UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dorabiać

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. dorobić

1. klucze

Definicja

powodować powstanie jakiejś rzeczy, która jest brakującym elementem w określonego rodzaju całości lub w jakiejś sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

dorabiać klucze; kieszeń, rękaw; półki; naleśniki
dorabianie lufcików; ubytków

Cytaty

	Dorabianiem kluczy dla przestępców trudni się w mieście wielu nieuczciwych rzemieślników. źródło: NKJP: (em): Jak złodzieje włamują się do mieszkań, Express Ilustrowany, 2002-06-18
	Też masz pecha - Piotr popatrzył na smutnego staruszka - kradną ci ten smyczek kilka razy do roku. A tylko dlatego tak rzadko, że dorabianie nowego trwa miesiąc albo dwa. źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006
	Głogowianka przechowuje swoją kolekcję w specjalnym pokoju z zieloną tapetą, który rodzina nazwała „sowim rajem”. Już brakuje miejsca i mąż pani Ali co jakiś czas dorabia półki. źródło: NKJP: Urszula Drozd: W sowim raju, Gazeta Wrocławska, 2002-01-08
	Dobrze pamiętam Martę Solecką, która wyszła za mąż za Stefana Żółcika, zamożnego gospodarza z sąsiadującej z naszym domem wsi, a poza tym utalentowanego stolarza, który dorabiał brakujące części do wszelkich domowych antyków [...]. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dorabiam	dorabiamy
2 os.	dorabiasz	dorabiacie
3 os.	dorabia	dorabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorabiałem +(e)m dorabiał	dorabiałam +(e)m dorabiała	dorabiałom +(e)m dorabiało	dorabialiśmy +(e)śmy dorabiali	dorabiałyśmy +(e)śmy dorabiały
2 os.	dorabiałeś +(e)ś dorabiał	dorabiałaś +(e)ś dorabiała	dorabiałoś +(e)ś dorabiało	dorabialiście +(e)ście dorabiali	dorabiałyście +(e)ście dorabiały
3 os.	dorabiał	dorabiała	dorabiało	dorabiali	dorabiały

bezosobnik: dorabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dorabiał będę dorabiać	będę dorabiała będę dorabiać	będę dorabiało będę dorabiać	będziemy dorabiali będziemy dorabiać	będziemy dorabiały będziemy dorabiać
2 os.	będziesz dorabiał będziesz dorabiać	będziesz dorabiała będziesz dorabiać	będziesz dorabiało będziesz dorabiać	będziecie dorabiali będziecie dorabiać	będziecie dorabiały będziecie dorabiać
3 os.	będzie dorabiał będzie dorabiać	będzie dorabiała będzie dorabiać	będzie dorabiało będzie dorabiać	będą dorabiali będą dorabiać	będą dorabiały będą dorabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dorabiajmy
2 os.	dorabiaj	dorabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorabiałbym bym dorabiał	dorabiałabym bym dorabiała	dorabiałobym bym dorabiało	dorabialibyśmy byśmy dorabiali	dorabiałybyśmy byśmy dorabiały
2 os.	dorabiałbyś byś dorabiał	dorabiałabyś byś dorabiała	dorabiałobyś byś dorabiało	dorabialibyście byście dorabiali	dorabiałybyście byście dorabiały
3 os.	dorabiałby by dorabiał	dorabiałaby by dorabiała	dorabiałoby by dorabiało	dorabialiby by dorabiali	dorabiałyby by dorabiały

bezosobnik: dorabiano by

bezokolicznik: dorabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dorabiając

gerundium: dorabianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorabianie	dorabiania
D.	dorabiania	dorabiań
C.	dorabianiu	dorabianiom
B.	dorabianie	dorabiania
N.	dorabianiem	dorabianiami
Ms.	dorabianiu	dorabianiach
W.	dorabianie	dorabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dorabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorabiający	dorabiający	dorabiający	dorabiające	dorabiająca
D.	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającej
C.	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającej
B.	dorabiającego	dorabiającego	dorabiający	dorabiające	dorabiającą
N.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającą
Ms.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorabiający	dorabiający	dorabiające	dorabiające
D.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiających
C.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym
B.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiające
N.	dorabiającymi	dorabiającymi	dorabiającymi	dorabiającymi
Ms.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: dorabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorabiany	dorabiany	dorabiany	dorabiane	dorabiana
D.	dorabianego	dorabianego	dorabianego	dorabianego	dorabianej
C.	dorabianemu	dorabianemu	dorabianemu	dorabianemu	dorabianej
B.	dorabianego	dorabianego	dorabiany	dorabiane	dorabianą
N.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianą
Ms.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorabiani	dorabiani	dorabiane	dorabiane
D.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabianych
C.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym
B.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabiane
N.	dorabianymi	dorabianymi	dorabianymi	dorabianymi
Ms.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabianych

odpowiednik aspektowy: dorobić

Składnia

dorabiać

CO + (do CZEGO)

2. do pensji

Definicja

pracując dodatkowo, zarobić dodatkowe pieniądze w stosunku do wynagrodzenia za swoją główną pracę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca wynagrodzenie za pracę

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przyrabiać

Połączenia

żona dorabia; ludzie; nauczyciele, policjanci, studenci dorabiają
dorabiać dyżurami, nadgodzinami; graniem, handlem, korepetycjami, krawiectwem, lekcjami, naprawami, pisaniem prac, pracami, sprzątaniem, stróżowaniem, szyciem, zleceniami
dorabiać do budżetu, do emerytury, do kieszonkowego, do pensji, do renty, do stypendium, do wypłaty, do zasiłku
dorabiać jako bramkarz, jako disk jockey, jako doradca, jako instruktor prawa jazdy, jako kelnerka, jako modelka, jako murarz, jako nauczycielka, jako robotnik, jako striptizer, jako tłumacz
dorabiać na zleceniach; na boku, na czarno
dorabiać po godzinach
dorabiać w barze, w magazynie, w prywatnym gabinecie
dorabiać dorywczo, sezonowo, wieczorami; komercyjnie, nieoficjalnie
próbować dorabiać
dorabiający student

Cytaty

	Od dwóch lat dorabia do renty, zbierając puszki po śmietnikach. źródło: NKJP: Czyj teren, tego śmieci, Tygodnik Rybnicki, 2008-05-27
	- W nagrodę zostałem porządkowym. Dorabiałem parę złotych do skromnej pensyjki kolejarskiej, a i szacunek u ludzi był jakby większy. źródło: NKJP: DANIEL WEIMER: Starszy od Sandecji, Dziennik Polski, 2008-04-22
	Klient powinien mieć wybór i móc cokolwiek przeczytać na słupie – mówi nastoletni Karol, który, rozwieszając plakaty, dorabia do kieszonkowego w wakacje. źródło: NKJP: Adrian Czarnota: Okrągły obiekt pożądania, Tygodnik Rybnicki, 2007-07-24
	Na razie będę uczyła tylko wychowania plastycznego, ale w przyszłym roku jest szansa na dodatkowe pół etatu z francuskim. Z tym nie ma pośpiechu, mogę dorabiać korepetycjami. źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005
	Wówczas szopka wyszła ze świątyń, poczęła być obnoszona po chatach i karczmach, a nawet we dworach bawiła pańskie dzieci. [...] Powstała szopka krakowska, którą bezrobotni w zimie murarze szczególnie pielęgnowali, dorabiając sobie nieco grosza szopkowaniem. źródło: NKJP: Szopka, czyli jasełka, Dziennik Polski, 2002-12-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dorabiam	dorabiamy
2 os.	dorabiasz	dorabiacie
3 os.	dorabia	dorabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorabiałem +(e)m dorabiał	dorabiałam +(e)m dorabiała	dorabiałom +(e)m dorabiało	dorabialiśmy +(e)śmy dorabiali	dorabiałyśmy +(e)śmy dorabiały
2 os.	dorabiałeś +(e)ś dorabiał	dorabiałaś +(e)ś dorabiała	dorabiałoś +(e)ś dorabiało	dorabialiście +(e)ście dorabiali	dorabiałyście +(e)ście dorabiały
3 os.	dorabiał	dorabiała	dorabiało	dorabiali	dorabiały

bezosobnik: dorabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dorabiał będę dorabiać	będę dorabiała będę dorabiać	będę dorabiało będę dorabiać	będziemy dorabiali będziemy dorabiać	będziemy dorabiały będziemy dorabiać
2 os.	będziesz dorabiał będziesz dorabiać	będziesz dorabiała będziesz dorabiać	będziesz dorabiało będziesz dorabiać	będziecie dorabiali będziecie dorabiać	będziecie dorabiały będziecie dorabiać
3 os.	będzie dorabiał będzie dorabiać	będzie dorabiała będzie dorabiać	będzie dorabiało będzie dorabiać	będą dorabiali będą dorabiać	będą dorabiały będą dorabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dorabiajmy
2 os.	dorabiaj	dorabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorabiałbym bym dorabiał	dorabiałabym bym dorabiała	dorabiałobym bym dorabiało	dorabialibyśmy byśmy dorabiali	dorabiałybyśmy byśmy dorabiały
2 os.	dorabiałbyś byś dorabiał	dorabiałabyś byś dorabiała	dorabiałobyś byś dorabiało	dorabialibyście byście dorabiali	dorabiałybyście byście dorabiały
3 os.	dorabiałby by dorabiał	dorabiałaby by dorabiała	dorabiałoby by dorabiało	dorabialiby by dorabiali	dorabiałyby by dorabiały

bezosobnik: dorabiano by

bezokolicznik: dorabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dorabiając

gerundium: dorabianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorabianie	dorabiania
D.	dorabiania	dorabiań
C.	dorabianiu	dorabianiom
B.	dorabianie	dorabiania
N.	dorabianiem	dorabianiami
Ms.	dorabianiu	dorabianiach
W.	dorabianie	dorabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dorabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorabiający	dorabiający	dorabiający	dorabiające	dorabiająca
D.	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającej
C.	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającej
B.	dorabiającego	dorabiającego	dorabiający	dorabiające	dorabiającą
N.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającą
Ms.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorabiający	dorabiający	dorabiające	dorabiające
D.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiających
C.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym
B.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiające
N.	dorabiającymi	dorabiającymi	dorabiającymi	dorabiającymi
Ms.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: dorabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorabiany	dorabiany	dorabiany	dorabiane	dorabiana
D.	dorabianego	dorabianego	dorabianego	dorabianego	dorabianej
C.	dorabianemu	dorabianemu	dorabianemu	dorabianemu	dorabianej
B.	dorabianego	dorabianego	dorabiany	dorabiane	dorabianą
N.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianą
Ms.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorabiani	dorabiani	dorabiane	dorabiane
D.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabianych
C.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym
B.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabiane
N.	dorabianymi	dorabianymi	dorabianymi	dorabianymi
Ms.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabianych

odpowiednik aspektowy: dorobić

Składnia

	+	dorabiać	+	CO + CZYM
	+	dorabiać	+	CO + do CZEGO

3. ideologię

Definicja

formułować jakiegoś rodzaju myśl lub wypowiedź, aby za jej pomocą coś uzasadnić lub usprawiedliwić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

dorabiać alibi, ideologię, legendę, opowieści, teorię, treść
dorabianie teorii, uzasadnień, zasad

Cytaty

	Dorabianie teorii do tego, co ktoś napisał, jest dopuszczalne... „(chwila wahania)”, ale po pięćdziesięciu latach od śmierci autora. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005
	Pierwszy raz trafiłem do więzienia w 1965 r., miałem 18 lat. Twierdzenie, że tacy ludzie wtedy mieli społeczne poparcie, to dziś dorabiana mitologia. źródło: NKJP: Rozmawiać bez nienawiści, Gazeta Wyborcza,1992-04-25
	Dorabiasz swoją teorię i wizję do tych zdarzeń, przez co moim skromny zdaniem podważasz swoją wiarygodność, bo Ty tam nie byłeś, nie badałeś sprawy z bliska, a Twoja wiedza opiera się tylko na serwisach internetowych. źródło: NKJP: Internet
	Co mnie do tego wszystkiego skłoniło? Oczywiście zwierzęcy instynkt, ale to nie jedyny powód. Szukałem miłości. Z drugiej strony, nie ma co dorabiać legendy do zwykłej głupoty. źródło: NKJP: Mariusz Grzebalski: Człowiek, który biegnie przez las, 2006
	Ale dlaczego ksiądz nie odpowiada na moje pytania? Co jest lepsze: udawanie, że wszystko jest w porządku i dorabianie teologicznych uzasadnień do skandalicznego stanu rzeczy, czy przyjęcie do wiadomości, że duchowny jest normalnym mężczyzną, który pragnie kobiecego ciepła i bliskości? źródło: NKJP: Jacek Kwosek, Agnieszka Budzyńska-Daca: Erystyka czyli o sztuce prowadzenia sporów, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dorabiam	dorabiamy
2 os.	dorabiasz	dorabiacie
3 os.	dorabia	dorabiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorabiałem +(e)m dorabiał	dorabiałam +(e)m dorabiała	dorabiałom +(e)m dorabiało	dorabialiśmy +(e)śmy dorabiali	dorabiałyśmy +(e)śmy dorabiały
2 os.	dorabiałeś +(e)ś dorabiał	dorabiałaś +(e)ś dorabiała	dorabiałoś +(e)ś dorabiało	dorabialiście +(e)ście dorabiali	dorabiałyście +(e)ście dorabiały
3 os.	dorabiał	dorabiała	dorabiało	dorabiali	dorabiały

bezosobnik: dorabiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dorabiał będę dorabiać	będę dorabiała będę dorabiać	będę dorabiało będę dorabiać	będziemy dorabiali będziemy dorabiać	będziemy dorabiały będziemy dorabiać
2 os.	będziesz dorabiał będziesz dorabiać	będziesz dorabiała będziesz dorabiać	będziesz dorabiało będziesz dorabiać	będziecie dorabiali będziecie dorabiać	będziecie dorabiały będziecie dorabiać
3 os.	będzie dorabiał będzie dorabiać	będzie dorabiała będzie dorabiać	będzie dorabiało będzie dorabiać	będą dorabiali będą dorabiać	będą dorabiały będą dorabiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dorabiajmy
2 os.	dorabiaj	dorabiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dorabiałbym bym dorabiał	dorabiałabym bym dorabiała	dorabiałobym bym dorabiało	dorabialibyśmy byśmy dorabiali	dorabiałybyśmy byśmy dorabiały
2 os.	dorabiałbyś byś dorabiał	dorabiałabyś byś dorabiała	dorabiałobyś byś dorabiało	dorabialibyście byście dorabiali	dorabiałybyście byście dorabiały
3 os.	dorabiałby by dorabiał	dorabiałaby by dorabiała	dorabiałoby by dorabiało	dorabialiby by dorabiali	dorabiałyby by dorabiały

bezosobnik: dorabiano by

bezokolicznik: dorabiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dorabiając

gerundium: dorabianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorabianie	dorabiania
D.	dorabiania	dorabiań
C.	dorabianiu	dorabianiom
B.	dorabianie	dorabiania
N.	dorabianiem	dorabianiami
Ms.	dorabianiu	dorabianiach
W.	dorabianie	dorabiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dorabiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorabiający	dorabiający	dorabiający	dorabiające	dorabiająca
D.	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającego	dorabiającej
C.	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającemu	dorabiającej
B.	dorabiającego	dorabiającego	dorabiający	dorabiające	dorabiającą
N.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającą
Ms.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorabiający	dorabiający	dorabiające	dorabiające
D.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiających
C.	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym	dorabiającym
B.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiające
N.	dorabiającymi	dorabiającymi	dorabiającymi	dorabiającymi
Ms.	dorabiających	dorabiających	dorabiających	dorabiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: dorabiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dorabiany	dorabiany	dorabiany	dorabiane	dorabiana
D.	dorabianego	dorabianego	dorabianego	dorabianego	dorabianej
C.	dorabianemu	dorabianemu	dorabianemu	dorabianemu	dorabianej
B.	dorabianego	dorabianego	dorabiany	dorabiane	dorabianą
N.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianą
Ms.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dorabiani	dorabiani	dorabiane	dorabiane
D.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabianych
C.	dorabianym	dorabianym	dorabianym	dorabianym
B.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabiane
N.	dorabianymi	dorabianymi	dorabianymi	dorabianymi
Ms.	dorabianych	dorabianych	dorabianych	dorabianych

odpowiednik aspektowy: dorobić

Składnia

dorabiać

CO + do CZEGO

Frazeologizmy

ktoś przyprawia gębę komuś
ktoś dorabia gębę komuś

Data ostatniej modyfikacji: 09.07.2015