UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zasypiać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. spać

1. zaczynać spać

Definicja

zaczynać spać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ktoś idzie w kimono, ktoś/coś idzie spać, usypiać
	antonimy:	budzić się, zbudzać się

Połączenia

zasypiać koło północy
zasypiać na boku, na brzuchu; na czyimś ramieniu; na dyżurze, na lekcjach, na zajęciach
zasypiać nad książką, nad lekcjami
zasypiać przy muzyce, przy zapalonym świetle; przy komputerze
zasypiać w fotelu; w ubraniu
zasypiać z nudów, ze zmęczenia, ze znużenia; z zapalonym papierosem
zasypiać na stojąco, na siedząco; niespokojnym snem, snem kamiennym

Cytaty

	Już zasypiałem, kiedy nagle zbudziły mnie dwa głosy [...] zza uchylonego okna, pod którym stało łóżko. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996
	Ukłonił się i wyszedł do sekretariatu, gdzie zasypiał nad kubkiem herbaty znużony nocnym życiem adiutant. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006
	Nocami, skrajnie wyczerpani, trudno dostępnymi drogami byli prowadzeni do granicy. Niektórzy zasypiali ze zmęczenia. źródło: NKJP: (w): Jak przerzucano emigrantów?, Nowiny Raciborskie, 2003-09-10
	W domu zamykał się na klucz i w ubraniu zasypiał na nigdy nieścielonym łóżku. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002
	Zasypiam z błogim uczuciem, że już jutro będę wśród ludzi, na lądzie, wolny od kaprysu wiatrów, map pilotowych i mgieł. źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zasypiam	zasypiamy
2 os.	zasypiasz	zasypiacie
3 os.	zasypia	zasypiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zasypiałem +(e)m zasypiał	zasypiałam +(e)m zasypiała	zasypiałom +(e)m zasypiało	zasypialiśmy +(e)śmy zasypiali	zasypiałyśmy +(e)śmy zasypiały
2 os.	zasypiałeś +(e)ś zasypiał	zasypiałaś +(e)ś zasypiała	zasypiałoś +(e)ś zasypiało	zasypialiście +(e)ście zasypiali	zasypiałyście +(e)ście zasypiały
3 os.	zasypiał	zasypiała	zasypiało	zasypiali	zasypiały

bezosobnik: zasypiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zasypiał będę zasypiać	będę zasypiała będę zasypiać	będę zasypiało będę zasypiać	będziemy zasypiali będziemy zasypiać	będziemy zasypiały będziemy zasypiać
2 os.	będziesz zasypiał będziesz zasypiać	będziesz zasypiała będziesz zasypiać	będziesz zasypiało będziesz zasypiać	będziecie zasypiali będziecie zasypiać	będziecie zasypiały będziecie zasypiać
3 os.	będzie zasypiał będzie zasypiać	będzie zasypiała będzie zasypiać	będzie zasypiało będzie zasypiać	będą zasypiali będą zasypiać	będą zasypiały będą zasypiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zasypiajmy
2 os.	zasypiaj	zasypiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zasypiałbym bym zasypiał	zasypiałabym bym zasypiała	zasypiałobym bym zasypiało	zasypialibyśmy byśmy zasypiali	zasypiałybyśmy byśmy zasypiały
2 os.	zasypiałbyś byś zasypiał	zasypiałabyś byś zasypiała	zasypiałobyś byś zasypiało	zasypialibyście byście zasypiali	zasypiałybyście byście zasypiały
3 os.	zasypiałby by zasypiał	zasypiałaby by zasypiała	zasypiałoby by zasypiało	zasypialiby by zasypiali	zasypiałyby by zasypiały

bezosobnik: zasypiano by

bezokolicznik: zasypiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zasypiając

gerundium: zasypianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zasypianie	zasypiania
D.	zasypiania	zasypiań
C.	zasypianiu	zasypianiom
B.	zasypianie	zasypiania
N.	zasypianiem	zasypianiami
Ms.	zasypianiu	zasypianiach
W.	zasypianie	zasypiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zasypiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zasypiający	zasypiający	zasypiający	zasypiające	zasypiająca
D.	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającej
C.	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającej
B.	zasypiającego	zasypiającego	zasypiający	zasypiające	zasypiającą
N.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającą
Ms.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zasypiający	zasypiający	zasypiające	zasypiające
D.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiających
C.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym
B.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiające
N.	zasypiającymi	zasypiającymi	zasypiającymi	zasypiającymi
Ms.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiających

