UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wymierzyć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. mierzyć

1. odległość

Definicja

sprawdzić wielkość czegoś lub odległość między jakimiś obiektami

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miary przestrzeni

Połączenia

  • wymierzyć działkę, mieszkanie, pokój, teren; czas pracy, koszt, odległość
  • wymierzyć centymetrem, linijką

Cytaty

Kiedy chcieli wykupić mieszkanie, rzeczoznawca musiał je wymierzyć.

źródło: KWSJP: Dagmara Lisiewicz: Dwa metry więcej, Gazeta Lubuska, 2005

Przed kupnem parawanu i ewentualnie nośnika styropianowego trzeba dokładnie wymierzyć długość wanny.

źródło: NKJP: (jmp): Parawan zamiast kabiny, Dziennik Zachodni, 2004-02-03

Zbyszek został przetransportowany z Nerczyńska do Ałdanu. O, to tutaj, w Jakucji. [...] - Będzie około sześciuset kilometrów - dodał Tomek, wymierzywszy na mapie odległość.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski:Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Liczbę godzin pracy naukowej trudno wymierzyć. Oprócz czasu spędzonego w domu przy komputerze, w laboratorium badawczym, w bibliotece, na seminariach lub konferencjach naukowych, trzeba dodać czas poświęcony na myślenie, także w wolnych chwilach.

źródło: NKJP: Paweł Patora: Wysokie koszty zmniejszania kosztów, Dziennik Łódzki, 2006-07-11

[...] sprowadził geodetę, wymierzyli tyczkami i wyszło, że sąsiedzi jeździli po jego gruncie.

źródło: NKJP: (HSZ): Jak sąsiad sąsiadowi, Gazeta Krakowska, 2001-12-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzę
wymierzymy
2 os. wymierzysz
wymierzycie
3 os. wymierzy
wymierzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłem
+(e)m wymierzył
wymierzyłam
+(e)m wymierzyła
wymierzyłom
+(e)m wymierzyło
wymierzyliśmy
+(e)śmy wymierzyli
wymierzyłyśmy
+(e)śmy wymierzyły
2 os. wymierzyłeś
+(e)ś wymierzył
wymierzyłaś
+(e)ś wymierzyła
wymierzyłoś
+(e)ś wymierzyło
wymierzyliście
+(e)ście wymierzyli
wymierzyłyście
+(e)ście wymierzyły
3 os. wymierzył
wymierzyła
wymierzyło
wymierzyli
wymierzyły

bezosobnik: wymierzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzmy
2 os. wymierz
wymierzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłbym
bym wymierzył
wymierzyłabym
bym wymierzyła
wymierzyłobym
bym wymierzyło
wymierzylibyśmy
byśmy wymierzyli
wymierzyłybyśmy
byśmy wymierzyły
2 os. wymierzyłbyś
byś wymierzył
wymierzyłabyś
byś wymierzyła
wymierzyłobyś
byś wymierzyło
wymierzylibyście
byście wymierzyli
wymierzyłybyście
byście wymierzyły
3 os. wymierzyłby
by wymierzył
wymierzyłaby
by wymierzyła
wymierzyłoby
by wymierzyło
wymierzyliby
by wymierzyli
wymierzyłyby
by wymierzyły

bezosobnik: wymierzono by

bezokolicznik: wymierzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymierzywszy

gerundium: wymierzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wymierzenie
wymierzenia
D. wymierzenia
wymierzeń
C. wymierzeniu
wymierzeniom
B. wymierzenie
wymierzenia
N. wymierzeniem
wymierzeniami
Ms. wymierzeniu
wymierzeniach
W. wymierzenie
wymierzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymierzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wymierzony
wymierzony
wymierzony
wymierzone
wymierzona
D. wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonej
C. wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonej
B. wymierzonego
wymierzonego
wymierzony
wymierzone
wymierzoną
N. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzoną
Ms. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wymierzeni
wymierzeni
wymierzone
wymierzone
D. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
C. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
B. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzone
N. wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
Ms. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych

odpowiednik aspektowy: wymierzać

Składnia

Rzosobowy + wymierzyć +
CO + (CZYM)

2. broń

Definicja

skierować coś w czyjąś stronę lub w jakimś kierunku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

  • wymierzyć bagnet, broń, lufę, pistolet; palec
  • wymierzyć z broni, z karabinu, z pistoletu
  • wymierzyć do kaczek, do tarczy
  • wymierzyć w głowę, w pierś, w samo serce

Cytaty

Uniósł pistolet i wymierzył starannie.

źródło: KWSJP: Janusz Krasiński: Haracz szarego dnia, 1973

[...] jeden z żołnierzy odłączył się od biegnącej grupki i wpadł na nasze podwórze. Dojrzał moją matkę, zatrzymał się na moment, wymierzył do niej z pepeszy i zapytał ostrym, gniewnym tonem, czy są tu Niemcy.

źródło: NKJP: Stanisław Berenda-Czajkowski, Dni grozy i łez 2001

Wymierzył pistolet prosto w głowę prezydenta i oddał strzał.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Co panu do głowy strzeliło?... - wymierzył we mnie kościsty palec.

źródło: KWSJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzę
wymierzymy
2 os. wymierzysz
wymierzycie
3 os. wymierzy
wymierzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłem
+(e)m wymierzył
wymierzyłam
+(e)m wymierzyła
wymierzyłom
+(e)m wymierzyło
wymierzyliśmy
+(e)śmy wymierzyli
wymierzyłyśmy
+(e)śmy wymierzyły
2 os. wymierzyłeś
+(e)ś wymierzył
wymierzyłaś
+(e)ś wymierzyła
wymierzyłoś
+(e)ś wymierzyło
wymierzyliście
+(e)ście wymierzyli
wymierzyłyście
+(e)ście wymierzyły
3 os. wymierzył
wymierzyła
wymierzyło
wymierzyli
wymierzyły

bezosobnik: wymierzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzmy
2 os. wymierz
wymierzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłbym
bym wymierzył
wymierzyłabym
bym wymierzyła
wymierzyłobym
bym wymierzyło
wymierzylibyśmy
byśmy wymierzyli
wymierzyłybyśmy
byśmy wymierzyły
2 os. wymierzyłbyś
byś wymierzył
wymierzyłabyś
byś wymierzyła
wymierzyłobyś
byś wymierzyło
wymierzylibyście
byście wymierzyli
wymierzyłybyście
byście wymierzyły
3 os. wymierzyłby
by wymierzył
wymierzyłaby
by wymierzyła
wymierzyłoby
by wymierzyło
wymierzyliby
by wymierzyli
wymierzyłyby
by wymierzyły

bezosobnik: wymierzono by

bezokolicznik: wymierzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymierzywszy

gerundium: wymierzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wymierzenie
wymierzenia
D. wymierzenia
wymierzeń
C. wymierzeniu
wymierzeniom
B. wymierzenie
wymierzenia
N. wymierzeniem
wymierzeniami
Ms. wymierzeniu
wymierzeniach
W. wymierzenie
wymierzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymierzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wymierzony
wymierzony
wymierzony
wymierzone
wymierzona
D. wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonej
C. wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonej
B. wymierzonego
wymierzonego
wymierzony
wymierzone
wymierzoną
N. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzoną
Ms. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wymierzeni
wymierzeni
wymierzone
wymierzone
D. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
C. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
B. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzone
N. wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
Ms. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych

odpowiedniki aspektowe: wymierzać , mierzyć

Składnia

Rzosobowy + wymierzyć +
do KOGO/CZEGO | w KOGO/CO + (z CZEGO)
Rzosobwy + wymierzyć +
CO + w KOGO/CO

3. karę, cios

Definicja

spowodować, że ktoś staje się obiektem czynności, wyrażonej następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • sąd, urząd skarbowy wymierzył coś
  • wymierzyć przestępcy, złodziejowi
  • wymierzyć karę, karę aresztu (więzienia...), ileś lat łagru (aresztu, więzienia...); podatek; cios, klapsa, kopniaka, policzek

Cytaty

Trzem braciom Stachnikom wymierzono po miesiącu aresztu z zawieszeniem na 2 lata.

źródło: KWSJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

Karę sześciu lat więzienia wymierzył włocławski sąd właścicielowi firmy zajmującej się skupem zboża.

źródło: KWSJP: Grażyna Zawadka: Expressem, Super Express, 2006

[...] urząd skarbowy nie chce uwzględnić tego, że pieniądze zostały przeznaczone na cele mieszkaniowe i chce nam wymierzyć podatek 10 proc. od ceny sprzedaży wraz z odsetkami.

źródło: NKJP: Jerzy Piska, Poradnik podatnika, Gazeta Krakowska, 2004-04-02

[...] miałem ochotę wymierzyć mu kopniaka. To nie była czysta zagrywka.

źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzę
wymierzymy
2 os. wymierzysz
wymierzycie
3 os. wymierzy
wymierzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłem
+(e)m wymierzył
wymierzyłam
+(e)m wymierzyła
wymierzyłom
+(e)m wymierzyło
wymierzyliśmy
+(e)śmy wymierzyli
wymierzyłyśmy
+(e)śmy wymierzyły
2 os. wymierzyłeś
+(e)ś wymierzył
wymierzyłaś
+(e)ś wymierzyła
wymierzyłoś
+(e)ś wymierzyło
wymierzyliście
+(e)ście wymierzyli
wymierzyłyście
+(e)ście wymierzyły
3 os. wymierzył
wymierzyła
wymierzyło
wymierzyli
wymierzyły

bezosobnik: wymierzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzmy
2 os. wymierz
wymierzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłbym
bym wymierzył
wymierzyłabym
bym wymierzyła
wymierzyłobym
bym wymierzyło
wymierzylibyśmy
byśmy wymierzyli
wymierzyłybyśmy
byśmy wymierzyły
2 os. wymierzyłbyś
byś wymierzył
wymierzyłabyś
byś wymierzyła
wymierzyłobyś
byś wymierzyło
wymierzylibyście
byście wymierzyli
wymierzyłybyście
byście wymierzyły
3 os. wymierzyłby
by wymierzył
wymierzyłaby
by wymierzyła
wymierzyłoby
by wymierzyło
wymierzyliby
by wymierzyli
wymierzyłyby
by wymierzyły

