UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

mądry

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mądry	mądry	mądry	mądre	mądra
D.	mądrego	mądrego	mądrego	mądrego	mądrej
C.	mądremu	mądremu	mądremu	mądremu	mądrej
B.	mądrego	mądrego	mądry	mądre	mądrą
N.	mądrym	mądrym	mądrym	mądrym	mądrą
Ms.	mądrym	mądrym	mądrym	mądrym	mądrej
W.	mądry	mądry	mądry	mądre	mądra

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mądrzy	mądrzy	mądre	mądre
D.	mądrych	mądrych	mądrych	mądrych
C.	mądrym	mądrym	mądrym	mądrym
B.	mądrych	mądrych	mądrych	mądre
N.	mądrymi	mądrymi	mądrymi	mądrymi
Ms.	mądrych	mądrych	mądrych	mądrych
W.	mądrzy	mądrzy	mądre	mądre

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mądrzejszy mędrszy	mądrzejszy mędrszy	mądrzejszy mędrszy	mądrzejsze mędrsze	mądrzejsza mędrsza
D.	mądrzejszego mędrszego	mądrzejszego mędrszego	mądrzejszego mędrszego	mądrzejszego mędrszego	mądrzejszej mędrszej
C.	mądrzejszemu mędrszemu	mądrzejszemu mędrszemu	mądrzejszemu mędrszemu	mądrzejszemu mędrszemu	mądrzejszej mędrszej
B.	mądrzejszego mędrszego	mądrzejszego mędrszego	mądrzejszy mędrszy	mądrzejsze mędrsze	mądrzejszą mędrszą
N.	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszą mędrszą
Ms.	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszej mędrszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mądrzejsi mędrsi	mądrzejsi mędrsi	mądrzejsze mędrsze	mądrzejsze mędrsze
D.	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych
C.	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym	mądrzejszym mędrszym
B.	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych	mądrzejsze mędrsze
N.	mądrzejszymi mędrszymi	mądrzejszymi mędrszymi	mądrzejszymi mędrszymi	mądrzejszymi mędrszymi
Ms.	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych	mądrzejszych mędrszych

Pochodzenie

psł. *mǫdrъ

1.a człowiek

Definicja

mający dużą wiedzę, inteligencję lub doświadczenie

Noty o użyciu

Wyraz używany często w znaczeniu 'człowiek mądry'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Relacje znaczeniowe

antonimy:

głupi

Połączenia

mądry człowiek, facet, kapłan, nauczyciel, polityk, przyjaciel, władca; naród, rząd; mądra dziewczyna, kobieta
mądry jak Salomon
bardzo, dostatecznie, niezwykle, wyjątkowo mądry
mądry i dobry, mądry i doświadczony, mądry i przewidujący, mądry i uczciwy, mądry i wykształcony

Cytaty

	Mama za mądra jest, by się kłócić, wiedząc z góry, po czyjej stronie stanę. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans
	Mądra koalicja i mądry premier powinni zabiegać o to, żeby marszałek był osobą bezstronną i jak najmniej polityczną. źródło: NKJP: Sprawozdania stenograficzne Sejmu RP: 4 kadencja, 95 posiedzenie, 1 dzień (05.01.2005)
	Chcemy mieć mądrzejszych lekarzy, lepsze szpitale i lepsze wyniki. źródło: NKJP: Marta Wołkowycka, Piotr Pacewicz: Gazeta Wyborcza nr 31, z dnia 1999/02/06-1999/02/07, str. 16
	Sokratesowi zarzucono, między innymi, iż rozpuszczał plotkę, jakoby święta wyrocznia Pytia miała powiedzieć, że on, Sokrates, jest najmędrszym z ludzi. źródło: KJ PWN: Michał Heller: Usprawiedliwienie wszechświata, 1995

1.b pomysł

Definicja

pozwalający wnioskować o czyjejś dużej wiedzy lub dużym doświadczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

antonimy:

głupi

Połączenia

mądry kompromis, pomysł, wybór; mądra decyzja, rada, taktyka, zasada; książka, polityka, ustawa; mina; mądre działanie, prawo, przysłowie, rozwiązanie; spojrzenie; mądre słowa, oczy
bardzo, głęboko, niezwykle, wyjątkowo mądry
mądry i ciekawy, mądry i dalekowzroczny, mądry i odpowiedzialny, mądry i przemyślany

Cytaty

	Przypomniała sobie jego twarz, wysokie czoło i mądre, nieco przekorne spojrzenie. źródło: KJ PWN: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
	Chińskie przysłowie mówi, że rozmowa z mędrcem jest więcej warta niż przeczytanie dziesięciu mądrych ksiąg napisanych przez tegoż mędrca. źródło: NKJP: Danuta Myłek: Alergie
	Mądra edukacja ekologiczna nie może ograniczać się do przekazania porcji wiadomości, niezbędnych do zrozumienia jak funkcjonuje świat przyrody. źródło: NKJP: Waldemar Kozaczyński: Edukacja ekologiczna młodzieży szkół ponadpodstawowych w wybranych rejonach Polski południowo-wschodnie, 2003
	Wsłuchiwał się w nasze uwagi, nie zawsze najmądrzejsze, dyskutował z nami, pozwalał się wypowiedzieć, przekonywał nas. źródło: NKJP: Jan Paulas; Cezary Sękalski: Oni nas stworzyli, 2002

2. pies

Definicja

mający pewne zdolności umysłowe podobne do ludzkich i zachowujący się inteligentnie, sprytnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

mądry koń, kot, pies; mądre zwierzę

Cytaty

	Symbolem wyspy jest słoń. Powolne, mądre olbrzymy przyuczono do noszenia bali drewna, choć teraz coraz częściej przewożą rozkrzyczanych turystów. źródło: NKJP: Beata Radecka: Sri Lanka, Gazeta Wyborcza, 1999-02-27
	Jak pan może nazywać wstrętnymi ptaszyskami te śliczne i mądre papugi? – oburzył się Tomek, przypominając sobie barwną mówiącą kakadu. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957
	Jednego dnia prosiły się cztery lochy. - To mądre zwierzęta. W ciągu trzech dni nauczyły się wchodzić do specjalnego kojca, czekać, aż fotokomórka odczyta znak identyfikacyjny w kolczyku i wysypie tyle paszy, ile się każdej należy według wieku i wagi. źródło: NKJP: Marcin Fabjański: Superświnia, Gazeta Wyborcza, 1998-09-18
	Amerykański profesor [...] ogłosił listę 10 najmądrzejszych ras psów. źródło: KJ PWN: Małgorzata Mika, internetowa strona o pudlach, 2005

Frazeologizmy

bądź tu mądry i pisz wiersze
i bądź tu mądry
i bądź tu człowieku mądry
i bądź tu teraz mądry
za mądry

Przysłowia

Głupi daje, mądry bierze
Jajko mądrzejsze od kury
Jajko jest mądrzejsze od kury
Lepiej z mądrym zgubić, niż / jak z głupim znaleźć
Mądrej głowie dość dwie słowie
Mądry głupiemu ustępuje
Mądry Polak po szkodzie

Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2014