Składnia

tylko Rz osobowy

zasypiać

nad + CZYM | przy + CZYM

2. spać zbyt długo

Definicja

budzić się zbyt późno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

zasypiać do pracy, do szkoły
zasypiać na autobus
komuś zdarza się zasypiać

Cytaty

	Ciągle zasypiał do pracy, wiecznie był zły i zdenerwowany. źródło: NKJP: Wojna o klawiaturę, Glamour, nr 7, 2003
	Pracownik często spóźniał się do pracy, bo zasypiał. źródło: Internet
	Pewnego dnia Wojtek zasypia do szkoły i ma piękny sen. źródło: Internet
	Ze sławnego peronu we Włoszczowe też rzadko korzysta, bo zazwyczaj zasypia na ekspres. - Jestem strasznym śpiochem - przyznaje. źródło: NKJP: Lidia Cichocka: Kielczanie w TVN, Echo Dnia, 2005-05-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zasypiam	zasypiamy
2 os.	zasypiasz	zasypiacie
3 os.	zasypia	zasypiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zasypiałem +(e)m zasypiał	zasypiałam +(e)m zasypiała	zasypiałom +(e)m zasypiało	zasypialiśmy +(e)śmy zasypiali	zasypiałyśmy +(e)śmy zasypiały
2 os.	zasypiałeś +(e)ś zasypiał	zasypiałaś +(e)ś zasypiała	zasypiałoś +(e)ś zasypiało	zasypialiście +(e)ście zasypiali	zasypiałyście +(e)ście zasypiały
3 os.	zasypiał	zasypiała	zasypiało	zasypiali	zasypiały

bezosobnik: zasypiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zasypiał będę zasypiać	będę zasypiała będę zasypiać	będę zasypiało będę zasypiać	będziemy zasypiali będziemy zasypiać	będziemy zasypiały będziemy zasypiać
2 os.	będziesz zasypiał będziesz zasypiać	będziesz zasypiała będziesz zasypiać	będziesz zasypiało będziesz zasypiać	będziecie zasypiali będziecie zasypiać	będziecie zasypiały będziecie zasypiać
3 os.	będzie zasypiał będzie zasypiać	będzie zasypiała będzie zasypiać	będzie zasypiało będzie zasypiać	będą zasypiali będą zasypiać	będą zasypiały będą zasypiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zasypiajmy
2 os.	zasypiaj	zasypiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zasypiałbym bym zasypiał	zasypiałabym bym zasypiała	zasypiałobym bym zasypiało	zasypialibyśmy byśmy zasypiali	zasypiałybyśmy byśmy zasypiały
2 os.	zasypiałbyś byś zasypiał	zasypiałabyś byś zasypiała	zasypiałobyś byś zasypiało	zasypialibyście byście zasypiali	zasypiałybyście byście zasypiały
3 os.	zasypiałby by zasypiał	zasypiałaby by zasypiała	zasypiałoby by zasypiało	zasypialiby by zasypiali	zasypiałyby by zasypiały

bezosobnik: zasypiano by

bezokolicznik: zasypiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zasypiając

gerundium: zasypianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zasypianie	zasypiania
D.	zasypiania	zasypiań
C.	zasypianiu	zasypianiom
B.	zasypianie	zasypiania
N.	zasypianiem	zasypianiami
Ms.	zasypianiu	zasypianiach
W.	zasypianie	zasypiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zasypiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zasypiający	zasypiający	zasypiający	zasypiające	zasypiająca
D.	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającej
C.	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającej
B.	zasypiającego	zasypiającego	zasypiający	zasypiające	zasypiającą
N.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającą
Ms.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zasypiający	zasypiający	zasypiające	zasypiające
D.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiających
C.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym
B.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiające
N.	zasypiającymi	zasypiającymi	zasypiającymi	zasypiającymi
Ms.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiających

odpowiednik aspektowy: zaspać

Składnia

tylko Rz osobowy

zasypiać

(na + CO) + (do + CZEGO)

3. przegapiać coś

Definicja

nie zajmować się czymś w odpowiednim momencie lub nie wykorzystywać okazji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przegapiać, przesypiać

Połączenia

zasypiać okazję, nie zasypiać sprawy

Cytaty

Często bowiem zawodnicy […] zasypiali na starcie i dopiero brawurowymi szarżami pokonywali rywali; wpływało to niewątpliwie na atrakcyjność meczu.

źródło: NKJP: Zwycięzcy zasypiali na starcie, Dziennik Polski, 1998-07-27

Rząd włoski, wrogi papieżowi, lecz jeszcze bardziej - Mazziniemu, nie zasypiał sprawy.

źródło: Internet

Trzeba planować swój rozwój i karierę, wyprzedzać zagrożenia i nie zasypiać szans.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zasypiam	zasypiamy
2 os.	zasypiasz	zasypiacie
3 os.	zasypia	zasypiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zasypiałem +(e)m zasypiał	zasypiałam +(e)m zasypiała	zasypiałom +(e)m zasypiało	zasypialiśmy +(e)śmy zasypiali	zasypiałyśmy +(e)śmy zasypiały
2 os.	zasypiałeś +(e)ś zasypiał	zasypiałaś +(e)ś zasypiała	zasypiałoś +(e)ś zasypiało	zasypialiście +(e)ście zasypiali	zasypiałyście +(e)ście zasypiały
3 os.	zasypiał	zasypiała	zasypiało	zasypiali	zasypiały

bezosobnik: zasypiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zasypiał będę zasypiać	będę zasypiała będę zasypiać	będę zasypiało będę zasypiać	będziemy zasypiali będziemy zasypiać	będziemy zasypiały będziemy zasypiać
2 os.	będziesz zasypiał będziesz zasypiać	będziesz zasypiała będziesz zasypiać	będziesz zasypiało będziesz zasypiać	będziecie zasypiali będziecie zasypiać	będziecie zasypiały będziecie zasypiać
3 os.	będzie zasypiał będzie zasypiać	będzie zasypiała będzie zasypiać	będzie zasypiało będzie zasypiać	będą zasypiali będą zasypiać	będą zasypiały będą zasypiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zasypiajmy
2 os.	zasypiaj	zasypiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zasypiałbym bym zasypiał	zasypiałabym bym zasypiała	zasypiałobym bym zasypiało	zasypialibyśmy byśmy zasypiali	zasypiałybyśmy byśmy zasypiały
2 os.	zasypiałbyś byś zasypiał	zasypiałabyś byś zasypiała	zasypiałobyś byś zasypiało	zasypialibyście byście zasypiali	zasypiałybyście byście zasypiały
3 os.	zasypiałby by zasypiał	zasypiałaby by zasypiała	zasypiałoby by zasypiało	zasypialiby by zasypiali	zasypiałyby by zasypiały

bezosobnik: zasypiano by

bezokolicznik: zasypiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zasypiając

gerundium: zasypianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zasypianie	zasypiania
D.	zasypiania	zasypiań
C.	zasypianiu	zasypianiom
B.	zasypianie	zasypiania
N.	zasypianiem	zasypianiami
Ms.	zasypianiu	zasypianiach
W.	zasypianie	zasypiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zasypiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zasypiający	zasypiający	zasypiający	zasypiające	zasypiająca
D.	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającego	zasypiającej
C.	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającemu	zasypiającej
B.	zasypiającego	zasypiającego	zasypiający	zasypiające	zasypiającą
N.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającą
Ms.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zasypiający	zasypiający	zasypiające	zasypiające
D.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiających
C.	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym	zasypiającym
B.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiające
N.	zasypiającymi	zasypiającymi	zasypiającymi	zasypiającymi
Ms.	zasypiających	zasypiających	zasypiających	zasypiających

odpowiednik aspektowy: zaspać

Składnia

tylko Rz osobowy

zasypiać

Frazeologizmy

ktoś nie zasypia gruszek w popiele
ktoś/coś zasypia smacznie

Data ostatniej modyfikacji: 07.06.2024