriach
W.	artylerio	artylerie

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

artyleria

(JAKA)

Skróty

	art.
	artyl.

2. część wojska

Definicja

część wojska - zespołu ludzi - posługująca się artylerią - bronią

Noty o użyciu

Używane w nazwach formacji wojskowych, np. Dywizjon Artylerii Konnej , I Pułk Artylerii im. Marszałka Józefa Piłsudskiego .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna armia

Połączenia

niemiecka, rosyjska, serbska...; ciężka, lekka artyleria; artyleria forteczna, polowa; dywizyjna; konna, piesza, zmotoryzowana
artyleria i kawaleria, artyleria i lotnictwo, artyleria i saperzy; jazda i artyleria, konnica i artyleria, piechota i artyleria
koszary, stanowiska; dowódca, kapitan, major, oficer, porucznik, pułkownik; sztab; bateria, brygada, dywizja, dywizjon, korpus, pluton, pododdział, pułk, regiment artylerii
przydział do artylerii
służba w artylerii
artyleria otworzyła ogień, ostrzelała/ostrzeliwała coś, strzelała; zniszczyła coś
dowodzić artylerią
wstąpić do artylerii;
przydzielony do artylerii
służyć w artylerii

Cytaty

	Zdawaliśmy sobie sprawę, że sąsiedztwo będzie niezbyt przyjemne i krótkotrwałe. Rzeczywiście, artyleria stacjonowała od jesieni 1943 r. do 17 stycznia 1945 r. źródło: NKJP: A.Fidrysiak: Nieoczekiwany zrzut broni, Tygodnik Ciechanowski, 2006-12-09
	Zbudował pierwsze i jedyne kaukaskie państwo z [...] prawdziwym, składającym się z piechoty, konnicy i artylerii wojskiem. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004
	Pułkownik I. Drewicz z jazdą i artylerią rosyjską maszeruje z Krakowa. źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997
	Służyłem w piechocie, ale chciałbym trafić do artylerii ciężkiej albo do saperów. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978
	Jak tylko spróbowaliśmy się poderwać do ataku, zasypały nas pociski nieprzyjacielskie. Nasze dowództwo przywiązało jednak tak dużą wagę do zdobycia wzgórza, że ponowiono rozkaz ataku. [...] Do walki włączyły się obie artylerie. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	artyleria	artylerie
D.	artylerii	artylerii	neut
D.	artylerii	artyleryj	char
C.	artylerii	artyleriom
B.	artylerię	artylerie
N.	artylerią	artyleriami
Ms.	artylerii	artyleriach
W.	artylerio	artylerie

Składnia

artyleria

(JAKA)

Skróty

	art.
	artyl.

Frazeologizmy

ktoś wytacza działa
ktoś wytacza artylerię
ktoś wytoczył działa
ktoś wytoczył artylerię

Data ostatniej modyfikacji: 19.02.2024