UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyleczyć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyleczę
 wyleczymy
2 os. wyleczysz
 wyleczycie
3 os. wyleczy
 wyleczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyleczyłem
+(e)m wyleczył
 wyleczyłam
+(e)m wyleczyła
 wyleczyłom
+(e)m wyleczyło
 wyleczyliśmy
+(e)śmy wyleczyli
 wyleczyłyśmy
+(e)śmy wyleczyły
2 os. wyleczyłeś
+(e)ś wyleczył
 wyleczyłaś
+(e)ś wyleczyła
 wyleczyłoś
+(e)ś wyleczyło
 wyleczyliście
+(e)ście wyleczyli
 wyleczyłyście
+(e)ście wyleczyły
3 os. wyleczył
 wyleczyła
 wyleczyło
 wyleczyli
 wyleczyły

bezosobnik: wyleczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyleczmy
2 os. wylecz
 wyleczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyleczyłbym
bym wyleczył
 wyleczyłabym
bym wyleczyła
 wyleczyłobym
bym wyleczyło
 wyleczylibyśmy
byśmy wyleczyli
 wyleczyłybyśmy
byśmy wyleczyły
2 os. wyleczyłbyś
byś wyleczył
 wyleczyłabyś
byś wyleczyła
 wyleczyłobyś
byś wyleczyło
 wyleczylibyście
byście wyleczyli
 wyleczyłybyście
byście wyleczyły
3 os. wyleczyłby
by wyleczył
 wyleczyłaby
by wyleczyła
 wyleczyłoby
by wyleczyło
 wyleczyliby
by wyleczyli
 wyleczyłyby
by wyleczyły

bezosobnik: wyleczono by

bezokolicznik: wyleczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyleczywszy

gerundium: wyleczenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyleczony

odpowiednik aspektowy: leczyć

Pochodzenie

Zob.  leczyć 

1. pacjenta

Definicja

przywrócić zdrowie komuś lub jakiemuś narządowi za pomocą leków lub zabiegów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie

Połączenia

  • lekarz wyleczył kogoś/coś
  • wyleczyć pacjenta
  • wyleczyć antybiotykami, kroplami, tabletkami, ziołami
  • całkowicie, skutecznie wyleczyć

Cytaty

- A ja jestem jak ten wiejski lekarz, który i paznokieć zerwie, i dziecko z grypy wyleczy - mówi o sobie Bożena Winch, która uprawia zawód od 30 lat i pozostała przy eklektyzmie.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska, Paweł Walewski , Jak, gdzie i za ile leczyć swoją duszę, Polityka, 2005-06-11

Janusz Dziedzic będzie do dyspozycji trenera po wyleczeniu kontuzji.

źródło: NKJP: (D): Przygotowania trzecioligowców, Dziennik Łódzki, 2001-07-02

Teraz muszę wyleczyć nogę, a w Opocznie i tak bym nie zagrał z powodu żółtych kartek.

źródło: NKJP: (MM), Trener Pietrzak sprawdził piłkarzy, Express Ilustrowany 2002-09-18

Dlaczego w USA udaje się wyleczyć co drugiego chorego na raka, a w Polsce jednego na trzech?

źródło: NKJP: Anna Ostrowska, Nie wolno odbierać nadziei, Ozon , 2005

Nie każdego pacjenta da się wyleczyć preparatem już funkcjonującym na rynku [...]

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 05.06.2002,

Składnia

Rz osobowy + wyleczyć +
KOGO + (z CZEGO) + (CZYM)
Rz osobowy + wyleczyć +
CO + (CZYM)

2. anginę

Definicja

zastosowawszy odpowiednie środki, skutecznie zwalczyć jakąś chorobę lub dolegliwość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie

Połączenia

  • wyleczyć alergię, anginę,astmę, raka; kontuzję; kaca;
  • wyleczyć antybiotykami, kroplami, tabletkami, ziołami

Cytaty

Dzięki zimnym kąpielom wyleczyła reumatyzm. Przeszedł już po roku.

źródło: NKJP: Wojciech Trzcionka, (luk), Gęsia skórka? A co to takiego!?, Dziennik Łódzki 2007-02-09

Anginę trzeba wyleżeć i wyleczyć antybiotykami.

źródło: NKJP: Bogumiła Nehrebecka: Piekło w gardle, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2005-07-26

Czołowi gracze wyleczyli kontuzje i ostro wzięli się do pracy.

źródło: NKJP: (PAS), Trenerzy w roli zawodników, Express Ilustrowany, 2002-12-20

Zaćmy nie można wyleczyć kroplami do oczu.

źródło: NKJP: Alarm dla oczu, Polityka, 2003-10-18

Składnia

Rz osobowy + wyleczyć +
CO + (CZYM)

3. o lekach

Definicja

o lekach: skutecznie zwalczyć jakąś chorobę lub dolegliwość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie

Cytaty

Gotowy napój wyleczy wiosenne nieżyty dróg oddechowych i zapalenia gardła.

źródło: NKJP: Paweł Walewski, Ziołowa apteka, Polityka, 2009-04-04

Nie łudźmy się, same zioła nie wyleczą nowotworu, jednakże w połączeniu z leczeniem onkologicznym mogą skutecznie wspomóc organizm.

źródło: Internet

Składnia

Rz nieżywotny + wyleczyć +
CO

4. smutek

Definicja

złagodzić jakiś przykry stan psychiczny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

  • wyleczyć melancholię, smutek, żal

Cytaty

Kreśli przykład wyleczenia melancholii przez pomyślną miłość, popularny w późniejszych czasach, zwłaszcza w literaturze arabskiej i w epoce baroku.

źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1974

Orzechy w miodzie Elżbiety i Romana Śmieszków ukoją smutek i wyleczą chandrę. Produkt wyrabiany według tradycyjnej receptury z miodów z własnej pasieki.

źródło: Internet

Składnia

bez ograniczeń + wyleczyć +
CO

5. z kompleksów

Definicja

sprawić, że ktoś pozbędzie się jakichś cech, przekonań, uczuć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

  • wyleczyć z kompleksów, z miłości, z naiwności, z nienawiści, ze złudzeń

Cytaty

[...] zastanówmy się, czy możemy coś zrobić dla powstrzymania fali nienawiści, która narosła wśród zwykłych ludzi. Aby nie stali się naturalnym zapleczem dla terrorystów, których z nienawiści wyleczy tylko śmierć.

źródło: NKJP: Jerzy Pałosz: Przecież to tylko rok, Gazeta Krakowska, 2004-05-13

Tak, w swojej naiwności pomyślałam, że Usenet można potraktować także jako źródło informacji. Niestety, komentarze, które pojawiły się w odpowiedzi na tak niewinnie zadane przeze mnie pytanie skutecznie mnie z tej naiwności wyleczyły.

źródło: Internet

Trzeci wystrzał z granatnika wyleczył mnie z nadziei. Jovanka pognała dalej, ale mnie podmuch eksplozji dopadł za blisko drzwi.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003

Składnia

bez ograniczeń + wyleczyć +
KOGO + z CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 27.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN