UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

popychać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Czasownik przedrostkowy od psł. *pichati 'pchać, popychać, posuwać'; w języku polskim oczekiwalibyśmy formy *-pichać, jednak od najdawniejszych czasów są poświadczone postaci -pychać z niejasnym -y-, być może analogicznym do dychać (Bor); zob. pchać

1. wózek

Definicja

działając siłą, przesuwać kogoś lub coś do przodu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	pchać
	antonimy:	ciągnąć
	hiperonimy:	przesuwać

Połączenia

popychać drzwi, dziecko, kolegę, ludzi, rower, samochód, wózek
popychać kolanem, łokciem, rękami
popychać do przodu
popychać przed sobą
popychać w jakimś kierunku, w jakąś stronę
popychać z trudem
popychać brutalnie, lekko, naprzód, silnie, zdecydowanie
trzeba popychać
popychać i potrącać; poszturchiwać i popychać, szarpać i popychać

Cytaty

	Pijak popychał kolegę, próbując zerwać mu z szyi aparat fotograficzny. źródło: NKJP: Janusz Młynarski: Międzynarodowa integracja na szczeblu gminy Ustrzyki Dolne, Gazeta Wyborcza, 1995-11-03
	Tylko szuflady się z początku gorzej zamykają, trzeba je popychać kolanem. źródło: KWSJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004
	Kobiety popychały przed sobą wózki, w których gaworzyły małe dzieci. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Nie pozwolili porządnie się spakować, gnali nas, popychając kolbami karabinów. źródło: KWSJP: Krzysztof Potaczała: Ostatnia Polka w Siankach, Nowiny, 2006
	Był przez niego szarpany, bity i popychany, a rękoczynom towarzyszyły brutalne wyzwiska. źródło: KWSJP: Bemowskie co nieco, Gazeta Lokalna Warszawa-Bemowo, 1998, nr 4

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	popycham	popychamy
2 os.	popychasz	popychacie
3 os.	popycha	popychają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	popychałem +(e)m popychał	popychałam +(e)m popychała	popychałom +(e)m popychało	popychaliśmy +(e)śmy popychali	popychałyśmy +(e)śmy popychały
2 os.	popychałeś +(e)ś popychał	popychałaś +(e)ś popychała	popychałoś +(e)ś popychało	popychaliście +(e)ście popychali	popychałyście +(e)ście popychały
3 os.	popychał	popychała	popychało	popychali	popychały

bezosobnik: popychano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę popychał będę popychać	będę popychała będę popychać	będę popychało będę popychać	będziemy popychali będziemy popychać	będziemy popychały będziemy popychać
2 os.	będziesz popychał będziesz popychać	będziesz popychała będziesz popychać	będziesz popychało będziesz popychać	będziecie popychali będziecie popychać	będziecie popychały będziecie popychać
3 os.	będzie popychał będzie popychać	będzie popychała będzie popychać	będzie popychało będzie popychać	będą popychali będą popychać	będą popychały będą popychać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		popychajmy
2 os.	popychaj	popychajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	popychałbym bym popychał	popychałabym bym popychała	popychałobym bym popychało	popychalibyśmy byśmy popychali	popychałybyśmy byśmy popychały
2 os.	popychałbyś byś popychał	popychałabyś byś popychała	popychałobyś byś popychało	popychalibyście byście popychali	popychałybyście byście popychały
3 os.	popychałby by popychał	popychałaby by popychała	popychałoby by popychało	popychaliby by popychali	popychałyby by popychały

bezosobnik: popychano by

bezokolicznik: popychać

imiesłów przysłówkowy współczesny: popychając

gerundium: popychanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	popychanie	popychania
D.	popychania	popychań
C.	popychaniu	popychaniom
B.	popychanie	popychania
N.	popychaniem	popychaniami
Ms.	popychaniu	popychaniach
W.	popychanie	popychania

imiesłów przymiotnikowy czynny: popychający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	popychający	popychający	popychający	popychające	popychająca
D.	popychającego	popychającego	popychającego	popychającego	popychającej
C.	popychającemu	popychającemu	popychającemu	popychającemu	popychającej
B.	popychającego	popychającego	popychający	popychające	popychającą
N.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym	popychającą
Ms.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym	popychającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	popychający	popychający	popychające	popychające
D.	popychających	popychających	popychających	popychających
C.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym
B.	popychających	popychających	popychających	popychające
N.	popychającymi	popychającymi	popychającymi	popychającymi
Ms.	popychających	popychających	popychających	popychających

imiesłów przymiotnikowy bierny: popychany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	popychany	popychany	popychany	popychane	popychana
D.	popychanego	popychanego	popychanego	popychanego	popychanej
C.	popychanemu	popychanemu	popychanemu	popychanemu	popychanej
B.	popychanego	popychanego	popychany	popychane	popychaną
N.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym	popychaną
Ms.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym	popychanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	popychani	popychani	popychane	popychane
D.	popychanych	popychanych	popychanych	popychanych
C.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym
B.	popychanych	popychanych	popychanych	popychane
N.	popychanymi	popychanymi	popychanymi	popychanymi
Ms.	popychanych	popychanych	popychanych	popychanych

odpowiedniki aspektowe: popchnąć , popchać

Składnia

Rz_osobowy

popychać

KOGO/CO

2. do działania

Definicja

skłaniać kogoś do zrobienia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	pchać
	antonimy:	powstrzymywać
	hiperonimy:	skłaniać

