UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zakryć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zakryję	zakryjemy
2 os.	zakryjesz	zakryjecie
3 os.	zakryje	zakryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zakryłem +(e)m zakrył	zakryłam +(e)m zakryła	zakryłom +(e)m zakryło	zakryliśmy +(e)śmy zakryli	zakryłyśmy +(e)śmy zakryły
2 os.	zakryłeś +(e)ś zakrył	zakryłaś +(e)ś zakryła	zakryłoś +(e)ś zakryło	zakryliście +(e)ście zakryli	zakryłyście +(e)ście zakryły
3 os.	zakrył	zakryła	zakryło	zakryli	zakryły

bezosobnik: zakryto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zakryjmy
2 os.	zakryj	zakryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zakryłbym bym zakrył	zakryłabym bym zakryła	zakryłobym bym zakryło	zakrylibyśmy byśmy zakryli	zakryłybyśmy byśmy zakryły
2 os.	zakryłbyś byś zakrył	zakryłabyś byś zakryła	zakryłobyś byś zakryło	zakrylibyście byście zakryli	zakryłybyście byście zakryły
3 os.	zakryłby by zakrył	zakryłaby by zakryła	zakryłoby by zakryło	zakryliby by zakryli	zakryłyby by zakryły

bezosobnik: zakryto by

bezokolicznik: zakryć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zakrywszy

gerundium: zakrycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zakrycie	zakrycia
D.	zakrycia	zakryć
C.	zakryciu	zakryciom
B.	zakrycie	zakrycia
N.	zakryciem	zakryciami
Ms.	zakryciu	zakryciach
W.	zakrycie	zakrycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zakryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zakryty	zakryty	zakryty	zakryte	zakryta
D.	zakrytego	zakrytego	zakrytego	zakrytego	zakrytej
C.	zakrytemu	zakrytemu	zakrytemu	zakrytemu	zakrytej
B.	zakrytego	zakrytego	zakryty	zakryte	zakrytą
N.	zakrytym	zakrytym	zakrytym	zakrytym	zakrytą
Ms.	zakrytym	zakrytym	zakrytym	zakrytym	zakrytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zakryci	zakryci	zakryte	zakryte
D.	zakrytych	zakrytych	zakrytych	zakrytych
C.	zakrytym	zakrytym	zakrytym	zakrytym
B.	zakrytych	zakrytych	zakrytych	zakryte
N.	zakrytymi	zakrytymi	zakrytymi	zakrytymi
Ms.	zakrytych	zakrytych	zakrytych	zakrytych

odpowiednik aspektowy: zakrywać

Pochodzenie

Zob. kryć

1. twarz rękami

Definicja

umieścić coś na czymś, aby to, co pod spodem, nie było widoczne

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Połączenia

zakryć ciało, głowę, nagość, oczy, plamę, twarz, usta, uszy, włosy
zakryć dłonią, gazetami, kapeluszem, kocem, kołdrą, kotarą, maską, papierem, pledem, powiekami, rękami, woalką, zasłonami, ziemią

Cytaty

Siadł na ławie i zakrył twarz rękami.

źródło: KWSJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

Na tej podściółce ułożyły ryby, obok krewetki i małże także odpowiednio przyrządzone, to zaś wszystko zakryły znów grubą warstwą liści, a potem ziemią.

źródło: KWSJP: Kamil Giżycki: Listy z Archipelagu Salomona, 1969

Tekla pokiwała głową, wytarła obrus i zakryła plamę serwetką.

źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Składnia

Rz_osobowy

zakryć

CO + (CZYM)

2. chmura słońce

Definicja

znaleźć się na czymś lub przed czymś i sprawić, że coś przestało być widoczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

dym, kurz, pył, śnieg, szron zakrył; chmura, pokrywa śnieżna zakryła
zakryć drogę, niebo, słońce, ścieżkę, widok

Cytaty

	Gęste kłęby kurzu zakryły wkrótce uciekających. źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Ostatni Rzymianie, 1958
	O godz. 12.51, gdy Księżyc zakrył blisko 92 proc. tarczy Słońca, teren obserwatorium astronomicznego zagęścił się od ludzi patrzących przez czarne szybki. źródło: NKJP: To piękne zjawisko, Dziennik Polski, 1999-08-12
	Czarne chmury zakryły niebo. źródło: KWSJP: Karol Estreicher: Krystianna, 1957
	Agnieszka oparła się plecami o regał, ręce opuściła wzdłuż ciała, pochyliła głowę w geście rezygnacji. Włosy zakryły jej twarz. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005
	Wymieniliśmy ostatnie, pożegnalne skinienia ręką, pociąg przyspieszył bieg i wagony zakryły sylwetki trzech żegnających mnie przyjaciół. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004

Składnia

Rz_nieżywotny

zakryć

KOGO/CO

3. pokrywką garnek

Definicja

położyć coś na czymś, co ma otwór, zamykając go

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

zakryć butelkę, garnek, grób, otwór
zakryć korkiem, płytą, pokrywką, wiekiem

Cytaty

Znawczyni wszystkiego, co z lasu, podniosła pokrywkę garnka, w którym ojciec gotował „pyszną kolację”, zakryła garnek.

źródło: KWSJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy, czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998

Bezpośrednio po wypadku studnia, do której wpadła kobieta, została zabezpieczona. [...] Nieco dalej jest inne miejsce ogrodzone palikami, na których rozpięto drut kolczasty, zaś otwór zakryto deskami i narzucono na nie gałęzie.

źródło: NKJP: Krystyna Paszkowska: Dziki park pełen niespodzianek, Dziennik Bałtycki, 2011

Oparł się o mur: gotycka cegła, obok grób zakryty olbrzymią płytą z granitu. Cisza.

źródło: KWSJP: Stanisław Pasternak: Zapamiętywanie nagiej córki, 1972

Składnia

zakryć

CO + (CZYM)

4. sprawę

Definicja

określonym działaniem lub zachowaniem odwrócić uwagę od jakiejś sprawy kłopotliwej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pokryć, przykryć

Cytaty

Jeżeli rozpoczęto tę sprawę, to po to, żeby małą sprawą zakryć sprawę dużą – odpowiedzialności przed społeczeństwem za nietrafne decyzje [...]

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 20. posiedzenia Senatu RP w dniu 28 kwietnia 1994 r.

Łąki, [...] to jest naprawdę świetna sprawa, ale łąki tutaj w żaden sposób nie zlikwidują zjawiska smogu. Jest to jedynie takie dodatek, [...], którym próbuje się zakryć problem smogu w Częstochowie.

źródło: Internet: radiojura.pl/projekt-ekologiczny-jura-bez-smogu.html

Składnia

zakryć

CO + (CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 02.04.2024