bezosobnik: wymierzono by

bezokolicznik: wymierzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymierzywszy

gerundium: wymierzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wymierzenie
wymierzenia
D. wymierzenia
wymierzeń
C. wymierzeniu
wymierzeniom
B. wymierzenie
wymierzenia
N. wymierzeniem
wymierzeniami
Ms. wymierzeniu
wymierzeniach
W. wymierzenie
wymierzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymierzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wymierzony
wymierzony
wymierzony
wymierzone
wymierzona
D. wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonej
C. wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonej
B. wymierzonego
wymierzonego
wymierzony
wymierzone
wymierzoną
N. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzoną
Ms. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wymierzeni
wymierzeni
wymierzone
wymierzone
D. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
C. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
B. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzone
N. wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
Ms. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych

odpowiednik aspektowy: wymierzać

Składnia

Rzosobowy + wymierzyć +
(KOMU) + CO

4. działania przeciwko komuś

Definicja

skierować przeciwko komuś jakieś działania

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • wymierzony przeciwko krajowi, przeciwko Polsce, przeciwko państwu, przeciwko terroryzmowi, przeciwko tradycyjnym wartościom
  • wymierzony w konkurenta
  • akcje, działania, protesty, sankcje, sojusze, strajki wymierzone przeciwko komuś/w kogoś

Cytaty

Pozostali, tzw. niezrzeszeni taksówkarze, zatrzymują się przed terminalem nielegalnie. Głównie w nich wymierzona była wczorajsza akcja.

źródło: KWSJP: (Metropol): Stróże prawa walczą z mafią taksówkową, 2001

Wydawało mu się, że nie słucha, i miał rację, myśl Brygidy bowiem wróciła nagle do przeszłości; do podłych sztuczek Hartmana wymierzonych w nią osobiście. Gdyby nie on [...], nie straciłaby Kingi.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Uważał, że ewentualny sojusz litewsko-niemiecki wymierzony będzie przeciw Polsce.

źródło: KWSJP: Jerzy Malewski: Ptasznik z Wilna, 1991

Niezorientowanym przypomnę, że swój felietonik kol. Zapart wymierzył przeciw nam, rowerzystom, z pozycji samochodowego kierowcy, obwiniając nas o wszelkie grzechy i nieszczęścia, do których dochodzi i na jezdni, i na chodniku.

źródło: NKJP: Łanocha: Z pozycji siodełka, Gazeta Krakowska, 2003-09-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzę
wymierzymy
2 os. wymierzysz
wymierzycie
3 os. wymierzy
wymierzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłem
+(e)m wymierzył
wymierzyłam
+(e)m wymierzyła
wymierzyłom
+(e)m wymierzyło
wymierzyliśmy
+(e)śmy wymierzyli
wymierzyłyśmy
+(e)śmy wymierzyły
2 os. wymierzyłeś
+(e)ś wymierzył
wymierzyłaś
+(e)ś wymierzyła
wymierzyłoś
+(e)ś wymierzyło
wymierzyliście
+(e)ście wymierzyli
wymierzyłyście
+(e)ście wymierzyły
3 os. wymierzył
wymierzyła
wymierzyło
wymierzyli
wymierzyły

bezosobnik: wymierzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymierzmy
2 os. wymierz
wymierzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymierzyłbym
bym wymierzył
wymierzyłabym
bym wymierzyła
wymierzyłobym
bym wymierzyło
wymierzylibyśmy
byśmy wymierzyli
wymierzyłybyśmy
byśmy wymierzyły
2 os. wymierzyłbyś
byś wymierzył
wymierzyłabyś
byś wymierzyła
wymierzyłobyś
byś wymierzyło
wymierzylibyście
byście wymierzyli
wymierzyłybyście
byście wymierzyły
3 os. wymierzyłby
by wymierzył
wymierzyłaby
by wymierzyła
wymierzyłoby
by wymierzyło
wymierzyliby
by wymierzyli
wymierzyłyby
by wymierzyły

bezosobnik: wymierzono by

bezokolicznik: wymierzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymierzywszy

gerundium: wymierzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wymierzenie
wymierzenia
D. wymierzenia
wymierzeń
C. wymierzeniu
wymierzeniom
B. wymierzenie
wymierzenia
N. wymierzeniem
wymierzeniami
Ms. wymierzeniu
wymierzeniach
W. wymierzenie
wymierzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymierzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wymierzony
wymierzony
wymierzony
wymierzone
wymierzona
D. wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonego
wymierzonej
C. wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonemu
wymierzonej
B. wymierzonego
wymierzonego
wymierzony
wymierzone
wymierzoną
N. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzoną
Ms. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wymierzeni
wymierzeni
wymierzone
wymierzone
D. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
C. wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
wymierzonym
B. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzone
N. wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
wymierzonymi
Ms. wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych
wymierzonych

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rzosobowy + wymierzyć +
CO + przeciwko KOMU/CZEMU | w KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś wymierzył sprawiedliwość
Data ostatniej modyfikacji: 03.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj