Chronologizacja
Pochodzenie
Przymiotnik od prasłowiańskiego rzeczownika *počьstь 'uczczenie, cześć, honor'; pierwotna polska postać *poczściwy, grupa spółgłoskowa *czść uległa upodobnieniu i uproszczeniu kolejno w ćć tć i czć (Bor); zob. poczesny
1.a człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Relacje znaczeniowe
synonimy: | dobroduszny |
Połączenia
- poczciwy chłopak, chłopiec, człowiek, głupek, gospodarz, staruszek, wieśniak; poczciwa baba
Cytaty
Pani Wandzia, poczciwa i sumienna kobieta z rumieńcami jak ludowa lalka, należała do zasłużonego personelu uczelni. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
|
Kapitan Karol Walczak nie wyglądał na detektywa. Średniego wzrostu, tęgawy, robił wrażenie raczej poczciwego proboszcza aniżeli oficera śledczego. źródło: NKJP: Zygmunt Zeydler-Zborowski: Czarny mercedes, 2005 |
|
[...] niesłusznie utrącaliśmy i karali poczciwych ludzi, którzy naszemu ustrojowi ani nic nie zrobili, ani nie mieli zamiaru zrobić. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
W niedzielny wieczór chłopi wracają z wioskowych festynów, śpiewając na głosy pieśni wywodzące się z czasów, kiedy poczciwy człowiek żył w zgodzie z dobrą ziemią, a Europa była kontynentem w wieku młodzieńczym. źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1996 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | poczciwy |
poczciwy |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwa |
D. | poczciwego |
poczciwego |
poczciwego |
poczciwego |
poczciwej |
C. | poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwej |
B. | poczciwego |
poczciwego |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwą |
N. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwą |
Ms. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwej |
W. | poczciwy |
poczciwy |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwa |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | poczciwi |
poczciwi |
poczciwe |
poczciwe |
D. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
C. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
B. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwe |
N. | poczciwymi |
poczciwymi |
poczciwymi |
poczciwymi |
Ms. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
W. | poczciwi |
poczciwi |
poczciwe |
poczciwe |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | poczciwszy |
poczciwszy |
poczciwszy |
poczciwsze |
poczciwsza |
D. | poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszej |
C. | poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszej |
B. | poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszy |
poczciwsze |
poczciwszą |
N. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszą |
Ms. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | poczciwsi |
poczciwsi |
poczciwsze |
poczciwsze |
D. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
C. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
B. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwsze |
N. | poczciwszymi |
poczciwszymi |
poczciwszymi |
poczciwszymi |
Ms. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
1.b wygląd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Relacje znaczeniowe
synonimy: | dobroduszny |
Połączenia
- poczciwy uśmiech, wygląd; poczciwa twarz; poczciwe oczy
Cytaty
Z jej poczciwych oczu biła dobroć – łatwo mi było uwierzyć, że w ciężkich czasach okazała wiele serca małej Malinie. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
|
Bywały [...] osoby, które pomimo poczciwego wyglądu, okazywały się twarde, czasem wręcz cyniczne. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |
|
Pani chciała mi się przyjrzeć? Co pani zobaczyła? - Że zaczyna pan rozmowę ze mną od zabawy w staruszka o poczciwym rozumku i poczciwym uśmiechu. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981 |
|
Mark, Australijczyk, duże, masywne chłopisko o szerokiej, poczciwej twarzy, schodził pierwszy, gdyż jeszcze w czasie narady utrzymywał, że umie żeglować i może poprowadzić łódź. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | poczciwy |
poczciwy |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwa |
D. | poczciwego |
poczciwego |
poczciwego |
poczciwego |
poczciwej |
C. | poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwej |
B. | poczciwego |
poczciwego |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwą |
N. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwą |
Ms. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwej |
W. | poczciwy |
poczciwy |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwa |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | poczciwi |
poczciwi |
poczciwe |
poczciwe |
D. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
C. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
B. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwe |
N. | poczciwymi |
poczciwymi |
poczciwymi |
poczciwymi |
Ms. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
W. | poczciwi |
poczciwi |
poczciwe |
poczciwe |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | poczciwszy |
poczciwszy |
poczciwszy |
poczciwsze |
poczciwsza |
D. | poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszej |
C. | poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszej |
B. | poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszy |
poczciwsze |
poczciwszą |
N. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszą |
Ms. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | poczciwsi |
poczciwsi |
poczciwsze |
poczciwsze |
D. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
C. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
B. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwsze |
N. | poczciwszymi |
poczciwszymi |
poczciwszymi |
poczciwszymi |
Ms. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
2. samochód
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Cytaty
Poczciwa książka trzyma się [...] dobrze. Zawsze będzie miała odbiorców, a zmieniają się jedynie literaccy idole dzieci i młodzieży. źródło: NKJP: (waw): Książka to najwyższe loty, Nowiny Raciborskie, 2006-08-23 |
|
Włączył Bjork, sięgnął po papierosy - poczciwe, dobre spajki w opakowaniu po trzydzieści sztuk. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
|
Przeurocze to miasto [...] oferowało nam również humoreskę w postaci tramwajów. Brzęcząc i podrygując, jak nasze polskie poczciwe ośmiokołowce, mkną one wśród liczących setki lat drewnianych świątyń [...]. źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1997 |
|
Łagodny stok zacznie stromieć, poczciwe drzewa zamienią się w nieznane, potężne stwory, a zza każdego pnia będzie wyzierać zagrożenie. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1999 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | poczciwy |
poczciwy |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwa |
D. | poczciwego |
poczciwego |
poczciwego |
poczciwego |
poczciwej |
C. | poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwemu |
poczciwej |
B. | poczciwego |
poczciwego |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwą |
N. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwą |
Ms. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwej |
W. | poczciwy |
poczciwy |
poczciwy |
poczciwe |
poczciwa |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | poczciwi |
poczciwi |
poczciwe |
poczciwe |
D. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
C. | poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
poczciwym |
B. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwe |
N. | poczciwymi |
poczciwymi |
poczciwymi |
poczciwymi |
Ms. | poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
poczciwych |
W. | poczciwi |
poczciwi |
poczciwe |
poczciwe |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | poczciwszy |
poczciwszy |
poczciwszy |
poczciwsze |
poczciwsza |
D. | poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszej |
C. | poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszemu |
poczciwszej |
B. | poczciwszego |
poczciwszego |
poczciwszy |
poczciwsze |
poczciwszą |
N. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszą |
Ms. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | poczciwsi |
poczciwsi |
poczciwsze |
poczciwsze |
D. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
C. | poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
poczciwszym |
B. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwsze |
N. | poczciwszymi |
poczciwszymi |
poczciwszymi |
poczciwszymi |
Ms. | poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |
poczciwszych |