Chronologizacja
Inne znaczenie: 'wypaczać się, skręcać się'
Pochodzenie
Zob. prężyć
1. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | napinać się, naprężać się | |
| antonimy: | rozluźniać się |
Połączenia
- dziecko, niemowlę; kot, pies pręży się; atleci, jeźdźcy prężyli się; dziewczyny prężyły się
- prężyć się do ataku, do skoku
- prężyć się na krześle, na wybiegu
- prężyć się przed kamerami
- dumnie prężyć się
- prężyć się niczym gwiazdy
Cytaty
|
A śliczne dziewczyny prężyły się na scenie z wdziękiem, tańczyły i uśmiechały do publiczności. źródło: NKJP: Arkadiusz Kielar: Nasze najpiękniejsze, Echo Dnia, 2004-06-04 |
|
|
Wojskowi rzecznicy prasowi, prężąc się przed kamerami, obwieszczają triumfalnie o kolejnych sukcesach w niszczeniu militarnego potencjału przeciwnika przy żadnych stratach własnych. źródło: NKJP: Wojenko, wojenko..., Dziennik Polski, 1999-05-07 |
|
|
Na kolażach, które oglądałyśmy, prężyli się atleci, fruwały duchy i aniołki, tańczyły baletnice, przeciągały się koty [...]. źródło: NKJP: Anna Bikont, Joanna Szczęsna: O Wisławie Szymborskiej piszą Anna Bikont, Joanna Szczęsna, Gazeta Wyborcza, 1997-01-25 |
|
|
Niemowlę głośno płacze, pręży się, macha rączkami i nóżkami. To najczęściej informacja, że maluch zrobił się po prostu głodny. źródło: Internet |
|
|
Od kostiumu Elvisa po satynową suknię wyszywaną cekinami - koty w takich strojach dumnie prężyły się i prezentowały swoje wdzięki w słynnym hotelu [...] w Nowym Jorku. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
prężę się |
prężymy się |
|||
| 2 os. |
prężysz się |
prężycie się |
|||
| 3 os. |
pręży się |
prężą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
prężyłem się +(e)m się prężył |
prężyłam się +(e)m się prężyła |
prężyłom się +(e)m się prężyło |
prężyliśmy się +(e)śmy się prężyli |
prężyłyśmy się +(e)śmy się prężyły |
| 2 os. |
prężyłeś się +(e)ś się prężył |
prężyłaś się +(e)ś się prężyła |
prężyłoś się +(e)ś się prężyło |
prężyliście się +(e)ście się prężyli |
prężyłyście się +(e)ście się prężyły |
| 3 os. |
prężył się |
prężyła się |
prężyło się |
prężyli się |
prężyły się |
bezosobnik: prężono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się prężył będę się prężyć |
będę się prężyła będę się prężyć |
będę się prężyło będę się prężyć |
będziemy się prężyli będziemy się prężyć |
będziemy się prężyły będziemy się prężyć |
| 2 os. |
będziesz się prężył będziesz się prężyć |
będziesz się prężyła będziesz się prężyć |
będziesz się prężyło będziesz się prężyć |
będziecie się prężyli będziecie się prężyć |
będziecie się prężyły będziecie się prężyć |
| 3 os. |
będzie się prężył będzie się prężyć |
będzie się prężyła będzie się prężyć |
będzie się prężyło będzie się prężyć |
będą się prężyli będą się prężyć |
będą się prężyły będą się prężyć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
prężmy się |
|
| 2 os. |
pręż się |
prężcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
prężyłbym się bym się prężył |
prężyłabym się bym się prężyła |
prężyłobym się bym się prężyło |
prężylibyśmy się byśmy się prężyli |
prężyłybyśmy się byśmy się prężyły |
| 2 os. |
prężyłbyś się byś się prężył |
prężyłabyś się byś się prężyła |
prężyłobyś się byś się prężyło |
prężylibyście się byście się prężyli |
prężyłybyście się byście się prężyły |
| 3 os. |
prężyłby się by się prężył |
prężyłaby się by się prężyła |
prężyłoby się by się prężyło |
prężyliby się by się prężyli |
prężyłyby się by się prężyły |
bezosobnik: prężono by się
bezokolicznik: prężyć się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
prężąc się
gerundium: prężenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | prężenie się |
prężenia się |
| D. | prężenia się |
prężeń się |
| C. | prężeniu się |
prężeniom się |
| B. | prężenie się |
prężenia się |
| N. | prężeniem się |
prężeniami się |
| Ms. | prężeniu się |
prężeniach się |
| W. | prężenie się |
prężenia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: prężący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | prężący się |
prężący się |
prężący się |
prężące się |
prężąca się |
| D. | prężącego się |
prężącego się |
prężącego się |
prężącego się |
prężącej się |
| C. | prężącemu się |
prężącemu się |
prężącemu się |
prężącemu się |
prężącej się |
| B. | prężącego się |
prężącego się |
prężący się |
prężące się |
prężącą się |
| N. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącą się |
| Ms. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | prężący się |
prężący się |
prężące się |
prężące się |
| D. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężących się |
| C. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
| B. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężące się |
| N. | prężącymi się |
prężącymi się |
prężącymi się |
prężącymi się |
| Ms. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężących się |
odpowiednik aspektowy: naprężyć się
Składnia
| Rz żywotny | + | prężyć się | + |
|
2. mięśnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | napinać się, naprężać się | |
| antonimy: | rozluźniać się |
Połączenia
- ciało, grzbiet pręży się; bicepsy, mięśnie prężą się
Cytaty
|
[...] ciało prężyło się i napinało w walce o oddech, a z płuc dobywały się krótkie świsty, niby koszmarny przekaz morsem. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997 |
|
|
Drugi był niższy, szczupły, jednak wprawne oko docenić mogło siłę jego mięśni prężących się pod skórą. źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003 |
|
|
Po chwili wygięty w łuk złoty grzbiet pręży się przed nią w świetle padającym przez otwarte drzwi i zaczyna się powitalny balet z ocieraniem o łydki i kokieteryjnym mruczeniem. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
prężę się |
prężymy się |
|||
| 2 os. |
prężysz się |
prężycie się |
|||
| 3 os. |
pręży się |
prężą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
prężyłem się +(e)m się prężył |
prężyłam się +(e)m się prężyła |
prężyłom się +(e)m się prężyło |
prężyliśmy się +(e)śmy się prężyli |
prężyłyśmy się +(e)śmy się prężyły |
| 2 os. |
prężyłeś się +(e)ś się prężył |
prężyłaś się +(e)ś się prężyła |
prężyłoś się +(e)ś się prężyło |
prężyliście się +(e)ście się prężyli |
prężyłyście się +(e)ście się prężyły |
| 3 os. |
prężył się |
prężyła się |
prężyło się |
prężyli się |
prężyły się |
bezosobnik: prężono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się prężył będę się prężyć |
będę się prężyła będę się prężyć |
będę się prężyło będę się prężyć |
będziemy się prężyli będziemy się prężyć |
będziemy się prężyły będziemy się prężyć |
| 2 os. |
będziesz się prężył będziesz się prężyć |
będziesz się prężyła będziesz się prężyć |
będziesz się prężyło będziesz się prężyć |
będziecie się prężyli będziecie się prężyć |
będziecie się prężyły będziecie się prężyć |
| 3 os. |
będzie się prężył będzie się prężyć |
będzie się prężyła będzie się prężyć |
będzie się prężyło będzie się prężyć |
będą się prężyli będą się prężyć |
będą się prężyły będą się prężyć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
prężmy się |
|
| 2 os. |
pręż się |
prężcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
prężyłbym się bym się prężył |
prężyłabym się bym się prężyła |
prężyłobym się bym się prężyło |
prężylibyśmy się byśmy się prężyli |
prężyłybyśmy się byśmy się prężyły |
| 2 os. |
prężyłbyś się byś się prężył |
prężyłabyś się byś się prężyła |
prężyłobyś się byś się prężyło |
prężylibyście się byście się prężyli |
prężyłybyście się byście się prężyły |
| 3 os. |
prężyłby się by się prężył |
prężyłaby się by się prężyła |
prężyłoby się by się prężyło |
prężyliby się by się prężyli |
prężyłyby się by się prężyły |
bezosobnik: prężono by się
bezokolicznik: prężyć się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
prężąc się
gerundium: prężenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | prężenie się |
prężenia się |
| D. | prężenia się |
prężeń się |
| C. | prężeniu się |
prężeniom się |
| B. | prężenie się |
prężenia się |
| N. | prężeniem się |
prężeniami się |
| Ms. | prężeniu się |
prężeniach się |
| W. | prężenie się |
prężenia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: prężący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | prężący się |
prężący się |
prężący się |
prężące się |
prężąca się |
| D. | prężącego się |
prężącego się |
prężącego się |
prężącego się |
prężącej się |
| C. | prężącemu się |
prężącemu się |
prężącemu się |
prężącemu się |
prężącej się |
| B. | prężącego się |
prężącego się |
prężący się |
prężące się |
prężącą się |
| N. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącą się |
| Ms. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | prężący się |
prężący się |
prężące się |
prężące się |
| D. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężących się |
| C. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
| B. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężące się |
| N. | prężącymi się |
prężącymi się |
prężącymi się |
prężącymi się |
| Ms. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężących się |
odpowiednik aspektowy: naprężyć się
Składnia
| Rz nieżywotny | + | prężyć się | + |
|
3. tuja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- jabłka, maliny, ogórki, pomidory, tuje; wieże prężą się
Cytaty
|
Bobrek prezentuje się okazale - dwie wieże szybowe prężą się dumnie wśród zabudowań o bardzo ciekawej architekturze. źródło: Internet |
|
|
[...] po lewej prężyły się w rzędzie strzeliste tuje, po prawej leniwie oddychał nasycony słonecznym blaskiem trawnik źródło: Internet |
|
|
Maliny, jabłka, ogórki i pomidory dumnie prężą się latem w ogrodzie pani Agnieszki, właścicielki Centrum Urody. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
prężę się |
prężymy się |
|||
| 2 os. |
prężysz się |
prężycie się |
|||
| 3 os. |
pręży się |
prężą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
prężyłem się +(e)m się prężył |
prężyłam się +(e)m się prężyła |
prężyłom się +(e)m się prężyło |
prężyliśmy się +(e)śmy się prężyli |
prężyłyśmy się +(e)śmy się prężyły |
| 2 os. |
prężyłeś się +(e)ś się prężył |
prężyłaś się +(e)ś się prężyła |
prężyłoś się +(e)ś się prężyło |
prężyliście się +(e)ście się prężyli |
prężyłyście się +(e)ście się prężyły |
| 3 os. |
prężył się |
prężyła się |
prężyło się |
prężyli się |
prężyły się |
bezosobnik: prężono się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się prężył będę się prężyć |
będę się prężyła będę się prężyć |
będę się prężyło będę się prężyć |
będziemy się prężyli będziemy się prężyć |
będziemy się prężyły będziemy się prężyć |
| 2 os. |
będziesz się prężył będziesz się prężyć |
będziesz się prężyła będziesz się prężyć |
będziesz się prężyło będziesz się prężyć |
będziecie się prężyli będziecie się prężyć |
będziecie się prężyły będziecie się prężyć |
| 3 os. |
będzie się prężył będzie się prężyć |
będzie się prężyła będzie się prężyć |
będzie się prężyło będzie się prężyć |
będą się prężyli będą się prężyć |
będą się prężyły będą się prężyć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
prężmy się |
|
| 2 os. |
pręż się |
prężcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
prężyłbym się bym się prężył |
prężyłabym się bym się prężyła |
prężyłobym się bym się prężyło |
prężylibyśmy się byśmy się prężyli |
prężyłybyśmy się byśmy się prężyły |
| 2 os. |
prężyłbyś się byś się prężył |
prężyłabyś się byś się prężyła |
prężyłobyś się byś się prężyło |
prężylibyście się byście się prężyli |
prężyłybyście się byście się prężyły |
| 3 os. |
prężyłby się by się prężył |
prężyłaby się by się prężyła |
prężyłoby się by się prężyło |
prężyliby się by się prężyli |
prężyłyby się by się prężyły |
bezosobnik: prężono by się
bezokolicznik: prężyć się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
prężąc się
gerundium: prężenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | prężenie się |
prężenia się |
| D. | prężenia się |
prężeń się |
| C. | prężeniu się |
prężeniom się |
| B. | prężenie się |
prężenia się |
| N. | prężeniem się |
prężeniami się |
| Ms. | prężeniu się |
prężeniach się |
| W. | prężenie się |
prężenia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: prężący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | prężący się |
prężący się |
prężący się |
prężące się |
prężąca się |
| D. | prężącego się |
prężącego się |
prężącego się |
prężącego się |
prężącej się |
| C. | prężącemu się |
prężącemu się |
prężącemu się |
prężącemu się |
prężącej się |
| B. | prężącego się |
prężącego się |
prężący się |
prężące się |
prężącą się |
| N. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącą się |
| Ms. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | prężący się |
prężący się |
prężące się |
prężące się |
| D. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężących się |
| C. | prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
prężącym się |
| B. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężące się |
| N. | prężącymi się |
prężącymi się |
prężącymi się |
prężącymi się |
| Ms. | prężących się |
prężących się |
prężących się |
prężących się |