UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

napchać

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napcham
 napchamy
2 os. napchasz
 napchacie
3 os. napcha
 napchają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napchałem
+(e)m napchał
 napchałam
+(e)m napchała
 napchałom
+(e)m napchało
 napchaliśmy
+(e)śmy napchali
 napchałyśmy
+(e)śmy napchały
2 os. napchałeś
+(e)ś napchał
 napchałaś
+(e)ś napchała
 napchałoś
+(e)ś napchało
 napchaliście
+(e)ście napchali
 napchałyście
+(e)ście napchały
3 os. napchał
 napchała
 napchało
 napchali
 napchały

bezosobnik: napchano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napchajmy
2 os. napchaj
 napchajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napchałbym
bym napchał
 napchałabym
bym napchała
 napchałobym
bym napchało
 napchalibyśmy
byśmy napchali
 napchałybyśmy
byśmy napchały
2 os. napchałbyś
byś napchał
 napchałabyś
byś napchała
 napchałobyś
byś napchało
 napchalibyście
byście napchali
 napchałybyście
byście napchały
3 os. napchałby
by napchał
 napchałaby
by napchała
 napchałoby
by napchało
 napchaliby
by napchali
 napchałyby
by napchały

bezosobnik: napchano by

bezokolicznik: napchać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napchawszy

gerundium: napchanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napchany

odpowiednik aspektowy: napychać

Pochodzenie

Zob.  pchać 

1. siennik słomą

Definicja

umieścić wewnątrz czegoś wiele osób lub rzeczy albo dużą ilość jakiejś substancji tak, że zapełnione jest miejsce do tego przewidziane

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wypchać

Połączenia

  • napchać brzuch
  • napchać słomą
  • napchać słomy

Cytaty

Nie wystarczy jednak, że popełni samobójstwo - skoczy do rzeki, napchawszy sobie kieszenie kamieniami lub rzuci się na sztylet.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Proponuję wszystkim, aby nie wstawiać za własne pieniądze okien. Zamiast tego w szpary napchać starych gazet, szmat, może zmniejszy się wiaterek w mieszkaniu [...].

źródło: NKJP: Ilona Kazmierska, Krystyna Mazur, Szok: Listy, Dwutygodnik Szczecinecki Temat nr 328, 2002

Ostatecznie znaleźliśmy w śmietniku jakieś zniszczone buty górskie. Turystka napchała do nich gazet i tak wróciła do Zakopanego.

źródło: NKJP: Przemysław Bolechowski: Głupota na tatrzańskich szczytach, Gazeta Krakowska, 2007-08-31

Do celi, obliczonej na 25 ludzi, napchano więźniów nie dużo, nie mało, chyba 80.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag GUŁag Tom 1, 1977

Składnia

bez ograniczeń + napchać +
CO + KIM/CZYM
bez ograniczeń + napchać +
KOGO/CZEGO + w CO | do CZEGO

2. kogoś jedzeniem

Definicja

pot. 
podać komuś dużą ilość jedzenia, żeby nie odczuwał głodu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  nakarmić, pożywić

Cytaty

I co możesz zrobić? Napchać maluszka jak gąskę? Przecież się nie da. Zje, ile chce.

źródło: NKJP: Internet

Najczęściej podaje im się wówczas wysokoenergetyczną karmę, niekiedy samo mięso, ale bynajmniej nie tyle, żeby psa napchać do syta.

źródło: NKJP: Krystyna Chwedeńczuk: Sandra i jej psy, Wieści Podwarszawskie, 2002-12-22

Tylko od pracowników zakładu rybackiego wiem, że - niestety - karmią go czym popadnie. Ostatnio zwrócił to, czym go napchali - kiełbasę i ogórki!

źródło: NKJP: (BAJ): Nie karmić pelikana!, Dziennik Polski, 2005-05-16

Składnia

bez ograniczeń + napchać +
KOGO/CO + (CZYM)

Frazeologizmy

ktoś/coś nabił/nabiło kabzę
ktoś/coś nabił/nabiło kabzę
Data ostatniej modyfikacji: 04.01.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN