UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

starczać

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. starczyć

1. nie brakować

Definicja

występować w dostatecznej ilości lub stopniu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wystarczać
sprzeczne:  brakować

Połączenia

  • starczać miejsca; pieniędzy, środków; czasu; energii, sił; cierpliwości, odwagi, wiedzy, wyobraźni
  • starczać na chleb, na jedzenie; na utrzymanie, na życie; na pokrycie czegoś, na zakup; na czynsz, na płace; na miesiąc, na rok

Cytaty

Inni wynajmowali mieszkania, ale on za mało zarabiał, ledwo starczało mu pieniędzy na kort, na buty, jakie sobie wymarzył, na płyty.

źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000

[...] przedsiębiorcy z tej części kontynentu i tak mają pewną przewagę. Znają rynek, całe lata na nim działali, znają odbiorców, język. Są i minusy: nie starcza im kapitału, dysponują nie całkiem nowoczesną techniką.

źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Powroty postkomunistów w Europie Środkowej zainspirowały projekt RWPG-bis, Gazeta Wyborcza, 1995-09-25

Rumunia jest jednak ciągle biednym krajem [...], 25 proc. jej obywateli żyje poniżej oficjalnej granicy ubóstwa, a 41 proc. twierdzi, że nie starcza im pieniędzy, żeby związać koniec z końcem.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Witaj Rumunio!, Polityka, 2006-10-14

Mój słaby charakter znów dał o sobie znać, ujawniał się zawsze, kiedy do odnoszenia sukcesów nie starczało tylko mieć talent i trzeba było po prostu wziąć się do pracy.

źródło: NKJP: Małgorzata Syrda-Śliwa: Wczoraj i dziś, Dziennik Polski, 1998-07-13

Szybkość przesyłania danych nie jest duża, można ją porównać do wolnego modemu, nie może więc służyć do przesyłania obrazu, ale starcza do wymieniania podstawowych wiadomości.

źródło: NKJP: Leszek K. Talko: XXI wiek, Gazeta Wyborcza, 1998-05-15

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. starczam
starczamy
2 os. starczasz
starczacie
3 os. starcza
starczają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. starczałem
+(e)m starczał
starczałam
+(e)m starczała
starczałom
+(e)m starczało
starczaliśmy
+(e)śmy starczali
starczałyśmy
+(e)śmy starczały
2 os. starczałeś
+(e)ś starczał
starczałaś
+(e)ś starczała
starczałoś
+(e)ś starczało
starczaliście
+(e)ście starczali
starczałyście
+(e)ście starczały
3 os. starczał
starczała
starczało
starczali
starczały

bezosobnik: starczano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę starczał
będę starczać
będę starczała
będę starczać
będę starczało
będę starczać
będziemy starczali
będziemy starczać
będziemy starczały
będziemy starczać
2 os. będziesz starczał
będziesz starczać
będziesz starczała
będziesz starczać
będziesz starczało
będziesz starczać
będziecie starczali
będziecie starczać
będziecie starczały
będziecie starczać
3 os. będzie starczał
będzie starczać
będzie starczała
będzie starczać
będzie starczało
będzie starczać
będą starczali
będą starczać
będą starczały
będą starczać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. starczajmy
2 os. starczaj
starczajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. starczałbym
bym starczał
starczałabym
bym starczała
starczałobym
bym starczało
starczalibyśmy
byśmy starczali
starczałybyśmy
byśmy starczały
2 os. starczałbyś
byś starczał
starczałabyś
byś starczała
starczałobyś
byś starczało
starczalibyście
byście starczali
starczałybyście
byście starczały
3 os. starczałby
by starczał
starczałaby
by starczała
starczałoby
by starczało
starczaliby
by starczali
starczałyby
by starczały

bezosobnik: starczano by

bezokolicznik: starczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: starczając

gerundium: starczanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. starczanie
starczania
D. starczania
starczań
C. starczaniu
starczaniom
B. starczanie
starczania
N. starczaniem
starczaniami
Ms. starczaniu
starczaniach
W. starczanie
starczania

imiesłów przymiotnikowy czynny: starczający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. starczający
starczający
starczający
starczające
starczająca
D. starczającego
starczającego
starczającego
starczającego
starczającej
C. starczającemu
starczającemu
starczającemu
starczającemu
starczającej
B. starczającego
starczającego
starczający
starczające
starczającą
N. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
starczającą
Ms. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
starczającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. starczający
starczający
starczające
starczające
D. starczających
starczających
starczających
starczających
C. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
B. starczających
starczających
starczających
starczające
N. starczającymi
starczającymi
starczającymi
starczającymi
Ms. starczających
starczających
starczających
starczających

odpowiednik aspektowy: starczyć

Składnia

bez ograniczeń + starczać +
(KOMU) + CZEGO + (na CO)
bez ograniczeń + starczać +
(KOMU) + CZEGO + żeby ZDANIE
bez ograniczeń + starczać +
BEZOKOLICZNIK
bez ograniczeń + starczać +
(KOMU) + do CZEGO

2. być przyczyną

Definicja

być dostateczną przyczyną

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wystarczać

Cytaty

Czasami ciepłe słowo starcza, aby mieć pewność, że wszystko się ułoży.

źródło: Internet

Jak silnik jest zimny, to trudniej odpala, bo potrzebuje mocnej iskry. Jak jest ciepły, to i słabsza iskra starcza.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. starczam
starczamy
2 os. starczasz
starczacie
3 os. starcza
starczają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. starczałem
+(e)m starczał
starczałam
+(e)m starczała
starczałom
+(e)m starczało
starczaliśmy
+(e)śmy starczali
starczałyśmy
+(e)śmy starczały
2 os. starczałeś
+(e)ś starczał
starczałaś
+(e)ś starczała
starczałoś
+(e)ś starczało
starczaliście
+(e)ście starczali
starczałyście
+(e)ście starczały
3 os. starczał
starczała
starczało
starczali
starczały

bezosobnik: starczano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę starczał
będę starczać
będę starczała
będę starczać
będę starczało
będę starczać
będziemy starczali
będziemy starczać
będziemy starczały
będziemy starczać
2 os. będziesz starczał
będziesz starczać
będziesz starczała
będziesz starczać
będziesz starczało
będziesz starczać
będziecie starczali
będziecie starczać
będziecie starczały
będziecie starczać
3 os. będzie starczał
będzie starczać
będzie starczała
będzie starczać
będzie starczało
będzie starczać
będą starczali
będą starczać
będą starczały
będą starczać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. starczajmy
2 os. starczaj
starczajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. starczałbym
bym starczał
starczałabym
bym starczała
starczałobym
bym starczało
starczalibyśmy
byśmy starczali
starczałybyśmy
byśmy starczały
2 os. starczałbyś
byś starczał
starczałabyś
byś starczała
starczałobyś
byś starczało
starczalibyście
byście starczali
starczałybyście
byście starczały
3 os. starczałby
by starczał
starczałaby
by starczała
starczałoby
by starczało
starczaliby
by starczali
starczałyby
by starczały

bezosobnik: starczano by

bezokolicznik: starczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: starczając

gerundium: starczanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. starczanie
starczania
D. starczania
starczań
C. starczaniu
starczaniom
B. starczanie
starczania
N. starczaniem
starczaniami
Ms. starczaniu
starczaniach
W. starczanie
starczania

imiesłów przymiotnikowy czynny: starczający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. starczający
starczający
starczający
starczające
starczająca
D. starczającego
starczającego
starczającego
starczającego
starczającej
C. starczającemu
starczającemu
starczającemu
starczającemu
starczającej
B. starczającego
starczającego
starczający
starczające
starczającą
N. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
starczającą
Ms. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
starczającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. starczający
starczający
starczające
starczające
D. starczających
starczających
starczających
starczających
C. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
B. starczających
starczających
starczających
starczające
N. starczającymi
starczającymi
starczającymi
starczającymi
Ms. starczających
starczających
starczających
starczających

odpowiednik aspektowy: starczyć

Składnia

Rznieżywotny + starczać +
żeby ZDANIE

3. zastępować

Definicja

zastępować coś czymś, co odznacza się mniejszym wymiarem lub co zostało wyrażone za pomocą innych środków

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wystarczać
hiperonimy:  zastępować

Cytaty

Zlew i druciana suszarka w kącie starczały za całą kuchnię.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Rebelia, 2007

Dla obeznanych z literaturą krajoznawczą samo jego nazwisko starcza za rekomendację: rzeszowski działacz turystyczny para się od lat pisaniem przewodników i w dziedzinie tej osiągnął naprawdę wysoki poziom.

źródło: NKJP: Prezent dla bieszczadników, Dziennik Polski, 2000-11-18

W schronisku PTTK dają świetny żurek pasterski za 30 tysięcy (z klopsikiem w środku). Jest tak syty, że starcza za cały obiad (a schabowy aż za 70 tysięcy).

źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Bez szaleństw i nie do syta, Gazeta Wyborcza, 1995-06-16

[...] ten sposób ich mówienia, te przenośnie, półsłówka i skróty, porozumiewawcze uśmiechy, cytowane nazwiska, które starczały im za argumenty, wyrażając jakby cały kompleks pojęć - wszystko to było dziwne, obce, zabawne, lecz jednak piękne.

źródło: NKJP: Tadeusz Dołęga Mostowicz: Świat pani Malinowskiej, 1989

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. starczam
starczamy
2 os. starczasz
starczacie
3 os. starcza
starczają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. starczałem
+(e)m starczał
starczałam
+(e)m starczała
starczałom
+(e)m starczało
starczaliśmy
+(e)śmy starczali
starczałyśmy
+(e)śmy starczały
2 os. starczałeś
+(e)ś starczał
starczałaś
+(e)ś starczała
starczałoś
+(e)ś starczało
starczaliście
+(e)ście starczali
starczałyście
+(e)ście starczały
3 os. starczał
starczała
starczało
starczali
starczały

bezosobnik: starczano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę starczał
będę starczać
będę starczała
będę starczać
będę starczało
będę starczać
będziemy starczali
będziemy starczać
będziemy starczały
będziemy starczać
2 os. będziesz starczał
będziesz starczać
będziesz starczała
będziesz starczać
będziesz starczało
będziesz starczać
będziecie starczali
będziecie starczać
będziecie starczały
będziecie starczać
3 os. będzie starczał
będzie starczać
będzie starczała
będzie starczać
będzie starczało
będzie starczać
będą starczali
będą starczać
będą starczały
będą starczać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. starczajmy
2 os. starczaj
starczajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. starczałbym
bym starczał
starczałabym
bym starczała
starczałobym
bym starczało
starczalibyśmy
byśmy starczali
starczałybyśmy
byśmy starczały
2 os. starczałbyś
byś starczał
starczałabyś
byś starczała
starczałobyś
byś starczało
starczalibyście
byście starczali
starczałybyście
byście starczały
3 os. starczałby
by starczał
starczałaby
by starczała
starczałoby
by starczało
starczaliby
by starczali
starczałyby
by starczały

bezosobnik: starczano by

bezokolicznik: starczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: starczając

gerundium: starczanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. starczanie
starczania
D. starczania
starczań
C. starczaniu
starczaniom
B. starczanie
starczania
N. starczaniem
starczaniami
Ms. starczaniu
starczaniach
W. starczanie
starczania

imiesłów przymiotnikowy czynny: starczający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. starczający
starczający
starczający
starczające
starczająca
D. starczającego
starczającego
starczającego
starczającego
starczającej
C. starczającemu
starczającemu
starczającemu
starczającemu
starczającej
B. starczającego
starczającego
starczający
starczające
starczającą
N. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
starczającą
Ms. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
starczającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. starczający
starczający
starczające
starczające
D. starczających
starczających
starczających
starczających
C. starczającym
starczającym
starczającym
starczającym
B. starczających
starczających
starczających
starczające
N. starczającymi
starczającymi
starczającymi
starczającymi
Ms. starczających
starczających
starczających
starczających

odpowiednik aspektowy: starczyć

Składnia

Rznieżywotny + starczać +
(KOMU) + za CO
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj