UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odsunąć

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  sunąć 

1. krzesło

Definicja

przesuwając, oddalić kogoś lub coś od czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

antonimy:  przysunąć

Połączenia

  • odsunąć dłoń, rękę; kieliszek, krzesło, talerz; słuchawkę
  • odsunąć na bok, na brzeg stołu
  • odsunąć od okna, od siebie, od ściany; od ucha
  • odsunąć z drogi, z przejścia
  • odsunąć bezceremonialnie, delikatnie, energicznie, odruchowo, raptownie

Cytaty

Odmówił, lekko, ale zdecydowanie odsunął od siebie zataczającego się mężczyznę bryzgającego naokoło piwem z dzierżonego pod pachą antałka.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Nie zdążyli nawet odsunąć krzeseł, sprężystym krokiem wszedł bowiem do sali podpułkownik [...] i przyjął meldunek od szefa sztabu.

źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

Posłuchajcie. Odsunął kartkę daleko od oczu i głośno, choć z niejaką trudnością, zaczął czytać.

źródło: NKJP: Marek Harny: Zdrajca, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsunę
 odsuniemy
2 os. odsuniesz
 odsuniecie
3 os. odsunie
 odsuną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłem
+(e)m odsunął
 odsunęłam
+(e)m odsunęła
 odsunęłom
+(e)m odsunęło
 odsunęliśmy
+(e)śmy odsunęli
 odsunęłyśmy
+(e)śmy odsunęły
2 os. odsunąłeś
+(e)ś odsunął
 odsunęłaś
+(e)ś odsunęła
 odsunęłoś
+(e)ś odsunęło
 odsunęliście
+(e)ście odsunęli
 odsunęłyście
+(e)ście odsunęły
3 os. odsunął
 odsunęła
 odsunęło
 odsunęli
 odsunęły

bezosobnik: odsunięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsuńmy
2 os. odsuń
 odsuńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłbym
bym odsunął
 odsunęłabym
bym odsunęła
 odsunęłobym
bym odsunęło
 odsunęlibyśmy
byśmy odsunęli
 odsunęłybyśmy
byśmy odsunęły
2 os. odsunąłbyś
byś odsunął
 odsunęłabyś
byś odsunęła
 odsunęłobyś
byś odsunęło
 odsunęlibyście
byście odsunęli
 odsunęłybyście
byście odsunęły
3 os. odsunąłby
by odsunął
 odsunęłaby
by odsunęła
 odsunęłoby
by odsunęło
 odsunęliby
by odsunęli
 odsunęłyby
by odsunęły

bezosobnik: odsunięto by

bezokolicznik: odsunąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odsunąwszy

gerundium: odsunięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odsunięty

odpowiednik aspektowy: odsuwać

Składnia

bez ograniczeń + odsunąć +
KOGO/CO + (od KOGO/CZEGO) + (GDZIE)

2. zasuwkę

Definicja

przesuwając coś, spowodować otwarcie lub odsłonięcie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • odsunąć firankę, kotarę, rygiel, zasłonę, zasuwkę

Cytaty

Sierżant Kotwicz Edward wyplątał się z posłania i odsunął buraczkowe zasłony.

źródło: NKJP: Robert Urbański, Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Lewą ręką odsunął zasuwę i uchylił drzwi.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009

- Patrz! Odsunął nieco wieczko [...]. Szczur wcisnął tam natychmiast swój wąsaty pyszczek.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsunę
 odsuniemy
2 os. odsuniesz
 odsuniecie
3 os. odsunie
 odsuną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłem
+(e)m odsunął
 odsunęłam
+(e)m odsunęła
 odsunęłom
+(e)m odsunęło
 odsunęliśmy
+(e)śmy odsunęli
 odsunęłyśmy
+(e)śmy odsunęły
2 os. odsunąłeś
+(e)ś odsunął
 odsunęłaś
+(e)ś odsunęła
 odsunęłoś
+(e)ś odsunęło
 odsunęliście
+(e)ście odsunęli
 odsunęłyście
+(e)ście odsunęły
3 os. odsunął
 odsunęła
 odsunęło
 odsunęli
 odsunęły

bezosobnik: odsunięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsuńmy
2 os. odsuń
 odsuńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłbym
bym odsunął
 odsunęłabym
bym odsunęła
 odsunęłobym
bym odsunęło
 odsunęlibyśmy
byśmy odsunęli
 odsunęłybyśmy
byśmy odsunęły
2 os. odsunąłbyś
byś odsunął
 odsunęłabyś
byś odsunęła
 odsunęłobyś
byś odsunęło
 odsunęlibyście
byście odsunęli
 odsunęłybyście
byście odsunęły
3 os. odsunąłby
by odsunął
 odsunęłaby
by odsunęła
 odsunęłoby
by odsunęło
 odsunęliby
by odsunęli
 odsunęłyby
by odsunęły

bezosobnik: odsunięto by

bezokolicznik: odsunąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odsunąwszy

gerundium: odsunięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odsunięty

odpowiednik aspektowy: odsuwać

Składnia

Rzosobowy + odsunąć +
CO

3. od władzy

Definicja

pozbawić kogoś możliwości brania w czymś udziału

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • odsunąć komunistów, pracownika, sędziego
  • odsunąć od pełnienia obowiązków, od sprawy, od śledztwa, od władzy, od zespołu

Cytaty

Gracze z Milwaukee zagrali bez skrzydłowego Scotta Williamsa, który został odsunięty od gry przez władze ligi za zbyt dużą liczbę brutalnych fauli.

źródło: NKJP: Było już takie lato, Trybuna Śląska, 2001-06-05

Jeżeli sędzia główny uzna, że nastąpiło wykroczenie, może udzielić napomnienia, w szczególnie rażących przypadkach odsunąć sędziego od dalszej pracy.

źródło: NKJP: Jerzy Ciszewski: Sędziowskie wrażenia, Gazeta Wyborcza, 1993-03-11

Kołłątaj postulował odsunięcie nuncjusza papieskiego od spraw sądowniczych i złożenie najwyższej władzy w Kościele polskim w ręce synodu narodowego.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsunę
 odsuniemy
2 os. odsuniesz
 odsuniecie
3 os. odsunie
 odsuną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłem
+(e)m odsunął
 odsunęłam
+(e)m odsunęła
 odsunęłom
+(e)m odsunęło
 odsunęliśmy
+(e)śmy odsunęli
 odsunęłyśmy
+(e)śmy odsunęły
2 os. odsunąłeś
+(e)ś odsunął
 odsunęłaś
+(e)ś odsunęła
 odsunęłoś
+(e)ś odsunęło
 odsunęliście
+(e)ście odsunęli
 odsunęłyście
+(e)ście odsunęły
3 os. odsunął
 odsunęła
 odsunęło
 odsunęli
 odsunęły

bezosobnik: odsunięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsuńmy
2 os. odsuń
 odsuńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłbym
bym odsunął
 odsunęłabym
bym odsunęła
 odsunęłobym
bym odsunęło
 odsunęlibyśmy
byśmy odsunęli
 odsunęłybyśmy
byśmy odsunęły
2 os. odsunąłbyś
byś odsunął
 odsunęłabyś
byś odsunęła
 odsunęłobyś
byś odsunęło
 odsunęlibyście
byście odsunęli
 odsunęłybyście
byście odsunęły
3 os. odsunąłby
by odsunął
 odsunęłaby
by odsunęła
 odsunęłoby
by odsunęło
 odsunęliby
by odsunęli
 odsunęłyby
by odsunęły

bezosobnik: odsunięto by

bezokolicznik: odsunąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odsunąwszy

gerundium: odsunięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odsunięty

odpowiednik aspektowy: odsuwać

Składnia

Rzosobowy + odsunąć +
KOGO + od CZEGO

4. od rodziny

Definicja

pozbawić kogoś kontaktu z kimś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • odsunąć od rodziny, od przyjaciół

Cytaty

Zapewne pragnął odsunąć go od starszego brata, aby w przyszłości nie bruździli sobie wzajem w interesach.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

[...] to wszystko, co miało dopełnić ich radości, wydało się Monice nagle jakieś dalekie i obce tą obcością, która odsunęła ją naraz od męża.

źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsunę
 odsuniemy
2 os. odsuniesz
 odsuniecie
3 os. odsunie
 odsuną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłem
+(e)m odsunął
 odsunęłam
+(e)m odsunęła
 odsunęłom
+(e)m odsunęło
 odsunęliśmy
+(e)śmy odsunęli
 odsunęłyśmy
+(e)śmy odsunęły
2 os. odsunąłeś
+(e)ś odsunął
 odsunęłaś
+(e)ś odsunęła
 odsunęłoś
+(e)ś odsunęło
 odsunęliście
+(e)ście odsunęli
 odsunęłyście
+(e)ście odsunęły
3 os. odsunął
 odsunęła
 odsunęło
 odsunęli
 odsunęły