Połączenia

popychać ludzi
popychać do działania, do jakichś zachowań
trzeba popychać

Cytaty

	Strach motywuje i popycha do działania. źródło: NKJP: Elżbieta Mosingiewicz: Jeden miał 16, drugi niecałe 18 lat, Gazeta Wyborcza, 1995-03-13
	Bywa, że chwilowe niepowodzenia czy awantura z koleżanką zza biurka popychają nas do podjęcia decyzji przedwczesnej. źródło: NKJP: Czas zmiany, Cosmopolitan, nr 6, 2000
	Dobrze pamiętam, kiedy miałem dwanaście lat, to zamiast do szkoły, macocha posłała mnie na służbę za parobka do wiejskiego organisty. Cała młodość łzawa, ciężka, na popychaniu do roboty spędzona. źródło: KWSJP: Stanisława Górnikiewicz: Lwy z Westerplatte, 1983
	Takie teorie nieuchronnie popychają ku globalnemu kwestionowaniu całej polityki budowania socjalizmu w Polsce. źródło: KWSJP: Jarosław Ładosz: Przeciw pustym frazesom, 1984
	Kobiety te - przedsiębiorcze, energiczne, sprytne - popychają swoich mężów i kochanków ku coraz to nowym wysiłkom. źródło: KWSJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998
	Człowiek zdolny, pracowity i pomysłowy, nawet startując ze znacznym opóźnieniem z racji ubóstwa czy braku stosunków rodziców, przegoni tych wszystkich głupców, od urodzenia popychanych przez tatę i mamę. źródło: KWSJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	popycham	popychamy
2 os.	popychasz	popychacie
3 os.	popycha	popychają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	popychałem +(e)m popychał	popychałam +(e)m popychała	popychałom +(e)m popychało	popychaliśmy +(e)śmy popychali	popychałyśmy +(e)śmy popychały
2 os.	popychałeś +(e)ś popychał	popychałaś +(e)ś popychała	popychałoś +(e)ś popychało	popychaliście +(e)ście popychali	popychałyście +(e)ście popychały
3 os.	popychał	popychała	popychało	popychali	popychały

bezosobnik: popychano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę popychał będę popychać	będę popychała będę popychać	będę popychało będę popychać	będziemy popychali będziemy popychać	będziemy popychały będziemy popychać
2 os.	będziesz popychał będziesz popychać	będziesz popychała będziesz popychać	będziesz popychało będziesz popychać	będziecie popychali będziecie popychać	będziecie popychały będziecie popychać
3 os.	będzie popychał będzie popychać	będzie popychała będzie popychać	będzie popychało będzie popychać	będą popychali będą popychać	będą popychały będą popychać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		popychajmy
2 os.	popychaj	popychajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	popychałbym bym popychał	popychałabym bym popychała	popychałobym bym popychało	popychalibyśmy byśmy popychali	popychałybyśmy byśmy popychały
2 os.	popychałbyś byś popychał	popychałabyś byś popychała	popychałobyś byś popychało	popychalibyście byście popychali	popychałybyście byście popychały
3 os.	popychałby by popychał	popychałaby by popychała	popychałoby by popychało	popychaliby by popychali	popychałyby by popychały

bezosobnik: popychano by

bezokolicznik: popychać

imiesłów przysłówkowy współczesny: popychając

gerundium: popychanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	popychanie	popychania
D.	popychania	popychań
C.	popychaniu	popychaniom
B.	popychanie	popychania
N.	popychaniem	popychaniami
Ms.	popychaniu	popychaniach
W.	popychanie	popychania

imiesłów przymiotnikowy czynny: popychający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	popychający	popychający	popychający	popychające	popychająca
D.	popychającego	popychającego	popychającego	popychającego	popychającej
C.	popychającemu	popychającemu	popychającemu	popychającemu	popychającej
B.	popychającego	popychającego	popychający	popychające	popychającą
N.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym	popychającą
Ms.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym	popychającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	popychający	popychający	popychające	popychające
D.	popychających	popychających	popychających	popychających
C.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym
B.	popychających	popychających	popychających	popychające
N.	popychającymi	popychającymi	popychającymi	popychającymi
Ms.	popychających	popychających	popychających	popychających

imiesłów przymiotnikowy bierny: popychany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	popychany	popychany	popychany	popychane	popychana
D.	popychanego	popychanego	popychanego	popychanego	popychanej
C.	popychanemu	popychanemu	popychanemu	popychanemu	popychanej
B.	popychanego	popychanego	popychany	popychane	popychaną
N.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym	popychaną
Ms.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym	popychanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	popychani	popychani	popychane	popychane
D.	popychanych	popychanych	popychanych	popychanych
C.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym
B.	popychanych	popychanych	popychanych	popychane
N.	popychanymi	popychanymi	popychanymi	popychanymi
Ms.	popychanych	popychanych	popychanych	popychanych

odpowiedniki aspektowe: popchnąć , popchać

Składnia

popychać

KOGO + do CZEGO | ku CZEMU

3. sprawę

Definicja

powodować postęp w jakimś działaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pchać

Połączenia

popychać kraj, sprawę, świat
popychać do przodu
popychać dalej

Cytaty

Przeprowadziliśmy rozmaite rozmowy, ale nie mamy żadnego dokumentu – niczego, co z formalnego punktu widzenia popychałoby sprawę do przodu.

źródło: NKJP: Józef Djaczenko, Maciej Stroiński: Urzędnicy leją wodę, Gazeta Poznańska, 2003-09-23

Przez długi czas popychali kraj do przodu, czasem - hamowali jego rozwój.

źródło: NKJP: Magda Zdort: Młode wilki polityki głodne, Ozon, 2005, nr 18

Program kosmiczny to impuls technologiczny, który popycha świat do przodu.

źródło: NKJP: Maciej Kwaśniewski: Marsjańska manna?, Gazeta Krakowska, 2004-02-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	popycham	popychamy
2 os.	popychasz	popychacie
3 os.	popycha	popychają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	popychałem +(e)m popychał	popychałam +(e)m popychała	popychałom +(e)m popychało	popychaliśmy +(e)śmy popychali	popychałyśmy +(e)śmy popychały
2 os.	popychałeś +(e)ś popychał	popychałaś +(e)ś popychała	popychałoś +(e)ś popychało	popychaliście +(e)ście popychali	popychałyście +(e)ście popychały
3 os.	popychał	popychała	popychało	popychali	popychały

bezosobnik: popychano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę popychał będę popychać	będę popychała będę popychać	będę popychało będę popychać	będziemy popychali będziemy popychać	będziemy popychały będziemy popychać
2 os.	będziesz popychał będziesz popychać	będziesz popychała będziesz popychać	będziesz popychało będziesz popychać	będziecie popychali będziecie popychać	będziecie popychały będziecie popychać
3 os.	będzie popychał będzie popychać	będzie popychała będzie popychać	będzie popychało będzie popychać	będą popychali będą popychać	będą popychały będą popychać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		popychajmy
2 os.	popychaj	popychajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	popychałbym bym popychał	popychałabym bym popychała	popychałobym bym popychało	popychalibyśmy byśmy popychali	popychałybyśmy byśmy popychały
2 os.	popychałbyś byś popychał	popychałabyś byś popychała	popychałobyś byś popychało	popychalibyście byście popychali	popychałybyście byście popychały
3 os.	popychałby by popychał	popychałaby by popychała	popychałoby by popychało	popychaliby by popychali	popychałyby by popychały

bezosobnik: popychano by

bezokolicznik: popychać

imiesłów przysłówkowy współczesny: popychając

gerundium: popychanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	popychanie	popychania
D.	popychania	popychań
C.	popychaniu	popychaniom
B.	popychanie	popychania
N.	popychaniem	popychaniami
Ms.	popychaniu	popychaniach
W.	popychanie	popychania

imiesłów przymiotnikowy czynny: popychający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	popychający	popychający	popychający	popychające	popychająca
D.	popychającego	popychającego	popychającego	popychającego	popychającej
C.	popychającemu	popychającemu	popychającemu	popychającemu	popychającej
B.	popychającego	popychającego	popychający	popychające	popychającą
N.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym	popychającą
Ms.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym	popychającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	popychający	popychający	popychające	popychające
D.	popychających	popychających	popychających	popychających
C.	popychającym	popychającym	popychającym	popychającym
B.	popychających	popychających	popychających	popychające
N.	popychającymi	popychającymi	popychającymi	popychającymi
Ms.	popychających	popychających	popychających	popychających

imiesłów przymiotnikowy bierny: popychany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	popychany	popychany	popychany	popychane	popychana
D.	popychanego	popychanego	popychanego	popychanego	popychanej
C.	popychanemu	popychanemu	popychanemu	popychanemu	popychanej
B.	popychanego	popychanego	popychany	popychane	popychaną
N.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym	popychaną
Ms.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym	popychanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	popychani	popychani	popychane	popychane
D.	popychanych	popychanych	popychanych	popychanych
C.	popychanym	popychanym	popychanym	popychanym
B.	popychanych	popychanych	popychanych	popychane
N.	popychanymi	popychanymi	popychanymi	popychanymi
Ms.	popychanych	popychanych	popychanych	popychanych

odpowiednik aspektowy: popchnąć

Składnia

popychać

Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2014