UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dusić

Chronologizacja

1441, SStp

Pochodzenie

psł. *dušiti

1. ofiarę

Definicja

ściskając szyję lub zatykając nos i usta, uniemożliwiać komuś oddychanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	dławić, zduszać
	hiperonimy:	zabijać

Połączenia

bandyta, gwałciciel, napastnik, zbrodniarz dusi
dusić ofiarę
dusić gołymi rękami, kablem, paskiem, poduszką, smyczą, sznurem
dusić za gardło
brutalnie dusić
próbować, usiłować, zacząć kogoś dusić
bić i dusić, przycisnąć i dusić, złapać za szyję i dusić

Cytaty

Grzegorz rzucił się na niego, złapał za szyję i zaczął dusić.

źródło: KWSJP: Dorota Teuerle-Biel: Sąd dał 2 lata, prokurator chce więcej, Gazeta Wrocławska, 1999-17-08

Dziecko było chore i najprawdopodobniej umarło podczas ataku epilepsji. Samo. Zanim matka zaczęła je dusić poduszką.

źródło: KWSJP: Małgorzata Saramonowicz: Lustra, 1999

Jeszcze inny, wysoki na dwa metry, o długim nosie, długiej twarzy i wąskich oczach, z poruszającą się na szyi grdyką, z bardzo długimi rękami - codziennie tymi rękami dusił przed śniadaniem kilku więźniów.

źródło: KWSJP: Zofia Nałkowska: Medaliony, 1946

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

odpowiednik aspektowy: udusić

Składnia

Rz_osobowy

dusić

KOGO + (CZYM)

2. astma

Definicja

powodować trudności w oddychaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dławić

Połączenia

aromat, dym, fetor, gaz łzawiący, kurz, odór, pył, smród, swąd, zapach spalenizny, żar; astma, ból, kaszel, śmiech; knebel, kołnierzyk, krawat dusi; opary, perfumy, spaliny duszą
dusić w gardle
duszący kaszel; duszące powietrze; duszące opary

Cytaty

	Dusi mnie zapach suchej, palonej promieniami sosny. źródło: KWSJP: Wiesław Jażdżyński: Świętokrzyski polonez, 1983
	Twardowski w nagłym napadzie gniewu unosi go za klapy jak szczeniaka. Guziki flanelowej dwurzędówki strzelają, kołnierz dusi. źródło: KWSJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977
	Spostrzegłszy, że w środku zapory przygasa ogień, skoczył i zasłaniając twarz dłońmi, przedarł się przez duszący żar. źródło: KWSJP: Tadeusz Hołuj: Raj, 1972
	Protestujący nacierają na policjantów z drągami w rękach, a nad tym wszystkim unosi się dusząca mgiełka gazu łzawiącego. źródło: KWSJP: Dusza tłumu, Dziennik Polski, 2004-01-31
	Janusz się zasapał i czuł pragnienie. W gardle go dusiło, ale szedł równomiernie, chociaż buty, ciężkie od żelastwa, poczynały obciągać mu stopy. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

Składnia

Rz_nieżywotny	+	dusić	+	(KOGO)
Ø	+	dusić	+	(KOGO)

3. gniew

Definicja

powstrzymywać się od uzewnętrznienia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dławić, tłumić, zduszać

Połączenia

dusić ból, emocje, gniew, lęk, łzy, nienawiść, płacz, słowa, strach, tęsknotę, uczucia, wściekłość, złość, żal
dusić przez lata
dusić w sobie
dusić latami

Cytaty

	Dusi w sobie uczucia, zwłaszcza negatywne: złość, urazy i przede wszystkim lęk. źródło: KWSJP: Anna Dodziuk, Włodzimierz Kamecki: Wyjść z matni: proste rozmowy o zgubnym nałogu, 1994
	Magda z trudem dusiła w sobie złość z powodu zawodu, jaki sprawiła jej siostra. źródło: KWSJP: Władysław Dunarowski: Skazani na dożywocie, 1985
	Przez lata była molestowana seksualnie w pracy. Dusiła to w sobie przez kilkadziesiąt lat. źródło: KWSJP: Bogdan Maciejewski, Marta Kossecks: Nikogo nie dobijamy, Super Express, 1998, nr 3/4
	Wstał gwałtownie, odruchowo otarł czoło i wyszedł, dusząc przekleństwo. źródło: KWSJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998
	Dusili łzy dławiące krtań. Okrutnie ciężko było iść do niewoli. źródło: KWSJP: Stanisława Górnikiewicz: Lwy z Westerplatte, 1983

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

odpowiednik aspektowy: zdusić

Składnia

Rz_osobowy

dusić

4. bunt

Definicja

uniemożliwiać rozwój jakiegoś działania lub procesu nawet do ich całkowitego zlikwidowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dławić, zduszać

Połączenia

kryzys, władza dusi
dusić bunt, konkurencję, przedsiębiorczość
dusić w zarodku

Cytaty

	Jeden z urzędników Departamentu Sprawiedliwości [...] nazwał firmę czterystukilogramowym gorylem, który dusi konkurencję. źródło: KWSJP: Andrzej Kaniewski: Skazani na Gatesa?, Gazeta Bankowa, 1998, nr 22
	Administracja Franklina D. Roosevelta, podejmując w latach trzydziestych walkę z kryzysem, który dosłownie dusił Amerykę [...], opracowała i doprowadziła do przyjęcia przez Kongres ustaw gospodarczych dających jej prawo nadzoru, kontroli i regulowania stosunków w wielu gałęziach gospodarki. źródło: KWSJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996
	Istnieje w krajach wschodnioazjatyckich głęboka tradycja indywidualnej przedsiębiorczości, duszonej w ostatnich latach przez wielkie koncerny i restrykcyjne prawo gospodarcze. źródło: KWSJP: Jerzy Sławomir Mac: Tajemnica Amwaya, 1998
	Gdy Leśne Góry próbowały zrzucić jarzmo Gniazda, dusili bunty w potokach krwi. źródło: KWSJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003
	Zaczęły mówić o równości płci, dostępie do antykoncepcji, edukacji seksualnej, polityce prokobiecej, niepokojącej ingerencji Kościoła, duszeniu w zarodku dyskusji o decydowaniu kobiet o własnym ciele. źródło: KWSJP: Marcin Kołodziejczyk: Rychły zgon patriarchatu, Polityka, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

odpowiednik aspektowy: zdusić

Składnia

dusić

5. ogień

Definicja

gasić ogień

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:

tłumić, zduszać

Połączenia

dusić ogień, płomienie
dusić kocem, płaszczem, szmatami

Cytaty

	Krzysztof próbował dusić ogień ręcznikiem. źródło: Internet
	Niedaleko domu towarowego upadł. Ktoś rzucił na niego kożuch, dusząc ogień. Chłopak był przytomny. źródło: KWSJP: Pochodnie praskiej wiosny, Dziennik Polski, 2004-01-23
	Padł na ziemię, przygniatając ramię, tułowiem dusząc ogień. źródło: KWSJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003
	Naprzód zapadła się szczytowa ściana i z rozdzierającym jękiem runęła połowa dachu. Śnieg dusił płomienie. źródło: KWSJP: Tadeusz Hołuj: Raj, 1972

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

odpowiednik aspektowy: zdusić

Składnia

dusić

CO + (CZYM)

6. podatkami

Definicja

wymuszać coś na kimś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

dusić opłatami, podatkami

Cytaty

A może zaczęlibyśmy walczyć z rządem, aby przestał nas dusić podatkami?

źródło: Internet

Firma w trosce o swój biznes dusi cię opłatami za media.

źródło: Internet

Rząd dusi nas podatkami i różnymi składkami, a jak nam jest coś winien, to wtedy nie ma pieniędzy.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

Składnia

Rz_osobowy

dusić

KOGO + CZYM

7. pedał gazu

Definicja

naciskać na coś lub to ściskać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

cisnąć

Połączenia

dusić dzwonek, pedał gazu
dusić palcami, ręką
dusić w objęciach, w uściskach

Cytaty

	Dodaj gazu - warknął Albinos. - Duszę do dechy! - Duś dalej! Błękitny renault gnał, prawie nie dotykając kołami autostrady. źródło: KWSJP: Marcin Wolski: Agent dołu, 1988
	Gliniarze z radarami na pewno pojechali już do domu. Wiesz, że ten wariat na pewno dusił pedał do oporu. Musimy go dogonić. źródło: KWSJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997
	Ramiona miała kanciaste, kwadratowe, jak mężczyzna. Drżały. Nie pozwoliłem jej mówić, tylko przyciskałem do siebie, dusiłem, ugniatałem wszystkimi palcami. źródło: KWSJP: Aleksander Minkowski: Urlop na Tahiti, 1965
	Na posadzce, plecami do płonącego na kominku ognia, siedziała jej córeczka. Dusiła w rączkach olbrzymiego, prawie równego jej wzrostem pluszowego misia. źródło: KWSJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

Składnia

Rz_osobowy

dusić

KOGO/CO

8. pieniądze

Definicja

gromadzić pieniądze i ich nie wydawać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

dusić kasę, pieniądze

Cytaty

Zgodzić się mogę w jednym: nie jest w dobrym stylu dusić kasę, skąpić i nie widzieć przez nią drugiego człowieka.

źródło: NKJP: Zbytnie bogactwo czyni niewolnika: Usenet, 2005-07-06

Policjant wie, że przedsiębiorcy zależy. Musi jechać, musi dotrzeć na czas i dusi pieniądze bez litości.

źródło: NKJP: Igor T. Miecik: Transport pod kontrolą, Polityka, 2002-10-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

Składnia

Rz_osobowy

dusić

9. atmosfera

Definicja

przytłaczać i męczyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przygniatać

Połączenia

atmosfera, codzienność, miasto dusi

Cytaty

Jest ci źle, dusi cię codzienność, wsiadasz na harleya i jedziesz, gdzie oczy poniosą.

źródło: KWSJP: Anna Kamela: Tak, słucham..., Metropol 2001-9-04

Czując, że go ściany domu będą dusiły jak mury więzienne, udał się za miasto do obozu, kazał wojsku stanąć pod bronią i męczył je przez kilka godzin ćwiczeniami.

źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Ostatni Rzymianie, 1958

Chwilami zaczyna mnie wprost dusić ta atmosfera tchórzliwości, kompromisu i drobnej ambicji.

źródło: KWSJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

Składnia

Rz_nieżywotny

dusić

KOGO

10. mięso

Definicja

gotować pod przykryciem na małym ogniu i w niewielkiej ilości wody lub tłuszczu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

dusić baraninę, borowiki, cebulę, cielęcinę, grzyby, kapustę, mięso, paprykę, pomidory, potrawę, warzywa, wołowinę, żeberka
dusić do miękkości
dusić na maśle, na margarynie, na oleju, na tłuszczu; na małym ogniu, na wolnym ogniu; na patelni
dusić pod przykryciem
dusić w bulionie, w sosie, w śmietanie, w winie; w garnku, w rondlu
dusić z przyprawami
smażyć i dusić, wymieszać i dusić
duszona cielęcina, wołowina; duszone grzyby, warzywa

Cytaty

Mięso, boczek, podgardle, warzywa, grzyby zalać wodą, dodać listek laurowy i powoli dusić, pod koniec duszenia osolić.

źródło: KWSJP: Pasztet z królika, Super Express, 1998

Zwykle mule przyrządza się w muszlach: można ugotować je na parze, dusić we własnym soku, upiec w piekarniku albo na ruszcie.

źródło: KWSJP: Magdalena Walisiak: Specjały, Kuchnia, 1998, nr 2

Zapach jabłek duszonych na małym ogniu z cynamonem i cukrem waniliowym wdzierał się w najbardziej odległe kąty.

źródło: KWSJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	duszę	dusimy
2 os.	dusisz	dusicie
3 os.	dusi	duszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłem +(e)m dusił	dusiłam +(e)m dusiła	dusiłom +(e)m dusiło	dusiliśmy +(e)śmy dusili	dusiłyśmy +(e)śmy dusiły
2 os.	dusiłeś +(e)ś dusił	dusiłaś +(e)ś dusiła	dusiłoś +(e)ś dusiło	dusiliście +(e)ście dusili	dusiłyście +(e)ście dusiły
3 os.	dusił	dusiła	dusiło	dusili	dusiły

bezosobnik: duszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dusił będę dusić	będę dusiła będę dusić	będę dusiło będę dusić	będziemy dusili będziemy dusić	będziemy dusiły będziemy dusić
2 os.	będziesz dusił będziesz dusić	będziesz dusiła będziesz dusić	będziesz dusiło będziesz dusić	będziecie dusili będziecie dusić	będziecie dusiły będziecie dusić
3 os.	będzie dusił będzie dusić	będzie dusiła będzie dusić	będzie dusiło będzie dusić	będą dusili będą dusić	będą dusiły będą dusić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		duśmy
2 os.	duś	duście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dusiłbym bym dusił	dusiłabym bym dusiła	dusiłobym bym dusiło	dusilibyśmy byśmy dusili	dusiłybyśmy byśmy dusiły
2 os.	dusiłbyś byś dusił	dusiłabyś byś dusiła	dusiłobyś byś dusiło	dusilibyście byście dusili	dusiłybyście byście dusiły
3 os.	dusiłby by dusił	dusiłaby by dusiła	dusiłoby by dusiło	dusiliby by dusili	dusiłyby by dusiły

bezosobnik: duszono by

bezokolicznik: dusić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dusząc

gerundium: duszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duszenie	duszenia
D.	duszenia	duszeń
C.	duszeniu	duszeniom
B.	duszenie	duszenia
N.	duszeniem	duszeniami
Ms.	duszeniu	duszeniach
W.	duszenie	duszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: duszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszący	duszący	duszący	duszące	dusząca
D.	duszącego	duszącego	duszącego	duszącego	duszącej
C.	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącemu	duszącej
B.	duszącego	duszącego	duszący	duszące	duszącą
N.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącą
Ms.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym	duszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszący	duszący	duszące	duszące
D.	duszących	duszących	duszących	duszących
C.	duszącym	duszącym	duszącym	duszącym
B.	duszących	duszących	duszących	duszące
N.	duszącymi	duszącymi	duszącymi	duszącymi
Ms.	duszących	duszących	duszących	duszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: duszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	duszony	duszony	duszony	duszone	duszona
D.	duszonego	duszonego	duszonego	duszonego	duszonej
C.	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonemu	duszonej
B.	duszonego	duszonego	duszony	duszone	duszoną
N.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszoną
Ms.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym	duszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	duszeni	duszeni	duszone	duszone
D.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych
C.	duszonym	duszonym	duszonym	duszonym
B.	duszonych	duszonych	duszonych	duszone
N.	duszonymi	duszonymi	duszonymi	duszonymi
Ms.	duszonych	duszonych	duszonych	duszonych

odpowiednik aspektowy: udusić

Składnia

Rz_osobowy

dusić

Data ostatniej modyfikacji: 15.12.2023