bezosobnik: odsunięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsuńmy
2 os. odsuń
 odsuńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłbym
bym odsunął
 odsunęłabym
bym odsunęła
 odsunęłobym
bym odsunęło
 odsunęlibyśmy
byśmy odsunęli
 odsunęłybyśmy
byśmy odsunęły
2 os. odsunąłbyś
byś odsunął
 odsunęłabyś
byś odsunęła
 odsunęłobyś
byś odsunęło
 odsunęlibyście
byście odsunęli
 odsunęłybyście
byście odsunęły
3 os. odsunąłby
by odsunął
 odsunęłaby
by odsunęła
 odsunęłoby
by odsunęło
 odsunęliby
by odsunęli
 odsunęłyby
by odsunęły

bezosobnik: odsunięto by

bezokolicznik: odsunąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odsunąwszy

gerundium: odsunięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odsunięty

odpowiednik aspektowy: odsuwać

Składnia

bez ograniczeń + odsunąć +
KOGO + od KOGO

5. myśl

Definicja

przestać o czymś myśleć lub zajmować się tym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • odsunąć myśl, pokusę, problemy

Cytaty

Na wszelki wypadek postarała się odsunąć od siebie myśli o Calminie, ukryć je głęboko.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Fabien z trudem odsunął od siebie pokusę ucieczki.

źródło: NKJP: Internet

Irracjonalne lęki czy namacalna groza, prawda czy zwykła, nadmorska legenda, wszystko to odsunąłem daleko od siebie. Liczyło się tylko, bym [...] opuścił to szalone miejsce i czym prędzej o nim zapomniał.

źródło: NKJP: Dawid Zieliński: Manuskrypt, Esensja, 2008, nr 2

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsunę
 odsuniemy
2 os. odsuniesz
 odsuniecie
3 os. odsunie
 odsuną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłem
+(e)m odsunął
 odsunęłam
+(e)m odsunęła
 odsunęłom
+(e)m odsunęło
 odsunęliśmy
+(e)śmy odsunęli
 odsunęłyśmy
+(e)śmy odsunęły
2 os. odsunąłeś
+(e)ś odsunął
 odsunęłaś
+(e)ś odsunęła
 odsunęłoś
+(e)ś odsunęło
 odsunęliście
+(e)ście odsunęli
 odsunęłyście
+(e)ście odsunęły
3 os. odsunął
 odsunęła
 odsunęło
 odsunęli
 odsunęły

bezosobnik: odsunięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsuńmy
2 os. odsuń
 odsuńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłbym
bym odsunął
 odsunęłabym
bym odsunęła
 odsunęłobym
bym odsunęło
 odsunęlibyśmy
byśmy odsunęli
 odsunęłybyśmy
byśmy odsunęły
2 os. odsunąłbyś
byś odsunął
 odsunęłabyś
byś odsunęła
 odsunęłobyś
byś odsunęło
 odsunęlibyście
byście odsunęli
 odsunęłybyście
byście odsunęły
3 os. odsunąłby
by odsunął
 odsunęłaby
by odsunęła
 odsunęłoby
by odsunęło
 odsunęliby
by odsunęli
 odsunęłyby
by odsunęły

bezosobnik: odsunięto by

bezokolicznik: odsunąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odsunąwszy

gerundium: odsunięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odsunięty

odpowiednik aspektowy: odsuwać

Składnia

Rzosobowy + odsunąć +
CO + od KOGO

6. spotkanie

Definicja

spowodować, że coś nastąpi lub odbędzie się później

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

  • odsunąć decyzję, moment, realizację czegoś, spotkanie, wizytę, wybory
  • odsunąć na czas nieokreślony, na później

Cytaty

Autorzy przekonują czytelnika, że odsunąć starość mogą dobre geny i zdrowy styl życia.

źródło: NKJP: Eliza Sarnacka-Mahoney: Marzenie o wiecznej młodości, Polityka, 2002-03-02

Nawet jeśli zdołam odsunąć nalot w czasie, to na krótko.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

[...] lekarze w naszym województwie są zbyt ostrożni. Wystarczy bowiem lekki kaszel, chrypka albo katar, by odsunąć szczepienie dziecka na bliżej nieokreślony termin.

źródło: NKJP: Trzy w jednymDziennik Polski1999-04-06

[...] odsunęli na jakiś czas tę decyzję. Pochłaniała ich praca, studia, własne dzieci.

