Chronologizacja
Pochodzenie
niem. kapieren 'rozumieć, pojmować'
z wł. capire
Znaczenie 'donosić' jest wtórne i rozwinęło się najprawdopodobniej w gwarze więziennej.
1. rozumieć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- przestać, zaczynać kapować
Cytaty
Złowieszcze słowa pułkownika zrobiły duże wrażenie na wszystkich obecnych, z wyjątkiem podinspektora Balasa, który nie za bardzo kapował, o co chodzi. źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005 |
|
Ani to chałupa, ani barak, tylko wagon. Kapujesz? źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985 |
|
Do tej pory naprawdę nie kapowałem, że z Pantyką jest tak krucho. źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961 |
|
Podniósł ręce, wydął wargi i popatrzył po sobie tak jak człowiek, który pierwszy raz włożył nowe ubranie. Fabian skinął głową, że kapuje. źródło: NKJP: Dariusz Kortko: Gdzie śmigasz krasna kanioło?, Gazeta Wyborcza, 1996-03-15 |
|
Ona nigdy nie była normalna. Może lepiej, że nic nie kapuje? źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
kapuję |
kapujemy |
|||
2 os. |
kapujesz |
kapujecie |
|||
3 os. |
kapuje |
kapują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
kapowałem +(e)m kapował |
kapowałam +(e)m kapowała |
kapowałom +(e)m kapowało |
kapowaliśmy +(e)śmy kapowali |
kapowałyśmy +(e)śmy kapowały |
2 os. |
kapowałeś +(e)ś kapował |
kapowałaś +(e)ś kapowała |
kapowałoś +(e)ś kapowało |
kapowaliście +(e)ście kapowali |
kapowałyście +(e)ście kapowały |
3 os. |
kapował |
kapowała |
kapowało |
kapowali |
kapowały |
bezosobnik: kapowano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę kapował będę kapować |
będę kapowała będę kapować |
będę kapowało będę kapować |
będziemy kapowali będziemy kapować |
będziemy kapowały będziemy kapować |
2 os. |
będziesz kapował będziesz kapować |
będziesz kapowała będziesz kapować |
będziesz kapowało będziesz kapować |
będziecie kapowali będziecie kapować |
będziecie kapowały będziecie kapować |
3 os. |
będzie kapował będzie kapować |
będzie kapowała będzie kapować |
będzie kapowało będzie kapować |
będą kapowali będą kapować |
będą kapowały będą kapować |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
kapujmy |
|
2 os. |
kapuj |
kapujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
kapowałbym bym kapował |
kapowałabym bym kapowała |
kapowałobym bym kapowało |
kapowalibyśmy byśmy kapowali |
kapowałybyśmy byśmy kapowały |
2 os. |
kapowałbyś byś kapował |
kapowałabyś byś kapowała |
kapowałobyś byś kapowało |
kapowalibyście byście kapowali |
kapowałybyście byście kapowały |
3 os. |
kapowałby by kapował |
kapowałaby by kapowała |
kapowałoby by kapowało |
kapowaliby by kapowali |
kapowałyby by kapowały |
bezosobnik: kapowano by
bezokolicznik: kapować
imiesłów przysłówkowy współczesny:
kapując
gerundium: kapowanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | kapowanie |
kapowania |
D. | kapowania |
kapowań |
C. | kapowaniu |
kapowaniom |
B. | kapowanie |
kapowania |
N. | kapowaniem |
kapowaniami |
Ms. | kapowaniu |
kapowaniach |
W. | kapowanie |
kapowania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: kapujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | kapujący |
kapujący |
kapujący |
kapujące |
kapująca |
D. | kapującego |
kapującego |
kapującego |
kapującego |
kapującej |
C. | kapującemu |
kapującemu |
kapującemu |
kapującemu |
kapującej |
B. | kapującego |
kapującego |
kapujący |
kapujące |
kapującą |
N. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującą |
Ms. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | kapujący |
kapujący |
kapujące |
kapujące |
D. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujących |
C. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
B. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujące |
N. | kapującymi |
kapującymi |
kapującymi |
kapującymi |
Ms. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: kapowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | kapowany |
kapowany |
kapowany |
kapowane |
kapowana |
D. | kapowanego |
kapowanego |
kapowanego |
kapowanego |
kapowanej |
C. | kapowanemu |
kapowanemu |
kapowanemu |
kapowanemu |
kapowanej |
B. | kapowanego |
kapowanego |
kapowany |
kapowane |
kapowaną |
N. | kapowanym |
kapowanym |
kapowanym |
kapowanym |
kapowaną |
Ms. | kapowanym |
kapowanym |
kapowanym |
kapowanym |
kapowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | kapowani |
kapowani |
kapowane |
kapowane |
D. | kapowanych |
kapowanych |
kapowanych |
kapowanych |
C. | kapowanym |
kapowanym |
kapowanym |
kapowanym |
B. | kapowanych |
kapowanych |
kapowanych |
kapowane |
N. | kapowanymi |
kapowanymi |
kapowanymi |
kapowanymi |
Ms. | kapowanych |
kapowanych |
kapowanych |
kapowanych |
Składnia
+ | kapować | + |
(że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE)
|
|
+ | kapować | + |
(CO)
|
2. donosić
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
synonimy: | denuncjować, donosić, kablować, ktoś strzela z ucha, podkablowywać | |
hiperonimy: | informować |
Cytaty
Nie zamykają go, bo to zupełna płotka. Pewnie trochę kapuje, więc policja na razie zostawia go w spokoju. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Siostra Komandosa, 1997 |
|
- Ale po cholerę ten facet na was kapuje, co?... Pewnie macie u niego krechę. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997 |
|
– Kapitan F. chciał, żeby każdy funkcjonariusz kapował mu na kolegów. źródło: NKJP: Romuald Piela: Carskie metody, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska , 2005-01-15 |
|
Pośród osób, które podały, że miały związek z organami bezpieczeństwa państwa są zapewne takie, które pracowały, jak np. żołnierz zawodowy, ale przy innych można domniemywać, że kapowali do SB i innych służb PRL. źródło: NKJP: Internet |
|
To nie był gnój do kapowania, jakiś tam sobie ubeczek, tylko to był człowiek do wielkiej roboty. źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
kapuję |
kapujemy |
|||
2 os. |
kapujesz |
kapujecie |
|||
3 os. |
kapuje |
kapują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
kapowałem +(e)m kapował |
kapowałam +(e)m kapowała |
kapowałom +(e)m kapowało |
kapowaliśmy +(e)śmy kapowali |
kapowałyśmy +(e)śmy kapowały |
2 os. |
kapowałeś +(e)ś kapował |
kapowałaś +(e)ś kapowała |
kapowałoś +(e)ś kapowało |
kapowaliście +(e)ście kapowali |
kapowałyście +(e)ście kapowały |
3 os. |
kapował |
kapowała |
kapowało |
kapowali |
kapowały |
bezosobnik: kapowano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę kapował będę kapować |
będę kapowała będę kapować |
będę kapowało będę kapować |
będziemy kapowali będziemy kapować |
będziemy kapowały będziemy kapować |
2 os. |
będziesz kapował będziesz kapować |
będziesz kapowała będziesz kapować |
będziesz kapowało będziesz kapować |
będziecie kapowali będziecie kapować |
będziecie kapowały będziecie kapować |
3 os. |
będzie kapował będzie kapować |
będzie kapowała będzie kapować |
będzie kapowało będzie kapować |
będą kapowali będą kapować |
będą kapowały będą kapować |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
kapujmy |
|
2 os. |
kapuj |
kapujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
kapowałbym bym kapował |
kapowałabym bym kapowała |
kapowałobym bym kapowało |
kapowalibyśmy byśmy kapowali |
kapowałybyśmy byśmy kapowały |
2 os. |
kapowałbyś byś kapował |
kapowałabyś byś kapowała |
kapowałobyś byś kapowało |
kapowalibyście byście kapowali |
kapowałybyście byście kapowały |
3 os. |
kapowałby by kapował |
kapowałaby by kapowała |
kapowałoby by kapowało |
kapowaliby by kapowali |
kapowałyby by kapowały |
bezosobnik: kapowano by
bezokolicznik: kapować
imiesłów przysłówkowy współczesny:
kapując
gerundium: kapowanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | kapowanie |
kapowania |
D. | kapowania |
kapowań |
C. | kapowaniu |
kapowaniom |
B. | kapowanie |
kapowania |
N. | kapowaniem |
kapowaniami |
Ms. | kapowaniu |
kapowaniach |
W. | kapowanie |
kapowania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: kapujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | kapujący |
kapujący |
kapujący |
kapujące |
kapująca |
D. | kapującego |
kapującego |
kapującego |
kapującego |
kapującej |
C. | kapującemu |
kapującemu |
kapującemu |
kapującemu |
kapującej |
B. | kapującego |
kapującego |
kapujący |
kapujące |
kapującą |
N. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującą |
Ms. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | kapujący |
kapujący |
kapujące |
kapujące |
D. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujących |
C. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
B. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujące |
N. | kapującymi |
kapującymi |
kapującymi |
kapującymi |
Ms. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujących |
odpowiednik aspektowy: zakapować
Składnia
+ | kapować | + |
(KOMU) +
(na KOGO)
|
|
+ | kapować | + |
(do KOGO) +
(na KOGO)
|
3. obserwować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Relacje znaczeniowe
synonimy: | obserwować |
Cytaty
U nas i w ósmej na korytarzu stały czujki kapujące, czy kto nie nadchodzi, a inni patrzyli z otwartych okien na drogę. źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
kapuję |
kapujemy |
|||
2 os. |
kapujesz |
kapujecie |
|||
3 os. |
kapuje |
kapują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
kapowałem +(e)m kapował |
kapowałam +(e)m kapowała |
kapowałom +(e)m kapowało |
kapowaliśmy +(e)śmy kapowali |
kapowałyśmy +(e)śmy kapowały |
2 os. |
kapowałeś +(e)ś kapował |
kapowałaś +(e)ś kapowała |
kapowałoś +(e)ś kapowało |
kapowaliście +(e)ście kapowali |
kapowałyście +(e)ście kapowały |
3 os. |
kapował |
kapowała |
kapowało |
kapowali |
kapowały |
bezosobnik: kapowano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę kapował będę kapować |
będę kapowała będę kapować |
będę kapowało będę kapować |
będziemy kapowali będziemy kapować |
będziemy kapowały będziemy kapować |
2 os. |
będziesz kapował będziesz kapować |
będziesz kapowała będziesz kapować |
będziesz kapowało będziesz kapować |
będziecie kapowali będziecie kapować |
będziecie kapowały będziecie kapować |
3 os. |
będzie kapował będzie kapować |
będzie kapowała będzie kapować |
będzie kapowało będzie kapować |
będą kapowali będą kapować |
będą kapowały będą kapować |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
kapujmy |
|
2 os. |
kapuj |
kapujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
kapowałbym bym kapował |
kapowałabym bym kapowała |
kapowałobym bym kapowało |
kapowalibyśmy byśmy kapowali |
kapowałybyśmy byśmy kapowały |
2 os. |
kapowałbyś byś kapował |
kapowałabyś byś kapowała |
kapowałobyś byś kapowało |
kapowalibyście byście kapowali |
kapowałybyście byście kapowały |
3 os. |
kapowałby by kapował |
kapowałaby by kapowała |
kapowałoby by kapowało |
kapowaliby by kapowali |
kapowałyby by kapowały |
bezosobnik: kapowano by
bezokolicznik: kapować
imiesłów przysłówkowy współczesny:
kapując
gerundium: kapowanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | kapowanie |
kapowania |
D. | kapowania |
kapowań |
C. | kapowaniu |
kapowaniom |
B. | kapowanie |
kapowania |
N. | kapowaniem |
kapowaniami |
Ms. | kapowaniu |
kapowaniach |
W. | kapowanie |
kapowania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: kapujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | kapujący |
kapujący |
kapujący |
kapujące |
kapująca |
D. | kapującego |
kapującego |
kapującego |
kapującego |
kapującej |
C. | kapującemu |
kapującemu |
kapującemu |
kapującemu |
kapującej |
B. | kapującego |
kapującego |
kapujący |
kapujące |
kapującą |
N. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującą |
Ms. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | kapujący |
kapujący |
kapujące |
kapujące |
D. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujących |
C. | kapującym |
kapującym |
kapującym |
kapującym |
B. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujące |
N. | kapującymi |
kapującymi |
kapującymi |
kapującymi |
Ms. | kapujących |
kapujących |
kapujących |
kapujących |
Składnia
+ | kapować | + |
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|