źródło: NKJP: Anna Góra: Szansa dla dziecka, Trybuna Śląska, 2003-12-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsunę
 odsuniemy
2 os. odsuniesz
 odsuniecie
3 os. odsunie
 odsuną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłem
+(e)m odsunął
 odsunęłam
+(e)m odsunęła
 odsunęłom
+(e)m odsunęło
 odsunęliśmy
+(e)śmy odsunęli
 odsunęłyśmy
+(e)śmy odsunęły
2 os. odsunąłeś
+(e)ś odsunął
 odsunęłaś
+(e)ś odsunęła
 odsunęłoś
+(e)ś odsunęło
 odsunęliście
+(e)ście odsunęli
 odsunęłyście
+(e)ście odsunęły
3 os. odsunął
 odsunęła
 odsunęło
 odsunęli
 odsunęły

bezosobnik: odsunięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsuńmy
2 os. odsuń
 odsuńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłbym
bym odsunął
 odsunęłabym
bym odsunęła
 odsunęłobym
bym odsunęło
 odsunęlibyśmy
byśmy odsunęli
 odsunęłybyśmy
byśmy odsunęły
2 os. odsunąłbyś
byś odsunął
 odsunęłabyś
byś odsunęła
 odsunęłobyś
byś odsunęło
 odsunęlibyście
byście odsunęli
 odsunęłybyście
byście odsunęły
3 os. odsunąłby
by odsunął
 odsunęłaby
by odsunęła
 odsunęłoby
by odsunęło
 odsunęliby
by odsunęli
 odsunęłyby
by odsunęły

bezosobnik: odsunięto by

bezokolicznik: odsunąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odsunąwszy

gerundium: odsunięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odsunięty

odpowiednik aspektowy: odsuwać

Składnia

bez ograniczeń + odsunąć +
CO

7. na dalszy plan

Definicja

spowodować, że jakaś osoba lub rzecz staje się mniej ważna

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • odsunąć na boczny tor, na bok, na dalszy plan, na margines
  • odsunąć w cień

Cytaty

Wybuch wojny 1914 roku oraz jej konsekwencje [...] odsunęły na dalszy plan sprawę budowy gmachu bibliotecznego.

źródło: NKJP: Karol Mórawski: Kartki z dziejów Żydów warszawskich, 1993

[...] czy nie czuje się pan trochę odsunięty na bok? [...] Dlaczego w tym roku tak mało słychać Pana jako komentatora w TVP?

źródło: NKJP: Internet

[...] odsunięcie na margines, utrata znaczenia. Było, minęło, nie warto wspominać.

źródło: NKJP: Czesław Karkowski: Kamienna drabina, 2008

[...] traktował ten wyjazd jak zesłanie, jak odsunięcie na boczny tor.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Sprawy personalne odsunęły w cień tematy, które miały być głównymi punktami programu spotkania.

źródło: NKJP: Marek Magierowski: Unia Europejska: Gazeta Wyborcza, 1999-03-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsunę
 odsuniemy
2 os. odsuniesz
 odsuniecie
3 os. odsunie
 odsuną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłem
+(e)m odsunął
 odsunęłam
+(e)m odsunęła
 odsunęłom
+(e)m odsunęło
 odsunęliśmy
+(e)śmy odsunęli
 odsunęłyśmy
+(e)śmy odsunęły
2 os. odsunąłeś
+(e)ś odsunął
 odsunęłaś
+(e)ś odsunęła
 odsunęłoś
+(e)ś odsunęło
 odsunęliście
+(e)ście odsunęli
 odsunęłyście
+(e)ście odsunęły
3 os. odsunął
 odsunęła
 odsunęło
 odsunęli
 odsunęły

bezosobnik: odsunięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odsuńmy
2 os. odsuń
 odsuńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odsunąłbym
bym odsunął
 odsunęłabym
bym odsunęła
 odsunęłobym
bym odsunęło
 odsunęlibyśmy
byśmy odsunęli
 odsunęłybyśmy
byśmy odsunęły
2 os. odsunąłbyś
byś odsunął
 odsunęłabyś
byś odsunęła
 odsunęłobyś
byś odsunęło
 odsunęlibyście
byście odsunęli
 odsunęłybyście
byście odsunęły
3 os. odsunąłby
by odsunął
 odsunęłaby
by odsunęła
 odsunęłoby
by odsunęło
 odsunęliby
by odsunęli
 odsunęłyby
by odsunęły

bezosobnik: odsunięto by

bezokolicznik: odsunąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odsunąwszy

gerundium: odsunięcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odsunięty

odpowiednik aspektowy: odsuwać

Składnia

bez ograniczeń + odsunąć +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 02.01.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN